Understanding The Samsun Fair As a Public Space Through Social Dynamics

Yıl 2023, Sayı: 43, 263 - 292, 21.06.2023

Kader Keskin , Reyhan Midilli Sarı

https://doi.org/10.26650/YTA2023-1235936

Öz

The aim of the study is to reveal how social developments affect the spatial development and transformation of a public space and so it considers the Samsun Fair, one of the oldest public spaces of the city of Samsun, as the study area. Founded in 1963 and registered as the first national fair of Anatolia, the fair helped the city to develop economically, socially and culturally, and managed to reach a large number of users on a local and regional scale. However, it lost its influence over time and was opened for the last time in 1992, after which its location was transformed.
The study consists of a reading and interpretation based on the dialectic of space and society, which includes how the economic, political, and sociocultural changes of the period (1960 1990) in Türkiye and Samsun penetrated from the ideal of the production of a public space to its spatial and functional development, from losing its attractiveness to its closure and then the transformation it has experienced.As a result, the study has revealed that the social dynamics also changed public use, and a new layer of value, meaning, and memory could not be formed for this place due to the changing spatial practices over time and the separation of this space from the city.

Anahtar Kelimeler

Public Space, Space, Production of Space, Samsun Fair, Society

Kamusal Mekân Olarak Samsun Fuarı’nı Toplumsal Dinamikler Üzerinden Anlamak

Öz

Çalışmanın amacı, toplumsal gelişmelerin bir kamusal mekânın mekânsal gelişimi ve dönüşümünü nasıl etkilediğini ortaya koymaktır. Samsun kentinin en eski kamusal mekânlarından olan ‘Samsun Fuarı’ ise çalışma alanı olarak ele alınmıştır. 1963 yılında kurulan ve Anadolu’nun ilk milli fuarı olarak tescillenen fuar, kentin ekonomik, sosyal ve kültürel anlamda gelişmesine yardımcı olmuş, yerel ve bölgesel ölçekte çok sayıda kullanıcıya ulaşmayı başarmıştır. Ancak zamanla gücünü kaybetmiş, 1992 yılında son kez açılarak bulunduğu yer dönüşüme uğramıştır.
Çalışma, Türkiye ve Samsun yerelinde, yaşanan döneme (1960-1990) ait ekonomik, politik, sosyo-kültürel değişimlerin bir kamusal mekânın üretilme idealinden mekânsal ve işlevsel olarak gelişimine, cazibesini kaybetmesinden nihayetinde kapatılmasına ve sonrasında yaşadığı dönüşüme nasıl nüfuz ettiğini içermekte; mekân ve toplum diyalektiğine dayanan okuma ve yorumlamadan oluşmaktadır.Çalışma sonucunda toplumsal dinamiklerin kamusal kullanımı değiştirdiği; bu mekânın kentten kopuşu nedeniyle, zaman içinde değişen mekânsal pratiklere bağlı olarak bu yer için yeni bir değer, anlam ve bellek katmanının oluşamadığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Kamusal Mekân, Mekân, Mekân Üretimi, Samsun Fuarı, Toplum

