Okul Öncesi Dönemde Cinsel Gelişim: 36-72 Ay Çocuğa Sahip Ebeveynlerin Çocuklarıyla İletişimlerinin Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi

Yıl 2023, , 104 - 123, 31.12.2023

Özge Özel , Zehra Nur Karabuğa

https://doi.org/10.46423/izujed.1363101

Öz

Bu araştırmanın amacı 36-72 ay çocuğa sahip olan ebeveynlerin farklı değişkenlere göre çocuklarının sorduğu cinsellikle ilgili konularda iletişim kurabilmelerindeki farklılaşmaları incelemektir. Araştırma nicel araştırma türlerinden ilişkisel tarama modeline göre düzenlenmiştir. Çalışmaya Isparta ilinde yaşayan ve 36-72 ay çocuğa sahip 84 anne ve 42 baba olmak üzere toplam 126 ebeveyn katılmıştır. Veri toplama aracı olarak kişisel bilgi formu ve Artan vd., (2020) tarafından geliştirilen ebeveynler için hazırlanmış cinsel iletişim ölçeği kullanılmıştır. Bulgulara göre ebeveynlerin cinsellikle ilgili iletişim kurabilmeleri cinsiyete göre babalar lehine anlamlı düzeyde farklılaşmamaktadır. Ebeveynlerin cinsellikle ilgili iletişim kurabilmeleri ebeveynlerin yaş grubuna göre yalnızca süreci yönetme boyutunda 18-30 yaş grubu lehine anlamlı bir farklılaşma olduğu görülmüştür. Ebeveynlerin çocuklarıyla cinsel konularda konuşabilmeleri eğitim düzeyine göre beden dili, süreci yönetme, kaygı boyutunda lise ve yüksekokul/üniversite lehine anlamlı düzeyde farklılaşmıştır. Ebeveynlerinin çocukların cinsel gelişimleri ile ilgili bir eğitim veya profesyonel bir destek alma durumlarına baktığımızda, %66.67 ebeveynin herhangi bir eğitim almadığı karşımıza çıkmaktadır. Ebeveynlerin çocukların cinsellikle ilgili soruları karşısında kendini yeterli hisseden ebeveynler %31.75’lik bir dilimi oluştururken, %68.25’i ise kendisini yetersiz hissetmektedir.

Anahtar Kelimeler

Okul Öncesi Dönem, Cinsel Gelişim, Aile ve Çocuk İletişimi

Etik Beyan

Bu çalışmayı yürütmek için gerekli izinler Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Girişimsel Olmayan Klinik Araştırmalar Etik Kurulu’ndan 2022/749 numaralı karar ile alınmıştır. Bunun yanı sıra, veri toplama öncesi, süreci ve sonrasında tüm etik kurallara uyulmuştur.

Sexual Development in Pre-School Period: Examination of The Communication of Parents With 36-72 Months-Old Children in Terms of Different Variables

Öz

The aim of this study is to examine the differences in the ability of parents of 36–72-month-old children to communicate about sexuality-related issues asked by their children according to different variables. The study was organized according to the relational survey model, one of the quantitative research types. A total of 126 parents, 84 mothers and 42 fathers, living in Isparta province and having children aged 36-72 months, participated in the study. Personal information form and sexual communication scale for parents developed by Artan et al. (2020) were used as data collection tools. Result showed ability of parents to communicate about sexuality does not differ significantly in favor of fathers according to gender. Furthermore, there was a significant difference in favor of the 18-30 age group only in the dimension of managing the process. Parents' ability to talk to their children about sexual issues differed significantly in favor of high school and college/university in the dimensions of body language, managing the process, and anxiety according to the level of education. Finally, 66.67% of the parents did not receive any training while 31.75% of the parents felt adequate in the face of questions about sexuality, 68.25% felt inadequate.

