Türkoğlu Newspaper During the War of Independence

Yıl 2019, Sayı: 36, 49 - 63, 31.12.2019

Fahri Kılıç

https://doi.org/10.26650/YTA2019-628333

Öz

During the War of Independence the press played a great role in diverting and creating a public opinion. The pro-War of Independence press in Istanbul and Anatolia played a crucial part in gaining the support of national and international actors. Mustafa Kemal Pasha followed the pro-War of Independence press in Istanbul and in various cities of Anatolia very closely and saw it as a means to inform the public of the struggle taking place. During the War of Independence, a newspaper named Türkoğlu in the province of Bolu was published. Whilst the period of the newspaper’s publication at the Bolu printing house only lasted two years, it nonetheless was very instrumental in informing and enlightening the public with its pro-War of Independence publications. The Türkoğlu Newspaper was regularly published between August 15, 1921 and August 26, 1923. 104 issues were published during its two year operation. The newspaper closed after the success of the National Struggle. Mithat Akif Bey, the publisher of the newspaper, had been a former unionist, and also served as district governor. The editor-in-chief of the weekly newspaper was Mehmet Abdi Bey. The newspaper undertook a pro-National Force publishing policy and news items, articles, and poems related to the War of Independence were frequently included and local, national and international political developments were discussed. This research will take a look at the Türkoğlu newspaper and examine how the input of the newspaper’s publication policy and its writers supported the National Forces. Qualitative research method was used on the full collection of Ankara University’s Turkish Revolution History Institute Library. The effects of the Anatolian Press on the victory of the National Forces were analysed through the data obtained from the Türkoğlu newspaper. 

Anahtar Kelimeler

War of Independence, press, Türkoğlu Newspaper, National Forces, Mithat Akif

Millî Mücadele Döneminde Türkoğlu Gazetesi

Öz

Millî Mücadele sırasında kamuoyu yaratma ve halkı yönlendirmede basın önemli rol oynamıştır. Ulusal ve uluslararası kamuoyu desteğinin sağlanması, halka doğru bilgi ulaştırılabilmesinde Millî Mücadele yanlısı İstanbul ve Anadolu basını son derece hayati görevler üstlenmiştir. Mustafa Kemal Paşa İstanbul ve Anadolu’nun çeşitli vilayetlerinde çıkartılan Millî Mücadele yanlısı gazeteleri ilgi ile takip etmiş, bu gazeteleri yürüttüğü mücadeleyi kamuoyuna duyurmada bir araç olarak görmüştür. Millî Mücadele döneminde Türkoğlu adıyla Bolu’da bir gazete yayımlanmıştır. Bolu Vilayet matbaasında basılan gazete iki yıl süren yayın hayatı boyunca Kuvayı Milliyeyi destekleyen yayınları ile kamuoyunu aydınlatıp bilinçlendirmiştir. Türkoğlu gazetesi, 15 Ağustos 1921’den 26 Ağustos 1923 yılına kadar yayın hayatını sürdürmüştür. İki yıl boyunca 104 sayı çıkartılan gazete Millî Mücadele’nin başarıya ulaşmasından sonra kapanmıştır. Gazetenin imtiyaz sahibi eski ittihatçılardan kaymakamlık görevlerinde bulunmuş olan Mithat Akif Bey’dir. Haftalık olarak çıkartılan gazetenin sorumlu yazı işleri müdürü Mehmet Abdi Bey’dir. Kuvâ-yı Milliye lehine bir yayın politikası izlenmiş, Millî Mücadele ile ilgili haberlere, makalelere, şiirlere sıklıkla yer verilmiş, yerel, ulusal ve uluslararası siyasi gelişmeler ele alınmıştır. Bu araştırmada Türkoğlu gazetesinin Kuvâ-yı Milliye hareketine sağladığı katkı değerlendirilmiştir. Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü kütüphanesindeki tam koleksiyon üzerinde yapılan çalışmada nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Elde edilen verilerle Anadolu Basınının Millî Mücadele’nin zafere ulaşmasındaki etkisi Türkoğlu gazetesi örneği üzerinden irdelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Millî Mücadele, Basın, Türkoğlu Gazetesi, Kuvâ-yı Milliye, Mithat Akif

Kaynakça

• Türkoğlu
• Dertli
• Bal, Mehmet Akif: Milli Mücadele Döneminde Bekir Ağa ve Malta Anıları (1919-1921), İstanbul, Ark Kitapları, 2003.
• Birgören, Hamdi: İsyan Günlerinde Bolu, Bolu Belediyesi Yayınları, 2009. Duman, Halis: Anılarım, İstanbul, Acar Matbaacılık, 1991.
• Evcin, Erol: Birinci Dünya Savaşı’ndan Türkiye Cumhuriyeti’nin Kuruluşuna Bolu ve Çevresi (Olaylar ve İz Bırakanlar), Ankara, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, 2013.
• Girgin, Atilla: Türk Basın Tarihinde Yerel Gazetecilik, İstanbul, İnkılap Yayınevi, 2001.
• İnan, Afet: Tarih Boyunca Türk Kadınının Hak ve Görevleri, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul, 1975.
• İnuğur, Nuri: Türk Basın Tarihi, İstanbul, Gazeteciler Cemiyeti Yayınları, 1992.
• Karaoğuz, Tahir Akın: Mithat Akif, Zonguldak Halkevi Yayınları, Zonguldak, Karaelmas Basımevi,1934.
• Koçak, Yunus Baki: Bolu’da Basın ve Yayın Hayatı, Bolu Belediyesi Bolu Araştırmaları Merkezi Yayınları, 2016.
• Konrapa, Zekai: Bolu Tarihi, Bolu Vilayet Matbaası, 1960.
• Öztoprak, İzzet: Kurtuluş Savaşı’nda Türk Basını (Mayıs 1919-Temmuz 1921) Türkiye İle İlgili Dış Haberler ve Bunların İç Basındaki Tepkileri, Ankara, Türkiye İş Bankası Yayını, 1981.
• Sarıbay, S.-Tunçkol M.: İstiklal Savaşı’nda Mudurnu Bolu Düzce, Mudurnulular Derneği Yayınları, Ankara, Pelin Ofset, 2015.
• Şimşir, Bilal Nuri: Malta Sürgünleri, Ankara, Bilgi Yayınevi,1985. Türk Basınında Mustafa Kemal Atatürk, İstanbul, Gazeteciler Cemiyeti Yayını, 1981.
• Baykal, Hülya: “Millî Mücadele’de Basın”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Cilt: IV, Sayı: 11, 1988, ss. 471-479.
• Özkaya, Yücel: “Millî Mücadele’de Anadolu Ajansı’nın Kuruluşu ve Faaliyetine Ait Bazı Belgeler”, Ankara, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Sayı: 2, 1985, ss. 589-590.
• Özsoy, Selami: “Bolu’da Dergi Yayıncılığının Geçmişi: (1915- 1970)”, Aydın, Adnan Menderes Üniversitesi Dördüncü Kuvvet, Kasım 2018. ss. 71-94.
• Selçuk, Bahir: “Millî Mücadele’nin Elazığ’dan Yükselen Sesi Satvet-i Milliye’nin Edebî Yönü Üzerine, Türk Basın Tarihi”, Ankara, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Cilt: II, 2018, ss. 1021-1061.
• Varlık, Bülent: “Yerel Basının Öncüsü: Vilayet Gazeteleri”, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, Cilt: I, İstanbul, İletişim Yayınları, 1985.
• Yazan, Nihal: “Milli Mücadele’de Kadın ve Kadın Kahramanlar”, Tercüman Kadın Ansiklopedisi, İstanbul, Tercüman