Stoacı Felsefe ve Modernite Arasında Düşünsel Bağlar

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 2, 98 - 109, 31.12.2020

Funda Çoban

Öz

Modernite, kendinden önceki Hristiyan kozmolojisi ve ilk çağ uygarlıkları dikkate alındığında kendine has ilkeler ve değerler silsilesi üzerinde yükselen ayrı bir dünya tasavvuru kurar. Burada özellikle rasyonalite, ilerleme, bilimsellik, deneycilik gibi epistemolojik bağların siyasal ve sosyal dünyaya izdüşümleri olarak bireycilik, doğal hukuk, insan hakları gibi nosyonlar ön plana çıkar. Ne var ki, dünya tarihindeki her dönüşüm kendinden önceki düşünsel ekollerden izler taşır. Bu anlamda, Antik Yunan’ın bütünsel dünya tasavvurunun çözülmesini takiben ortaya çıkan Helenizm bu izlerden bazılarını tartışabileceğimiz bir model olarak durur. Helenizm içinde Stoacılık ise, Helenistik dönem ile bunun Romalı uzantılarında önemli bir düşünce ekolü olarak bulunur. Nitekim Stoacılık ile modernite arasında kimi bağlar bulmak mümkündür.
Bu perspektiften çalışma modernite ile Stoacılık arasında epistemolojik ve sosyo-politik ilişkilerin var olduğu savıyla, bu ikisi arasındaki ilişkileri açıklamaktadır. Bu bağlamda karşılaştırmalı bir okumayla bir yandan Stoacılığı ele almakta, bir yandan da öne sürülen ilişkileri tespit etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Stoacılık, Helenizm, Zenon, Modernite

Teşekkür

Makaleye verdiği fikri katkılardan dolayı Dr. Öğretim Üyesi Sayın Yavuz Yıldırım’a teşekkür ederim.

The Intellectual Ties Between Stoist Philosophy and Modernity

Öz

Modernity establishes a distinct world view that rises above its unique set of principles and values, given its predecessor Christian cosmology and early civilizations. Here, especially notions such as individualism, natural law, and human rights come to the fore as projections of epistemological ties such as rationality, progress, scientific approach and empiricism to the political and social world. However, every transformation in world history has traces from previous intellectual paths. In this sense, Hellenism, which emerged following the dissolution of the holistic world view of Ancient Greece, remains a model that we can discuss some of these traces. Stoicism is an important school of thought in that Hellenistic tradition including its Roman extensions. Indeed, it is possible to find some links between Stoicism and modernity.
The study from this perspective explains the relationship between the two, with the argument that there are epistemological and socio-political relations between modernity and Stoicism. In this context, with a comparative reading, the article deals with Stoicism, on the one hand, and identifies the proposed relationships on the other.

Anahtar Kelimeler

Stoism, Hellenism, Zenon, Modernity

Kaynakça

• Ağaoğulları, M.A. (2004). İmparatorluktan tanrı devletine. Ankara: İmge.
• ------------(2006). Kent devletinden imparatorluğa. Ankara:İmge.
• Birand, K. (1958). İlk çağ felsefesi tarihi. Ankara: Ajans Türk Yayınları.
• Beriş, H. ve F. Duman (2016), Siyasal Düşünceler Tarihi (Eds). Ankara: Orion.
• Bozoğlu, M. (2002) Aydınlanma sorunu ve değerler. İstanbul:Ayna.
• Brun, (2006). Stoa felsefesi. (M. Atıcı, Çev.). İstanbul: İletişim.
• Cevizci, A. (1998). İlk çağ felsefe tarihi. Bursa: Asa.
• ------------(1999). Felsefe tarihi. İstanbul: Paradigma.
• ------------(2001). 17. yüzyıl felsefesi tarihi. Bursa: Asa.
• Çiğdem, A. (2003). Aydınlanma düşüncesi. İstanbul: İletişim.
• Eagleton Terry (2016). Edebiyat nasıl okunur? (E. Ersavcı, Çev.).İstanbul: İletişim Yayınları.
• Erdoğan, M. (2006). Aydınlanma, modernlik ve liberalizm. Ankara: Orion
• Gökberk, M. (1996). Felsefe tarihi. İstanbul: Remzi.
• Habermas, Jürgen. (1996). Modernity: an unfinished Project. Maurizio Passerin d'Entreves and Seyla Benhabib (Eds.) in Habermas and the unfinished project of modernity: critical essays on the philosophical discourse of modernity. Cambridge: Polity Press.
• Hume, D. (2019). İnsanın anlama yetisi üzerine bir soruşturma. (F.B. Aydar, Çev.). İstanbul: YKY.
• Horkheimer, M. (2005). Akıl Tutulması. (O. Koçak, Çev.).İstanbul: Metis.
• Horkheimer, M. ve T. Adorno (2005). Aydınlanmanın diyalektiği. (E. Öztarhan, Çev.). İstanbul: Kabalcı.
• Jones, W. T. (2006). Batı felsefesi tarihi I. (H. Hünler, Çev.). İstanbul: Paradigma.
• Kranz, W. (1994). Antik felsefe. (S. Baydur, Çev.). İstanbul: Sosyal.
• Laërtius, D. (1925). Lives of the eminent philosophers.(R.D. Hicks, Çev.). Cambridge: Harvard University.
• Miller, S. ve Taoka, Y. (2015). Toward a practice of Stoic pragmatism. The Pluralist.10 (2), 150-171.
• Opsomer, J. (2020). The platonic soul, from the early academy to the first century ce. Brad Inwood and James Warren (Eds.) in Body and soul in hellenistic philosophy. Cambridge: Cambridge University Press.
• Özkiraz, (2003). Moderleşme teorileri ve post-modern durum. Konya: Çizgi.
• Russell, B. (1996). Batı felsefesi tarihi I. (M. Sencer , Çev.). İstanbul: Say.
• Sabine, G. (1966). Siyasal düşünceler tarihi I. (H. Rızatepe, Çev). Ankara: Sevinç.
• Schmitt, C. (2009). Kara ve deniz. Tarih ve siyaset üzerine iki deneme. (G.Yıldız, Çev.). İstanbul: Paradigma.
• Schofield, M. (1991). The Stoic idea of the city. Cambridge: Cambridge University Press, 78-82.
• Sedley, D.N. (1998). Lucretius and the transformation of Greek wisdom. Cambridge: Canbridge University Press.
• Skirberkk G. ve N. Gilje (2006). Antik Yunan’dan modern döneme felsefe tarihi. (E. Akbaş ve Ş. Mutlu, Çev. ). İstanbul: Kesit Yayınları.
• Sunar, İ. (1999). Düşün ve toplum. İstanbul: Doruk.
• Tuğcu, T. (2003). Batı felsefesi tarihi. Ankara: Alesta Yayınları.
• Weber, A. (1998). Felsefe tarihi. (V. Eralp, Çev.). İstanbul: Sosyal Yayınlar.
• Wiersna, R. (2004). Stoic notes: the Stoics and the Stoics and other classical philosphers as a source of inspiration for happiness and a better world. (S. Field, Çev.). Utrecht: Atlanta.
• Zeller, E. (2001). Grek felsefesi tarihi. (A. Aydoğan, Çev.) İstanbul: İz.