Implementing A Business Intelligence Decision Support System in Supply Chain Management for Higher Education Institutions in The Age of Industry 4.0

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 2, 144 - 158, 31.12.2021

Muhammet Damar

https://doi.org/10.47899/ijss.20213204

Cited By: 2

Öz

By 2021, it can be seen that more than two hundred universities are engaged in education and training activities in Turkey. Higher education institutions are at a critical and important point for the country’s future, considering the young population of Turkey. When the historical development of the concept of university and its crucial value now are considered, it is clear how important this meaning is. However, the necessity of budget management and effective use of expenditures in higher education institutions is highlighted by the rapid opening of new universities in recent years, as well as the fact that Turkey is a developing country with limited resources. The study proposes a decision support model for a university's purchasing operations, as well as a business intelligence model as a solution for the successful management of long-term and different unit expenditures. The study was built on its applicability for a university and an evaluation was made on the possible achievements with the reporting tool made with demo data. With this aspect, the study draws attention to the effective budget management of higher education institutions that benefit from the public budget with their own revenues. The implementation will set an example for the effective use of information systems for both internal and external audit processes of public institutions. With the national and international discussions in the literature, it provides an evaluation on how higher education policy makers can make more effective data analysis by using up-to-date technologies such as business intelligence and provide effective institution management with data management.

Anahtar Kelimeler

business intelligence, university, budget management, decision support, purchasing process, demand management

Endüstri 4.0 Çağında Yükseköğretim Kurulumları İçin Tedarik Zinciri Yönetiminde Bir İş Zekâsı Karar Destek Sistemi Uygulaması

Öz

Türkiye’de 2021 yılına gelindiğinde iki yüzün üzerinde üniversitenin eğitim ve öğretim faaliyeti gösterdiği görülebilir. Yükseköğretim kurumları Türkiye’nin barındırdığı genç nüfus da dikkate alındığında ülke geleceği için kritik ve önemli bir noktada yer almaktadır. Bu anlam üniversite kavramının tarihsel süreç içerisinde geçirdiği dönüşüm ve günümüzdeki kritik değeri değerlendirildiğinde ne kadar önemli olduğu görülebilir. Fakat son yıllarda hızla açılan yeni üniversiteler, Türkiye’nin gelişmekte olan kıt kaynaklara sahip bir ülke olduğu gerçeği, yükseköğretim kurumlarında bütçe yönetimini ve harcamaların etkin kullanımının önemini daha da ortaya koymaktadır. Çalışma bu amaçla, bir üniversitelerin satın alma süreçleri için bir karar destek modeli ortaya koymakta ve uzun süre satın alınan ve farklı birim harcamalarının etkin yönetimi için iş zekası modelini çözüm olarak sunmaktadır. Ortaya konulan çalışma bir üniversite için uygulanabilirliği üzerine kurgulanmış ve demo veriler ile gerçekleştirilen raporlama aracı ile olası kazanımları üzerinde bir değerlendirmede bulunulmuştur. Çalışma bu yönüyle kendi gelirleri ile birlikte kamu bütçesinden faydalanan yükseköğretim kurumlarının etkin bütçe yönetimine dikkat çekmektedir. Gerçekleştirilen uygulamanın kamu kurumlarının hem iç hem de dış denetim süreçleri için bilişim sistemlerinin etkin kullanımı için örnek teşkil edecektir. Literatürde gerçekleştirilen ulusal ve uluslararası tartışmalar ile yükseköğretim kural koyucularının iş zekası gibi güncel teknolojileri kullanarak nasıl daha etkin veri analizi yapabileceği ve veri yönetimi ile etkin kurum yönetimi sağlanabileceği hususunda değerlendirme sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

iş zekası, üniversite, bütçe yönetimi, karar destek, satın alma süreci, talep yönetimi