Anahtar Kelimeler

Early Childhood, Sexal Development, Family and Child Communication

Kaynakça

• Aktürk, F.M. (2015). Çocukları Okul Öncesi Eğitime Devam Eden (5 Yaş Grubu) Ebeveynlerin Ana- Baba Tutumlarının Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Alkan Ersoy, Ö. (2017). Cinsel gelişimle ilgili temel kavramlar ve okul öncesi eğitimde cinsel eğitim. İçinde İ. Artan (Ed.), Cinsel gelişim ve eğitim (s. 10-29).
• Artan, İ., Ceylan, Ş., & Adıbatmaz, F. B. K. (2020). Ebeveynler İçin Cinsel İletişim Ölçeği: Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması. Hacettepe University Faculty of Health Sciences Journal, 7(2), 136-158.
• Atay, M. (2011). Erken çocukluk döneminde gelişim 2. Kök Yayıncılık.
• Aydoğdu, F. (2017). Toplumsal cinsiyet rollerinin gelişimi ve cinsel eğitim. İçinde Ş. Öztürk Aynal (Ed.), Çocuk gelişimi 2 (s. 71-89). Eğiten Kitap Yayınları.
• Bacıoğlu, S. D., & Tezel, D. (2020). Ebeveynlerin çocuklarıyla cinsellik hakkında konuşma stratejileri ve öz-yeterlikleri. Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Dergisi, 37(2), 37-57.
• Baysan, M. P. (2020). 3-6 yaş döneminde çocuklara sahip anne babaların cinsel gelişim ve eğitim hakkındaki bilgi düzeyleri ve tutumları (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Medipol Üniversitesi.
• Bulut, A. (1998). Çocuklukta cinsel eğitim. Türk Aile Hekimliği Dergisi, 2(2): 53-57.
• Ceylan, Ş., Çetin, A. (2015). Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden çocukların cinsel eğitimine ilişkin ebeveyn görüşlerinin incelenmesi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2 (3): 41-60.
• Cirik, VA, Aksoy, B. ve Bulut, E. (2023). Türkiye'de baba rolünde ebeveynlerin çocukların cinsel eğitimine yönelik tutumları ve çocukları ile cinsel iletişimleri. Pediatri Hemşireliği Dergisi, 69: 105-113.
• Çalışandemir, F., Bencik, S., Artan İ. (2008). Çocukların cinsel eğitimi: Geçmişten günümüze bir bakış. Eğitim ve Bilim, 150: 14-27.
• Deniz, Ü., Yıldız, R. (2018). Millî Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitim Programı’nda cinsel gelişim ve cinsel eğitim. GEFAD/GUJGEF 38(2): 431-447.
• Depauli, C., & Plaute, W. (2018). Parents’ and teachers’ attitudes, objections and expectations towards sexuality education in primary schools in Austria. Sex Education, 18(5), 511-526.
• Eliküçük, S., Sönmez, S. (2011). 6 yaş çocuklarının cinsel gelişim ve eğitimiyle ilgili ebeveyn görüşlerinin incelenmesi. Aile ve Toplum Eğitim- Kültür ve Araştırma Dergisi, 25:45-62.
• Erbil, N., Orak, E., & Bektaş, A. E. (2010). Anneler cinsel eğitim konusunda ne biliyor, kızlarına ne kadar cinsel eğitim veriyor. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(1), 366-383.
• Eser, M. (2008). Ana babaların cinsel kimlik gelişimiyle ilgili tutumların çocuğun cinsel kimlik kazanmasına etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi.
• Faizah, U. ve Latiana, L. (2017). Jepara ilçesi, Pecangaan nahiyesi, Krasak köyü'ndeki eğitim düzeyine göre ebeveynlerin erken çocuklukta cinsel eğitim hakkındaki bilgileri. BELIA: Erken Çocukluk Eğitimi Makaleleri, 6 (2), 59-62.
• Gallegos, EC, Villarruel, AM, Gómez, MV, Onofre, DJ ve Zhou, Y. (2007). Araştırma özeti: Meksikalı ebeveynler ve ergen çocukları arasındaki cinsel iletişim ve bilgi. AIDS Bakımında Hemşireler Derneği Dergisi, 18 (2), 28-34.
