The Individual and the Desire of Escape in Bilge Karasu’s Texts

Yıl 2021, Cilt: 61 Sayı: 1, 151 - 176, 08.07.2021

Ataberk Hacımale

Öz

Explorations in form and language are prominent features of the post-1940s Turkish Literature generation. Bilge Karasu, one of the most remarkable names of this generation, is known for his experimental practices with the image and utterance of a literary work. This article aims to take a holistic approach to Karasu’s texts and address his literature from a different perspective. The texts of Bilge Karasu were analyzed based on the psychology of escape that the author experienced, and we reviewed how the shadow of Karasu’s life and his approach to literature affect his works. The article is divided into three parts: the explanation of the psychology of escape, which is a subject that directly affects the life of the person; the place of escape psychology in Turkish literary tradition; and the explanation of Bilge Karasu as a fugitive writer based on his life and nonfiction writings and an explanation of the writer’s texts from this perspective.

Anahtar Kelimeler

Bilge Karasu, escape, individual, tradition, psychology of escape

Bilge Karasu’nun Metinlerinde Birey ve Kaçış Arzusu

Öz

Edebi eserin biçimi ve dili üzerine yaptıkları yeni arayışlar, 1940 sonrasında yetişmiş olan Türk Edebiyatı kuşağının en çok göze çarpan özelliklerinden biridir. Bu kuşağın önde gelen isimlerinden olan Bilge Karasu, edebi metnin biçimi ve diline dair yaptığı arayışlarla bu çabanın ciddi takipçilerinden birisi konumundadır. Yine de Bilge Karasu’nun metinleriyle onun edebiyata katkısı nispetinde ilgilenilmediği ve edebiyat araştırmacılarının bu konuya hak ettiği ağırlığı vermediği açıktır. Bu makale, Karasu’nun metinlerini farklı bir açıdan ele almayı ve eksik kalmış bu alana bir katkı sunmayı amaçlamaktadır. Bilge Karasu’nun metinleri, yazarın içinde bulunduğu firar psikolojisinden yola çıkarak yakın okumaya tabi tutulmuş, Karasu’nun hayatının “gölgesinin” ve edebiyata olan yaklaşımının eserlerini ne şekilde etkilediği açıklanmıştır. Makale, temel olarak üç bölümden meydana gelmektedir: Birinci bölüm, kişinin yaşantısını doğrudan etkileyen bir konu olan firar psikolojisinin, meselenin çeşitli boyutlarıyla birlikte ele alınarak açıklanmasına ayrılmıştır. Yenilikçi yazarların metinlerinde kendisini gösteren kaçış anlatısının modern Türk Edebiyatında ne şekilde bir eğilim meydana getirdiği, makalenin ikinci bölümünde ortaya konmuştur. Üçüncü bölüm, çalışmanın temel konusu olan Bilge Karasu’yu yaşamı ve kurgu dışı yazılarından yola çıkıp firari bir yazar olarak ele almaya ve yazarın metinlerinin bu perspektif üzerinden açıklanmasına ayrılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Bilge Karasu, kaçış, birey, gelenek, firar psikolojisi

Kaynakça

• Adler, A. (2018). Bireysel psikoloji (Ali Kılıçlıoğlu, Çev.). İstanbul: Say Yayınları. google scholar
• Akatlı, F. ve Sökmen, M. G. (Haz.). (2019). Bilge Karasu aramızda. İstanbul: Metis Yayınları. google scholar
• Armağan, Y. (2017). İmkânsız Özerklik: Türk şiirinde modernizm. İstanbul: İletişim Yayınları. google scholar
• Bachelard, G. (2018). Mekânın poetikası (Alp Tümertekin, Çev.). İstanbul: İthaki Yayınları. google scholar
• Badiou, A. (2019). Etik: Kötülük kavrayışı üzerine bir deneme (Tuncay Birkan, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları. google scholar
• Canetti, E. (2019). Kitle ve iktidar (Gülşat Aygen, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. google scholar
• Dirlikyapan, J. Ö. (2017). Kabuğunu kıran hikâye: Türk öykücülüğünde 1950 kuşağı. İstanbul: Metis Yayınları. google scholar
• Ecevit, Y. (2017). Ben buradayım: Oğuz Atay’ın biyografik ve kurmaca dünyası. İstanbul: Metis Yayınları. google scholar
• Foucault, M. (2019). Hapishanenin doğuşu: Gözetim altında tutmak ve cezalandırmak (Mehmet Ali Kılıçbay, Çev.). Ankara: İmge Kitabevi Yayınları. google scholar
• Freud, A. (2017). Ben ve savunma mekanizmaları (Yeşim Erim, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları google scholar
• Hartmann, H. (2016). Ben psikolojisi ve uyum sorunu (Banu Büyükkal, Çev.) İstanbul: Metis Yayınları google scholar
• İleri, C. (2007). Yazının da yırtılıverdiği Yer: Bir Bilge Karasu okuması. İstanbul: Metis Yayınları. google scholar
• Karasu, B. (2017). Göçmüş Kediler Bahçesi. İstanbul: Metis Yayınları. google scholar
• Karasu, B. (2019). Gece. İstanbul: Metis Yayınları. google scholar
• Karasu, B. (2013). Halûk’a Mektuplar. İstanbul: Metis Yayınları. google scholar
• Karasu, B. (2011). İmbilim Ders Notları. Ankara: BilgeSu Yayıncılık. google scholar
• Karasu, B. (2013). Jean ve Gino’ya Mektuplar. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. google scholar
• Karasu, B. (2016). Kılavuz. İstanbul: Metis Yayınları. google scholar
• Karasu, B. (2016). Kısmet Büfesi. İstanbul: Metis Yayınları. google scholar
• Karasu, B. (2017). Nasıl Yazıyorsam Öyleyimdir. İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınevi. google scholar
• Karasu, B. (2015). Ne Kitapsız Ne Kedisiz. İstanbul: Metis Yayınları. google scholar
• Karasu, B. (2016). Öteki Metinler. İstanbul: Metis Yayınları. google scholar
• Karasu, B. (2017). Susanlar. İstanbul: Metis Yayınları. google scholar
• Karasu, B. (2019). Troya’da Ölüm Vardı. İstanbul: Metis Yayınları. google scholar
• Karasu, B. (2017). Uzun Sürmüş Bir Günün Akşamı. İstanbul: Metis Yayınları. google scholar
• Klein, M. (2020). Haset ve Şükran (Orhan Koçak, Yavuz Erten, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları. google scholar
• Masterson, J. F. (2016). Gerçek kendilik (Pınar Üzeltüzenci, Çev.). İstanbul: Litera Yayıncılık google scholar
• Parla, J. (2018). Türk romanında yazar ve başkalaşım. İstanbul: İletişim Yayınları. google scholar
• Yaşat, D. (Haz.). (2017). Bilge Karasu’yu okumak. İstanbul: Metis Yayınları. google scholar