Kaynakça

• Ahmad, A. (2015). Business Intelligence for Sustainable Competitive Advantage: in Sustaining Competitive Advantage Via Business Intelligence, Knowledge Management, and System Dynamic. Advances in Business Marketing & Purchasing. 22(2), 3-220.
• Ahmad, A., Abd Razak, R., Osman, W.R.S., Rahmat, A.R.B., Abdullah, M.S., & Ali, A.B.M. (2011). Business intelligence Model for Sustainability of the Malaysian Rural Telecenters. Journal of Southeast Asian Research. 2011(2011), 1-12.
• Ateş, H. (2008). Karar Vermede İş Zekâsının Önemi: Tekstil Sektöründe Bir Araştırma. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Üretim Yönetimi ve Endüstri İşletmeciliği Programı, İzmir.
• Bal, T. (2015). Performans Esaslı Bütçeleme PEB Sistemi Çerçevesinde Alternatif Modellerin Türkiye’de Uygulanabilirliği. Journal of Turkish Court of Accounts/Sayıştay Dergisi, (96), 25-54.
• Bal, T. (2016). Performans Esaslı Bütçeleme (Peb) Sistemi ve Sistemin Uygulanabilirliğinin Artirilmasına Yönelik Öneriler. Journal of Turkish Court of Accounts/Sayıştay Dergisi, (101), 1-29.
• Calitz, A., Bosire, S., & Cullen, M. (2018). The role of business intelligence in sustainability reporting for South African higher education institutions. International Journal of Sustainability in Higher Education, 19(7), 1185-1203
• Damar, M., & Karaman, D. (2021). Açık Veri ve İş Zekâsı Teknolojisi: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Dava Verileri Üzerine Bir Değerlendirme. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Dergisi, 5(2), 206-228.
• Damar, M., Özdağoğlu, G., & Özdağoğlu, A. (2018). İş zekasını ve ilgili teknolojileri konu alan araştırmalara küresel ölçekte bilimetrik bakış. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 13(2), 197-217.
• Damar, M., Özdağoğlu, G., & Özveri, O. (2021). Türkiye’de Yükseköğretim Kurumlarının Bilimsel Üretkenliğinin İzlenmesi: Mevcut Durum Analizi ve Öneriler. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 11(1), 35-48.
• Demirel, D. (2015). Performans Esaslı Bütçe: ABD, İngiltere ve Türkiye Örnekleri. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(1), 153-176.
• DEÜ İMİD. (2021). Dokuz Eylül Üniversitesi İdari Mali İşler Daire Başkanlığı Organizasyon Yapısı. Erişim Tarihi: 25/07/2021, https://imid.deu.edu.tr/organizasyon-yapimiz/
• Drake, B. M., & Walz, A. (2018). Evolving business intelligence and data analytics in higher education. New Directions for Institutional Research, 2018(178), 39-52.
• Dülger, C., Moğol, T., Çakır T., Yereli, A.B., & Çetinkaya, Ö. (2012). Devlet Bütçesi. 1. Baskı, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Ege İMİD. (2021). Ege Üniversitesi İdari ve Mali İşler Daire Başkanlığı Görev Tanımı. Erişim Tarihi: 25/07/2021, https://imidb.ege.edu.tr/tr-3813/daire_baskani.html
• Erüz, E. (2005). Yeni Mali Yönetim Yapısında Performans Esaslı Bütçeleme. XX. Türkiye Maliye Sempozyumu, Pamukkale Üniversitesi, İİİBF Maliye Bölümü. 23-27 Mayıs, ss.61-74.
• Fırat, M.S. (2016). Türkiye’de Sosyal Güvenlik Kurumu Bütçesi ve Sosyal Güvenlik Açıkları. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 127, 317-338.
• Ghobakhloo, M. (2018). The future of manufacturing industry: a strategic roadmap toward Industry 4.0. Journal of Manufacturing Technology Management, 29(6), 910-936.
• Gökşen, Y., Aşan H., & Damar, M. (2015). İşgücü Planlamasinda Bir Karar Destek Sistemi Uygulamasi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(1), 53-66.
• Gupta, B., Goul, M., & Dinter, B. (2015). Business intelligence and big data in higher education: Status of a multi-year model curriculum development effort for business school undergraduates, MS graduates, and MBAs. Communications of the Association for Information Systems, 36(1), 23-36.
• Guster, D., & Brown, C. G. (2012). The application of business intelligence to higher education: Technical and managerial perspectives. Journal of Information Technology Management, 23(2), 42-62.
• Hartley, K., & Seymour, L.F.(2010). Towards a framework for the adoption of business intelligence in public sector organisations: the case of South Africa. The Proceedings of the SAICSIT 11, October 3-5, 2010, Cape Town, South Africa.
• Hsu, C. W., & Yeh, C. C. (2017). Understanding the factors affecting the adoption of the Internet of Things. Technology Analysis & Strategic Management, 29(9), 1089-1102.
• İTÜ Bütçe Giderleri. (2021). Bütçe Uygulama Sonuçları Tablosu. Erişim Tarihi: 26/10/2021, https://stratejigelistirme.itu.edu.tr/docs/librariesprovider163/aylık-mali-tablolar/2021-şubat-mali-tablolar/2021-şubat-bütçe-uygulama-sonuçları-tablosu.pdf?sfvrsn=2