Kaynakça

• Kenan Hazneci Arşivi google scholar
• Samsun Ticaret ve Sanayi Odası Arşivi google scholar
• Samsun Yerel Tarih ve Kültür Derneği Arşivi google scholar
• Samsun Tapu ve Kadastro 10. Bölge Müdürlüğü Arşivi google scholar
• Fuar Birlik Başkanlığı Arşivi google scholar
• Samsun Kent Müzesi Arşivi google scholar
• Samsun Büyükşehir Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Dairesi Başkanlığı Arşivi Hüseyin Kösebay Arşivi google scholar
• Harita Genel Müdürlüğü Ulusal Haritacılık Kurumu Arşivi google scholar
• Sabri Usta Arşivi google scholar
• Yabancılar Çarşısı Derneği Arşivi google scholar
• Atılım google scholar
• Hürsöz google scholar
• Işık google scholar
• Milliyet google scholar
• Mücadele google scholar
• Orman google scholar
• 19 Mayıs Gazetesi google scholar
• Son Posta google scholar
• 3. Araştırma Eserler google scholar
• Akçura, Gökhan: Türkiye’de Sergicilik ve Fuarcılık Tarihi, Graphis Matbaa, İstanbul, 2009. google scholar
• Arıtan, Özlem: “Cumhuriyet Modernleşmesi ve Kırsal İletişim/ Kalkınma Eksenleri Bağlamında Mekânsal Bir Model Olarak Eskişehir Çifteler Harası”, Tasarım Kuram, C. 15, S. 28, 2019, s.79-198. google scholar
• Aydın, Saadet: “Hükümet Programları Üzerinden Türkiye’nin Mekânsal Stratejilerinin İzini Sürmek”, Fiscaoeconomia, C. 1, S. 2, 2017, s. 1-37. google scholar
• Baudrillard, Jean: Tüketim Toplumu, çev. H. Deliçaylı, F. Keskin, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 1997. google scholar
• Bauman, Zygmunt: Çalışma, Tüketicilik ve Yeni Yoksullar, çev. Ü. Öktem, Sarmal Yayınları, İstanbul, 1999. google scholar
• Bayrak, Metin ve Kanca, Osman Cenk: “Türkiye’de 1970- 2011 Yılları Arasında Oluşan Ekonomik ve siyasi Gelişmelerin Seyri”, Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, S. 35, Mart-Nisan, 2013, s. 1-20. google scholar
• Bergson, Henri: Madde ve Bellek, Ankara, Dost Yayınevi, 2015. google scholar
• Berman, Marshall: Katı Olan Her Şey Buharlaşıyor, İletişim Yayınları, İstanbul, 2003. google scholar
• Brenner, Neil ve Theodore, Nik: “Cities and The Geographies of Actually Existing Neoliberalism, Antipode”, C. 34, S. 3, 2002, s. 349-379. google scholar
• Bostan, Hakan: “Türkiye’de İç Göçlerin Toplumsal Yapıda Neden Olduğu Değişimler, Meydana Getirdiği Sorunlar ve Çözüm Önerileri”, Coğrafya Dergisi - Journal of Geography, S. 35, 2017, s. 1-16. google scholar Boyer, Christine: The City of Collective Memory, MIT Press, Cambridge,1998. google scholar
• Castells, Manuel: Enformasyon Çağı, Ekonomi, Toplum ve Kültür, Cilt 1, Ağ Toplumunun Yükselişi, çev. E. Kılıç, Bilgi Yayıncılık, İstanbul, 1996. google scholar
• Castells, Manuel: Kent, Sınıf, İktidar, çev. A. Erendil, Bilim ve Sanat Yayınevi, Ankara, 1997. google scholar
• Çınar, Yusuf: “Modernleşme ve Bağımlılık Teorisi Ekseninde Marshall Yardımı ve Türkiye”, MCBÜSosyal Bilimler Dergisi, C. 16, S. 2, 2018, s. 325-350. google scholar
• Erkal, Mustafa Ersen: “1938-1980 Dönemi Türkiye’de Sosyal Yapı ve Dinamikleri”, Sosyoloji Konferansları, S. 53, 2016, s. 157-185. google scholar
• Fichter, Joseph: Sosyoloji Nedir, Attila Kitabevi, 2. Baskı, çev. Nilgün Çelebi, Ankara, 1994. google scholar
• Frevel, Bernhard: “Urban Safety”, German Policy Studies, C. 3, S. 1, 2006, s.1-18. google scholar
• Giddens, Anthony: Modernliğin Sonuçları, çev. E. Kuşdil, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 2004. google scholar
• Habermas, Jürgen: Kamusallığın Yapısal Dönüşümü çev. Bora T, Sancar M., İstanbul, İletişim Yayınları, 2014. google scholar
• Halbwachs, Maurice: Hafızanın Toplumsal Çerçeveleri çev. B. Uçar, Heretik Yayınları, Ankara, 2016. google scholar
• Halbwachs, Maurice: Kolektif Hafıza, çev. B. Barış, Heretik Yayınları, Ankara, 2017. google scholar
• Harvey, David: Spaces of Capital: Towards a Critical Geography, Routledge, New York, 2001. google scholar
• Harvey, David: Sosyal Adalet ve Şehir çev. M. Moralı, Metis Yayınları, İstanbul, 2003. google scholar
• Harvey, David: “Yaratıcı Yıkım Olarak Neoliberalizm”, (çev: E. Çamuroğlu Çığ, Ü. Çığ), Atılım Sosyal Bilimler Dergisi, C. 2, S. 2, 2012, s. 67-88. google scholar Harvey, David: Sermaye Muamması, Sel Yayıncılık, İstanbul, 2012. google scholar
• Harvey, David: Umut Mekânları, Metis Yayıncılık, İstanbul, 2015. google scholar
• Karpat, Kemal Haşim: Kısa Türkiye Tarihi (1800-2012), Timaş Yayınları, İstanbul, 2019. google scholar
• Keskin, Kader: Bellek-Mekân Etkileşimi Bağlamında Samsun Fuarı’nı Anlamak, Doktora Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon, 2022. google scholar
• Kılıçbay, Ahmet: Türk Ekonomisi, Bilim Teknik Yayınevi, Eskisehir, 1999. google scholar
• Lefebvre, Henri: Mekânın Üretimi, çev. I. Ergüden, Sel Yayıncılık, İstanbul, 1974. google scholar
• Lefebvre, Henri: Critique of EverydayLife Volume 1, Translated by John Moore, London: Verso, 1991. google scholar
• Lefebvre, Henri: Critique of Everyday Life Volume 2, Translated by Michel Trebitsch, London: Verso, 2002. google scholar
• Misztal, Barbara: Theories of Social Remembering, Open Unıversty Press, England, 2003. google scholar
• Olgun, İnci: Kentsel Değişim Sürecinde Kentsel Okuma ve Bellek İlişkisi, Doktora Tezi, Mimar Sinan Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 2009. google scholar
• Rabinow, Paul ve Sullivan, William: Toplum Bilimlerinde Yorumcu Yaklaşım, (çev.T. Parla) Hürriyet Vakfı Yayınları, İstanbul, 1979. google scholar
• Rojek, Chris: Decentring Leisure: RethinkingLeisure Theory, Sage, London, 1995. google scholar
• Soja, Edward: Postmodern Geographies, Verso, London, New York, 1989. google scholar
• Telatar, Osman Murat ve Terzi, Harun: “Nüfus ve Eğitimin Ekonomik Büyümeye Etkisi: Türkiye Üzerine Bir İnceleme”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, C.24, S.2, 2010, s. 197-214. google scholar
• Urry, John: Mekânları Tüketmek, çev.R. G. Öğdül, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 1999. google scholar
• Virilio, Paul: Hız ve Politika, çev. M. Cansever, Metis Yayınları, İstanbul, 1998. google scholar
• Yılmaz, Cevdet: “Samsun Şehri, Kuruluş Yeri, Nüfus ve Kentsel Gelişim Özellikleri”, Samsun Sempozyumu, 13-16 Ekim, Samsun Büyükşehir Belediye Başkanlığı, Samsun, 2011, s. 361-378. google scholar
• Yılmaz, Cevdet ve Zeybek, Halil İbrahim: Samsun Coğrafyası, Uğur Ofset Matbaacılık ve Yayıncılık, Samsun, 2016. google scholar
• Yırtıcı, Hakkı: Çağdaş Kapitalizmin Mekânsal Örgütlenmesi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2009. google scholar
• Zorlu, Abdülkadir: Batılı Bir Yaşam Tarzı Olarak Tüketim: Türkiye’de Tüketim Ürünlerinin ve Kültürünün Tarihi Gelişimi, Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar e-dergisi, 2003. google scholar