• Gençtan, E. (1995). Psikoanaliz ve sonrası. Remzi Kitabevi.
• Göçgeldi, E., Tüzün, H., Türker, T., Şimşek, I. (2007). Okul öncesi dönem çocuğu olan anne ve babaların çocuklara cinsel eğitim konusundaki yaklaşımlarının incelenmesi. Sürekli Tıp Eğitim Dergisi, 16(9): 134-142.
• İşler, S. (2017). Okul öncesi dönem çocuğu olan ebeveynlerin cinsel gelişime ve cinsel eğitime yönelik bilgi düzeylerinin ve tutumlarının incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Doğu Akdeniz Üniversitesi.
• İşler, S., Gürşimşek, A.I. (2018). 3-6 yaş çocuklarının cinsel eğitiminin gerekliliği ile ilgili ebeveyn görüşlerinin incelenmesi. GEFAD/GUJGEF, 38(3): 845-867.
• Kurtuncu, M., Akhan, L. U., Tanir, I. M., & Yildiz, H. (2015). The sexual development and education of preschool children: knowledge and opinions from doctors and nurses. Sexuality and disability, 33, 207-221.
• Kürek, E. (2012). Cinsel kimlik gelişiminde din eğitiminin rolü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). On Dokuz Mayıs Üniversitesi.
• Murphy, N. A., Elias, E. R., & Council on Children With Disabilities. (2006). Sexuality of children and adolescents with developmental disabilities. Pediatrics, 118(1), 398-403.
• Özkızıklı. S. & Okutan, N. Ş. (2017). Bebeklik ve okul öncesi dönemde cinsel gelişim ve eğitim. İçinde İ. Artan (Ed.), Cinsel gelişim ve eğitim (s. 47-60).
• Pluhar, E. I., DiIorio, C. K., & McCarty, F. (2008). Correlates of sexuality communication among mothers and 6–12‐year‐old children. Child: care, health and development, 34(3), 283-290.
• Rouhparvar, Z., Javadnoori, M., & Shahali, S. (2022). Parents’ approaches to sexuality education of their adolescent boys: a qualitative study in Ahvaz, Iran. Reproductive health, 19(1), 69.
• Sungur, M. Z. (1998). Cinsel Eğitim. Journal Klinik Psikiyatri, 2: 103-108.
• Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S., (2013). Using multivariate statistics (Vol. 6, pp. 497-516). MA: Pearson.
• Tuğrul, B., Artan, İ. (2001). Çocukların cinsel eğitimi ile ilgili anne görüşlerinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20: 141-149.
• Tuğut, N., Gölbaşı Z. (2019). Okul öncesi çocuğu olan (3-6 yaş) ebeveynlerin cinsel eğitim tutumlarının belirlenmesi. Turkısh Journal of Family Medicine and Primary Care, 13(3): 287-294.
• Turnbull T, Wersch, A, Schaik P. A review of parental involvement in sex education: The role for effective communication in British families. Health Education Journal, 2008;67(3):182-195.
• Tuzcuğlu, N., Tuzcuoğlu, S. (1996). Çocuğun cinsel eğitiminde ailelerin karşılaştıkları güçlükler. Marmara Üniversitesi Atatürk Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 8: 251-262.
• Tuzcuoğlu, N., Tuzcuoğlu, S. (2004). ‘‘Anne Ben Nasıl Doğdum?’’. Morpa Yayıncılık.
• Türnüklü, A. (2001). Eğitim bilim alanında aynı araştırma sorusunu yanıtlamak için farklı araştırma tekniklerinin birlikte kullanılması. Eğitim ve Bilim, 26 (120).
• Üstündağ, A. (2022). The Sexual Development: Examining Communication between Parents and Their Children. The Journal of International Scientific Researches, 7, 56-65.
• Yelken, Z. (1996). Anne ve babaların 3-6 yaş dönemindeki çocuğun cinsel gelişim ve cinsel eğitim konusundaki bilgi düzeyleri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi.