General Mustafa Nahit Tunaşar (1890-1970); Military and Civilian Life, Politicial and Cultural Activities

Yıl 2021, Sayı: 39, 75 - 106, 29.06.2021

Rıdvan Bal

Öz

The aim of this study is to examine the professional and social life of General Mustafa Nahit Tunaşar. While he was the student of the medical faculty, he participated The National Struggle with the Balkan Wars and First World War. He could not specialize in the field of medicine, despite the lack of legal legislation. He studied to inform the public about the basic ideology of the Republic of Turkey and Ataturk’s principles and revolutions. As a member of the Turkish Hearths, Tunaşar who was draws attention with the struggle to keep the Turkish Hearths, engaged in politics during his retirement on behalf of the opposition parties. As a good head of the family, a successful physician and an exemplary Turkish intellectual, he died on 24 November 1970. This study mainly is based on his personal archive records and interviews with his daughter-Aysel Ceyhun.

Anahtar Kelimeler

Mustafa Nahit Tunaşar, History of Turkish Republic, Military Faculty of Medicine, Turkish Hearths, Town of Tire

Tabip Tuğgeneral Mustafa Nahit Tunaşar (1890-1970); Askerî ve Sivil Yaşamı, Siyasi ve Kültürel Faaliyetleri

Öz

Bu çalışmanın amacı, Tabip Tuğgeneral Mustafa Nahit Tunaşar’ın mesleki ve sosyal yaşamını incelemektir. Tunaşar, tıp fakültesi öğrencisi iken Balkan ve I. Dünya savaşları ile Millî Mücadele’ye katılmıştır. Tunaşar, yasal bir mevzuat olmamasından dolayı tıp alanında uzmanlaşamamıştır. Türkiye Cumhuriyeti’nin temel ideolojisi hakkında halkı bilgilendirmek, Atatürk ilke ve devrimlerini anlatarak toplumu aydınlatmaya çalışmıştır. Türk Ocaklarının bir üyesi olarak bu kuruluşu yaşatma mücadelesi dikkat çeken Tunaşar, emeklilik döneminde Demokrat Parti ve Adalet Partisi saflarında siyasetle de uğraşmış; iyi bir aile reisi, başarılı bir hekim ve örnek bir Türk aydını olarak sürdürdüğü yaşama 24 Kasım 1970 günü veda etmiştir. Bu çalışma, esas olarak Tunaşar’ın kişisel arşiv kayıtları ile kızı Aysel Ceyhun ile görüşmeden elde edilmiş bilgilere dayanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Mustafa Nahit Tunaşar, Cumhuriyet Tarihi, Askerî Tıbbiye, Türk Ocakları, Tire İlçesi

Kaynakça

• Mustafa Nahit Tunaşar Kişisel Arşivi.
• Tunaşar Ailesi Nüfus Kayıt Örneği, 07.03.1995.
• Resmî Gazete
• Acar, İsmail: “1912’den 2012’ye Türk Ocakları, Tarihi-Çalışmaları-Görüşleri”, Türk Yurdu, C.32, S.295, 2012, s. 100-124.
• Ahmad, Feroz: Demokrasi Sürecinde Türkiye (1945-1980), çev. Ahmet Fethi, İstanbul, Hil Yayınları, 2007.
• Armaoğlu, Fahir: 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi, 1914-1918, Ankara, Türkiye İş Bankası Yayını, 1983.
• Aysal, Necdet: “Yönetsel Alanda Değişimler ve Devrim Hareketlerine Karşı Gerici Tepkiler Serbest Cumhuriyet Fırkası – Menemen Olayı”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, S.44, 2009, s. 581-625.
• Baz, İbrahim: “Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Norşin Dergâhı ve Şeyh Abdurrahman-ı Taği”, Tasavvuf İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi, C.34, S.2, 2018, s. 73-108.
• Çakın, Naci: “Redif Teşkilatı”, Askerî Tarih Bülteni, S.26, 1989. s. 31-56.
• Demirhan Erdemir, Ayşegül: Tıp Tarihi, İstanbul, Nobel Tıp Kitabevi, 2014.
• Eraslan, Cezmi: “Atatürk’ten Sonra Türkiye’nin İç Politikası”, Türkiye Cumhuriyeti Tarihi -II-, ed. Durmuş Yalçın vd., Ankara, Atatürk Araştırma Merkezi Yayını, 2008.
• Genelkurmay ATASE Başkanlığı: Birinci Dünya Harbi’nde Türk Harbi, Kafkas (Doğu) Cephesi, 3. Ordu Harekâtı, Ankara, Genelkurmay Basımevi, 1978.
• Genelkurmay Başkanlığı: Türk Silahlı Kuvvetleri Tarihi, Birinci Dünya Harbi, İdari Faaliyetler ve Lojistik, C.IX, Ankara, Genelkurmay Yayını, 1985.
• İçişleri Bakanlığı İller İdaresi Genel Müdürlüğü: Köylerimiz, Ankara, Başbakanlık Basımevi, 1968.
• Index-catalogue of the Library of the Surgeon General’s Office, United States Army, V.XI, Washington, Government Printing Office, 1955.
• Karal, Enver Ziya: Büyük Osmanlı Tarihi, C.IV, Ankara, Türk Tarih Kurumu Yayını, 2001.
• Kılıç, Nermin: Atatürk’ün Türk Ocaklarındaki Konuşmaları, Bolu, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2006.
• Kocatürk, Utkan: Atatürk’ün Fikir ve Düşünceleri, 3. bs., Ankara, Atatürk Araştırma Merkezi Yayını, 2007.
• Koçyiğit, Handan: “Nakşidil Valide Sultanın İstanbul’daki Üç Müstakil Çeşmesi”, Social Sciences Studies Journal, C.5, S.33, 2019, s. 2023-2035.
• Metin, Barış: Birinci Dünya Savaşı’nda İran Coğrafyasında Etnik, Dini ve Siyasi Nüfuz Mücadeleleri, Ankara, Berikan Yayınevi, 2012.
• Ortaylı, İlber: Osmanlı’ya Bakmak, Osmanlı Çağdaşlaşması, İstanbul, İnkılâp Yayınları, 2016.
• Öner, Can: “Tıpta Uzmanlık Mevzuatında Aile Hekimliği Uzmanlığının Evrimi”, Türkiye Aile Hekimliği Dergisi, C.19, S.4, 2015, s. 165-169.
• Özdemir, Biltekin: Osmanlı Devleti Dış Borçları, 2. bs., Ankara, Maliye Bakanlığı Yayını, 2010.
• Özdemir, Hikmet: Salgın Hastalıklardan Ölümler, 1914-1918, Ankara, Türk Tarih Kurumu Yayını, 2005.
• Pehlivanlı, Hamit: “Son Dönem Tarih Araştırmalarında Askerî Gazete ve Süreli Yayınların Yeri”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C.XXI, S.61, 2005, s. 243-258.
• Sarıcaoğlu, Fikret: “Nakşidil Sultan”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA), C.32, 2006, s. 343-344.
• Sarınay, Yusuf: “Türk Ocaklarının Kuruluşu ve Misyonu”, Türk Yurdu, C.32, S.295, 2010, s. 24-26.
• Serarslan, Halim: Hamdullah Subhi Tanrıöver, Ankara, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayını, 1995.
• Şenel, Aymelek: Demokrat Parti İzmir İl Örgütü (1946-1960): Muhalefetten İktidara Bir Siyasal Partinin Yerel Politikası, Manisa, Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı, Doktora Tezi, 2018. Taşkıran, Tezer: Women In Turkey, İstanbul, Redhouse Yayınevi, 1976.
• Tunç, Bilal-Özçelik, Fatih: “Cumhuriyet Döneminde Ağrı Nüfusundaki Gelişmeler (1927-1980)”, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, C.6, S.3, 2017, s. 2132-2149.
• Turan, Şerafettin: Türk Devrim Tarihi, 4. Kitap, Ankara, Bilgi Yayınevi, 1999. T
• ürk Hekimleri Dostluk ve Yardım Cemiyeti: Şeyhületibba, 50 Sene ve Daha Fazla Tababet Hayatı Yaşayan Hekimlerimizin Jübilesi, İstanbul, Şevket Ünal Matbaası, 1964.
• Türkman, Sayim: “Birinci Dünya Savaşı’na Giriş Süreci, Doğu (Kafkas) Cephesi: Köprüköy ve Azap Muharebeleri”, Turkish Studies-History, C.15, S.1, 2020, s. 273- 299.
• Ünal, Fatih: “Şikak Aşireti ve Reisi Simko Lakaplı İsmail Ağa’nın Faaliyetleri”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi, S.44, 2006, s. 169-198.
• General Mustafa Nahit Tunaşar’ın kızı Aysel Ceyhun ile Tunaşar ve ailesi hakkında yapılan görüşme, Ankara, 27.03.2020.
• “İlçemizin Tarihçesi”, (Çevrimiçi), http://www.akyaka.gov.tr/ilemizin-tarihesi, 30 Ekim 2020.
• Bacanlı, Hakan-As, Efdal: (Türk Tıp Tarihinin En Uzun Süreli Bilimsel Yayını) Ceride-i Tıbbiye-i Askerîye’den Gülhane Tıp Dergisi’ne (1872-2017) Tarihçe/Dizin, 2018 (Çevrimiçi), s. 1-36, http://sbu.edu.tr/FileFolder/Dosyalar/eb408a43/2018_10/ cerideitibbiyeyiaskeriyeden.pdf, 21 Haziran 2020.
• Sefercioğlu, Necmeddin: “Türkiye’nin En Eski ve En Büyük Sivil Toplum Kuruluşu Türk Ocağı”, 30 Kasım 2001 (Çevrimiçi), https://www.turkocaklari.org.tr/turkocagi- tarihi/turk-ocaklarinin-kisa-tarihcesi-3496, 23 Haziran 2020.