Doğu Akdeniz ve Türk Yunan İlişkilerinde Afet Diplomasisinin Sınırlılıkları

Yıl 2025, Cilt: 35 Sayı: 1, 240 - 258, 23.06.2025

Zuhal Mert Uzuner

https://doi.org/10.26650/iuturkiyat.1673628

Öz

Afet diplomasisi, krizlerin ardından olumlu bir gündem oluşturmaya çalışan hükümetler için önemli bir menevra alanı sunmakta ve ilişkileri daha olumlu bir yola sokmak için fırsatlar sunmaktadır. Öte yandan, siyasi tercihlerin nasıl ve ne ölçüde değişebileceğini sorgulamamız için de pek çok sebep bulunmaktadır. Bu çalışmada, Doğu Akdeniz'deki Türk-Yunan ilişkilerine afet diplomasisinin olası etkileri ele alınmaktadır. Doğu Akdeniz'de 2019 sonrası giderek yükselen gerilimlerle dolu bir süreç yaşanmış ve Yunan ve Türk donanmaları sıcak bir çatışmanın eşiğine gelmişken, 6 Şubat 2023’te Türkiye'de meydana gelen büyük depremler sonrası oluşan insani trajedi sonrası Türk Yunan ilişkilerinde söylem dönüşümü olmuştur. Bu süreçte Yunanistan’ın Türk halkıyla dayanışması, çok daha önce de gerçekleşen ve yine çatışmalı bir sürecin sonunda 1999 depremleri ardından yaşanan süreci akıllara getirdi. Son yaşanan depremler sonrası daha önce olduğu gibi Yunanistan ve Türkiye arasında bir yakınlaşma sürecinin ne ölçüde gerçekçi olduğu önemli bir soru olarak gündeme geldi. Bu çalışma, Doğu Akdeniz'deki genişleyen ve çok katmanlı bir hâl alan sorunların üstesinden gelmek için afet diplomasisinin sınırlarını sorgulamayı ve beklentilerin özelliklerini ele almayı amaçlamaktadır. Liderlerin ve medyanın kamuoyunun şekillenmesindeki etkisi ve dış politika önceliklerindeki değişimlerle ilişkisi, 1999 ve 2023 yıllarında iki ayrı vaka örneği üzerinden incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Afet Diplomasisi , Sismik Diplomasi , Türk Yunan İlişkileri , Doğu Akdeniz , Medya

Eastern Mediterranean and Limits of Disaster Diplomacy in Greek Turkish Relations

Öz

Disaster diplomacy has emerged as a critical motivator for governments seeking to establish a positive agenda in the aftermath of crises. It compels us to ask how political preferences can shift after such disasters. As a case study, Greek-Turkish relations in the Eastern Mediterranean are evaluated in this study to understand the probable impacts of disaster diplomacy. After a year of high tension in the Eastern Mediterranean, the Greek and Turkish navies came to the edge of a hot conflict. On the 6th of February, 2023 an earthquake in south-eastern Türkiye created a humanitarian tragedy, and Greece’s solidarity with the Turkish people after the earthquakes, before any other disagreements in the Eastern Mediterranean, raised a question about the probability of another rapprochement between Greece and Türkiye as it happened after the 1999 earthquakes. This study aims to answer the following question: What are disaster diplomacy’s limits and prospects for overcoming expanding and multi-layered problems in the Eastern Mediterranean? The influence of leaders and the media on shaping public opinion and its relationship with changes in foreign policy priorities were examined in two separate cases from 1999 and 2023.

Anahtar Kelimeler

Disaster Diplomacy , Seismic Diplomacy , Greek-Turkish Relations , Eastern Mediterranean , Media

Kaynakça

• Adar, Sinem and Ilke Toygür. Turkey, the EU and the Eastern Mediterranean Crisis Militarization of Foreign Policy and Power Rivalry, SWP Commentary no.62, 2020. https://www.swp-berlin.org/10.18449/2020C62/ google scholar
• Ayman, Gülden. Neo-Realist Bir Perspektiften Soğuk Savaş SonrasıYunan Dış Politikası. Ankara: SAEMK, 2001. google scholar
• Wilson, Damon. “NATO Membership for Cyprus. Yes, Cyprus”, Atlantic Council, 01 April 2019. https://www.atlanticcouncil.org/blogs/new-atlanticist/nato-membership-for-cyprus/, google scholar
• “Ending Energy Isolation-The Project of Common Interest ‘Euroasia Interconnector”, 2022. https://commission.europa.eu/projects/ ending-energy-isolation-project-common-interest-euroasia-interconnector_en google scholar
• Ifantis, Kostas. “Greece’s Strategy and Perceptions toward Turkey: The End of Consensus and the Return of History?”, Uluslararası İlişkiler Dergisi, 15 / 58 (2018): 93-106. google scholar
• Kelman, Ilan. Disaster Diplomacy: How Disasters Affect Peace and Conflict. NY: Routledge, 2012. google scholar
• Kelman, Ilan. “Governmental duty of care for disaster-related science diplomacy”, Disaster Prevention and Management, 26 / 4 (2017): 412-423. google scholar
• Kelman, I. and T. Koukis. “Introduction”, Cambridge Review of International Affairs, 14 / 1 (2000): 214. google scholar
• Ker-Lindsay, James. “Greek-Turkish rapprochement: the impact of 'disaster diplomacy'?”, Cambridge Review of International Affairs, 14 / 1 (2000): 215–232. google scholar
• Mert Uzuner, Zuhal. “Dış Politikada Değişim Tartışmaları”, in Mekân, Kimlik, Güç ve Dış Politika, edited by Gülden Ayman, 355-373. İstanbul: Yalın yayınları 2012. google scholar
• Özer, Yonca. “Tek Kutuplu Dünyada Çok Kutuplu Düzen Arayışları: Kutuplardan Biri Olma Yolunda Avrupa Birliği”, in Tek Kutuplu Dünyada Yaşamak – Gerçekler Yanılgılar ve Beklentiler, edited by Yonca Özer, 74-75. İstanbul: SODEV, 2006. google scholar
• Siegl, Eric. “Greek-Turkish Relations- Continuity or Change?”, Perspectives, 18 (2002): 40-52. google scholar
• Sönmezoğlu, Faruk & Gülden Ayman. “The Roots of Conflict and the Dynamics of Change in Turkish-Greek Relations”, in Greece and Turkey in the 21st Century, edited by Christos G. Kollias, Gülay Günlük-Şeneser, Gülden Ayman, 37-48. Nova Pub, 2003. google scholar
• Svetlova, Ksenia. “The EastMed Pipeline Is Dead, Long Live the EuroAsia Electricity Project”, 2022. https://mitvim.org.il/en/publication/ the-eastmed-pipeline-is-dead-long-live-the-euroasia-electricity-project/ google scholar
• “Erdoğan ile Mitsotakis Yüksek Düzeyli İş birliği Konseyi’ni Yeniden Hayata Geçiriyor”, Sputnik News, 26 September 2019. https://tr.sputniknews.com/abd/201909261040260235-erdogan-ile-micotakis-yuksek-duzeyli-isbirligi-konseyini-yeniden-hayata-geciriyor/ google scholar
• Çetin, Şerife. “NATO’nun Libya Politikasında Değişim Sinyalleri”, Anadolu Agency, 23 June 2020. https://www.aa.com.tr/tr/dunya/ natonun-libya-politikasinda-degisim-sinyalleri-/1886583 google scholar
• “Turkey suspends migrant readmission deal with Greece”, Reuters, 07 June 2018. https://www.reuters.com/article/world/turkey-suspends-migrant-readmission-deal-with-greece-anadolu-idUSKCN1J31TD/ google scholar
• Robins, Philip. Suits and Uniforms: Turkish Foreign Policy Since the Cold War, London: Hurst & Company, 2003. google scholar
• Streich and Mislan. “What follows the storm? Research on the Effects of Disasters on Conflict and Cooperation”, Global Change, Peace and Security, 26 / 1 (2014): 55-70. google scholar
• “NATO’da Yunan rahatsızlığı”, Hürriyet Newspaper, 13 May 1999. https://www.hurriyet.com.tr/dunya/natoda-yunan-rahatsizligi-39079222 google scholar
• Aksu, Fuat. “Abdullah Öcalan ve PKK Bunalımı”, 17 December 2017. https://turkishgreek.org/index.php/ikili-iliskiler/uyusmazliklar/ diger-uyusmazliklar/item/40-1998-abdullah-oecalan-ve-pkk-bunal-m google scholar
• “EU Sanctions against Turkey”, Hellenic Shipping News, 12 November 2020. https://www.hellenicshippingnews.com/eu-sanctions-against-turkey/ google scholar
• “Ankara Kabul Etti: Güney Kıbrıs Yardım Gönderiyor!”, Medyascope, 08 February 2023. https://medyascope.tv/2023/02/08/iddia-dort-kitadan-turkiyeye-yardim-eli-uzandi-ankara-guney-kibrisin-yardim-teklifini-reddetti/ google scholar