• İTÜ İMİD. (2021). İstanbul Teknik Üniversitesi İdari ve Mali İşler Daire Başkanlığı, Özgörev. Erişim Tarihi: 25/07/2021, http://www.imid.itu.edu.tr/
• Karacan, E. (2010), Performans Esaslı Bütçeleme Sistemi ve Türkiye Uygulaması, Devlet Planlama Teşkilatı Uzmanlık Tezi, Ankara.
• KBS. (2021). KBS uygulamaları. Erişim Tarihi 10/06/2021, https://muhasebat.hmb.gov.tr/
• Kleesuwan, S., Mitatha, S., Yupapin, P. P., & Piyatamrong, B. (2010). Business intelligence in Thailand's higher educational resources management. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 2(1), 84-87.
• Köseoğlu, Ö. (2007), Türk Kamu Yönetiminde Değişen Denetim Anlayışı ve Performans Denetimi. Bilâl Eryılmaz, Musa Eken, Mustafa Lütfi Şen (Ed.), Kamu Yönetimi Yazıları, Ankara: Nobel Yayınevi, ss.309-339.
• Kurnaz, A. C., (2010). Kamuda Performans Esaslı Bütçe Uygulama Sonuçlarının Değerlendirilmesi ve Bu Çerçevede Part (Program Assessment Rating Tools) Sisteminin İncelenmesi. T.C. Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı, Mesleki Yeterlilik Tezi, Ankara.
• Lee, J. H., Phaal, R., & Lee, S. H. (2013). An integrated service-device-technology roadmap for smart city development. Technological Forecasting and Social Change, 80(2), 286-306.
• Maliye Bakanlığı. (2004). Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü, Performans Esaslı Bütçeleme Rehberi (Pilot Kurumlar İçin Taslak), Aralık 2004. https://ms.hmb.gov.tr/uploads/2019/01/Performans-Esasl%C4%B1-B%C3%BCt%C3%A7eleme-Rehberi-Aral%C4%B1k-2004.pdf
• Mitchell, R., & Boyle, B. (2010). Knowledge creation measurement methods. Journal of Knowledge Management, 14(1), 67-82.
• Mudzana, T., & Maharaj, M. (2015). Measuring the Success of Business-Intelligence Systems in South Africa: An Empirical Investigation Applying the Delone and Mclean Model. South African Journal of Information Management, 17(1), 1-7.
• ODTÜ İMİD. (2021). Orta Doğu Teknik Üniversitesi. Misyon & Vizyon & Politikalarımız. Erişim Tarihi: 25/07/2021, https://imidb.metu.edu.tr/tr/misyonvizyonpolitikalarimiz
• ODTÜ Mali Tablolar. (2021). 2020 Yılı Kurumsal Mali Durum ve Beklentiler Raporu. Erişim Tarihi: 06/05/2021. http://sgdb.metu.edu.tr/mali-tablolar
• Ong, V. K. (2016). Business intelligence and big data analytics for higher education: Cases from UK higher education institutions. Information Engineering Express, 2(1), 65-75.
• Özveri, O., Damar, M., & Durmuş, A. (2019). Ameliyathane Malzeme Yönetim Sisteminin Süreç Yönetimi Tekniği İle Değerlendirilmesi: Bir Üniversite Hastanesi Örneği. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 22(1), 19-50.
• Sam, M. (2011). How Should Developing Countries Finance Higher Education?, https://www.academia.edu/1228730/Financing_Higher_Education_in_ Developing_Countries 08/01/2018
• SBB, (2021). Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı, Erişim Tarihi:10/08/20221. http://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2019/02/3-b-2018-2020-D%C3%B6nemi-Gelir-ve-Net-Finansman-Tablolar%C4%B1.pdf
• Schick, A. (2007). Performance budgeting and accrual budgeting: Decision rules or analytic tools?. OECD Journal on Budgeting, 7(2), 109-138.
• Scholtz, B., Calitz, A., & Haupt, R. (2018). A business intelligence framework for sustainability information management in higher education. International Journal of Sustainability in Higher Education.19 (2), 266-290.
• TÜİK, (2021). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim Tarihi: 25/07/2021, http://www.tuik.gov.tr/
• Uslu, A., & Ertaş, F.C. (2018). Türkiye’de devlet üniversitelerinin bütçedeki yeri ve performanslarının analizi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 32(4), 979-1007.
• Wowczko, I.A. (2013). The Use of BI in Government Driven Environment. Business Intelligence and Data Mining, 29(1), 1107-1111.
• Yazıcı, K. (2015). Performans Esaslı Bütçe Sisteminde Yaşanan Sorunlar. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi/GOSOS, (Yaz 2015) 10(1), 67-97.
• YBYS. (2021). Yükseköğretim Bilgi Yönetim Sistemi. Erişim Tarihi: 25/07/2021, https://istatistik.yok.gov.tr/
• Zeng, L., Li, L., & Duan, L. (2012). Business intelligence in enterprise computing environment. Information Technology and Management, 13 (4):297-310.
• Zulkefli, N. A., Miskon, S., Hashim, H., Alias, R. A., Abdullah, N. S., Ahmad, N., ... & Maarof, M. A. (2015). A business intelligence framework for Higher Education Institutions. ARPN J. Eng. Appl. Sci, 10(23), 18070-18077.