Bir Yeniden Yazım Örneği Olarak On Dokuzuncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi: 1949 Yılına Ait Baskıdan 1956 Yılına Ait Baskıya Organizasyon, İçerik, Üslûp Farklılıkları

Yıl 2021, Cilt: 31 Sayı: 1, 401 - 423, 23.06.2021

Esra Yalçın , Soner Özcan

Öz

Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Türk Edebiyatı’nda Batılılaşma sürecini ele aldığı On Dokuzuncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi adlı çalışmasının ilk formaları 1942 tarihinde basılır. 1943 yılında kitabın birinci cildinin tamamlanacağına inanan Tanpınar kalan bölümleri yazdıktan sonra kitabın basılmasına karar verir. Kalan bölümlerin yazılması ve birinci cilt olarak tasarlanan kitabın bitmesi 1949 yılını bulur. 1956 yılında ise bu kitabın gözden geçirilmiş ikinci baskısı yayımlanır. Ancak Tanpınar tarafından gerçekleştirilen bu gözden geçirme esnasında hem metnin organizasyonunda hem de ele alınan konuların mahiyetinde değişiklik yapılır. Bu durum, 1956 yılında yayımlanan ikinci baskıyı bir yeniden yazım olarak değerlendirmeyi mümkün kılar. Bu çalışmada On Dokuzuncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi yeniden yazılırken metin üzerinde yapılmış değişikliklerin belirlenmesi hedeflenmiştir. Bu amaçla 1949 yılındaki baskı ile 1956 yılındaki baskı arasında Ahmet Hamdi Tanpınar tarafından yapılan değişiklikler sırasıyla organizasyon, içerik ve üslûp kategorileri altında bölümlenmiştir. İki baskı arasındaki farkların belirlenmesinin yazarın bu süreçte geçirdiği fikri dönüşümü göstermesi bakımından işlevsel olduğu düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

on dokuzuncu asır, türk edebiyatı tarihi, ahmet hamdi tanpınar

Teşekkür

Çalışmanın konusu ile yöntemini belirleme ve makale yazım sürecindeki yönlendirmeleri için Öğr.Üyesi Dr. Emrah Pelvanoğlu’na teşekkürü borç biliriz.

As an Example of Rewriting History of Turkish Literature in Nineteenth Century: Organization, Content, Style Differences from 1949 Edition to 1956 Edition

Öz

The first section of Ahmet Hamdi Tanpinar’s History of Turkish Literature in Nineteenth Century, in which he studied the westernization of Turkish literature, was published in 1942. Believing that the first volume of the book would be completed in 1943, Tanpinar decided to publish the book after writing the remaining chapters. The remaining chapters and book that he considered the first volume of his study were completed in 1949. In 1956, the second revised edition of the book was published. However, during this revision the organization of the text and nature of the topics discussed were changed. The changes made it possible to consider the second edition, published in 1956, as a rewrite. In this study, it is aimed to compare the 1949 and 1956 editions of the History of Turkish Literature in Nineteenth Century and determine the differences. Therefore, the changes made by Tanpinar between the 1949 and 1956 editions were divided into categories of organization, content, and style. It is considered that determining the differences between the two editions is functional in terms of showing the intellectual/visional transformation of the author during the revision.

Anahtar Kelimeler

nineteenth century, turkish literature history, ahmet hamdi tanpınar

Kaynakça

• Akün, Ömer Faruk. “Ahmet Hamdi Tanpınar”, Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi XII, Aralık (1962):1-32.
• Çelebi, Asaf Halet. “ On Dokuzuncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi”, Türk Yurdu Dergisi 259, (Ağustos 1956): 151-154.
• Demirci, Neslihan. “Orhan Okay’la Türk Edebiyatı Tarihi Üzerine”. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi: Yeni Türk Edebiyatı Tarihi: I. C. 4.nu.7 (2006): 351-359.
• Dizdaroğlu, Hikmet. “Edebiyat Tarihçisi Ahmet Hamdi Tanpınar”. Bir Gül Bu Karanlıklarda: Tanpınar üzerine yazılar. Haz. Abdullah Uçman ve Handan İnci. İstanbul: Kitabevi, 2002.
• Eralp, H. Vehbi. “Ahmet Hamdi Tanpınar’ın On Dokuzuncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi”, Yeni Sabah, 22 Haziran (1942): 2.
• Gürbilek, Nurdan. “Kurumuş Pınar, Kör Ayna, Kayıp Şark”, Kör Ayna, Kayıp Şark. İstanbul: Metis Yayınları, 2004.
• Kaplan, Mehmet. “On Dokuzuncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi,” Şadırvan: Haftalık Sanat Mecmuası 1: 9, 27 Mayıs (1949): 7.
• Okay, Orhan. “Ahmet Hamdi Tanpınar”. Dergâh Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi. İstanbul: Dergâh Yayınları, (1998). - “Şiirler, Romanlar ve Akademik Yorgunluklar Arasında On Dokuzuncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi”. Toplumbilim. Ahmet Hamdi Tanpınar Özel Sayısı 20 (2006): 13-20.
• Pelvanoğlu, Emrah. “Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Şiir Eleştirisinde Avrupa Merkezlilik”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Bilkent Üniversitesi, (2006).
• Rado, Şevket. “Edebiyatımızda Bir Tenkit Hadisesi”, Akşam, Nisan (1949): 2.
• Tanpınar, Ahmet Hamdi. On Dokuzuncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Üçler Basımevi (1949).
• - On Dokuzuncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Dergâh Yayınları, 2016. - “Şiir ve Rüya II”. Edebiyat Üzerine Makaleler. Haz. Zeynep Kerman, İstanbul: Dergâh Yayınları (1998): 36-39.
• Ülken, Hilmi Ziya. “Düşünür Bir Şairin Edebiyat Tarihi”. Haz. Abdullah Uçman. On Dokuzuncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Dergâh Yayınları, (2016): 636-640.