Duygu Milliyetçiliği Olarak Kur’an’da Yakınlarla İlişkinin Sosyolojisi

Yıl 2022, , 188 - 205, 15.06.2022

Fuat Araz

https://doi.org/10.46595/jad.1094827

Öz

Milliyetçiliği çağımızda algılandığı gibi siyasal bir teori ya da ideolojik bir amaç olarak değerlendirmemek gerekmektedir. Zira milliyetçilik kavramı yaşanan küresel gelişmelerden dolayı ideolojik birleşme anlamında kullanılmaktadır. Ancak bu kullanım milliyetçilik kavramına ayrıştırıcı fonksiyon yükleyerek milliyetçilik kavramını tam manasıyla anlamayı mümkün kılmamaktadır. Milliyetçiliği toplumsallaşmaya götüren duygudaşlık veya kültür birlikteliği olarak değerlendirdiğimizde etkisini ve boyutlarını doğru anlayabiliriz. Bu şekilde yapılacak değerlendirme milliyetçiliğe bütünleştirici bir fonksiyon yükleyecektir. Bu bağlamda toplumların oluşumunda büyük bir öneme sahip olan milliyetçilik fenomeni; tarihi süreç içerisinde kitlesel bütünleşme ve organizasyonu sağlayan toplumsal hafıza ürünü olarak tanımlanabilir. Bu yönüyle milliyetçilik fenomeni; birey-birey, birey- grup, grup-grup ilişkilerini ortak değerler etrafında birleştirerek kitlesel hareketleri ortaya çıkaran sosyolojik unsurdur. Bu çalışmada milliyetçilik fenomeni kavramsal olarak ele alınıp tarihsel gelişim, değişim ve toplumları etkileme boyutlarıyla duygu milliyetçiliği bağlamında sosyolojik olarak incelenecektir. Milliyetçilik kavramı yukarıda zikredilen yönleriyle ele alındıktan sonra, duygu milliyetçiliği olarak Kur’an’da yakınlarla ilişkinin sosyolojisi başlığı atında duygudaşlıktan doğan milliyetçilik bağlamında açıklanmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Din Sosyolojisi, Kur’an, Milliyetçilik, Duygu Milliyetçiliği, Ortak şuur.

The Sociology of The Relationship with Relatives in The Qur'an As Emotional Nationalism

Öz

Nationalism should not be evaluated as a political theory or an ideological goal as it is perceived in our age. Because the concept of nationalism is used in the sense of ideological unification due to the global developments. However, identifying a specific role to the concept of nationalism does not grant a complete understanding to this concept. We may properly understand the impact and dimensions of nationalism when we consider it as sympathy or cultural unity that leads to socialization. This type of evaluation will give nationalism an integrative function. In this context, the phenomenon of nationalism, which has a great importance in the formation of societies can be defined as a social memory product that provides mass integration and organization in the historical process. In this respect, the phenomenon of nationalism is the sociological element that brings out mass movements by combining individual-individual, individual-group, group-group relations around common values. In this study, the phenomenon of nationalism will be conceptually discussed and sociologically examined in the context of emotional nationalism with its dimensions of historical development, change and influencing societies. After discussing the concept of nationalism in regard to the aforementioned components, the context of nationalism arising from sympathy under the title “The sociology of the relationship with relatives in the Qur'an as emotional nationalism” will be explained.

Anahtar Kelimeler

Sociology of Religion, Qur'an, Nationalism, Emotional Nationalism, Common Consciousness

Kaynakça

• Akıncı, Abdulvahap. “Milliyetçilik Kuramları” 15/1 (2014), 131-150.
• Akıncı, Abdulvahap. “Milliyetçiliğin Kökenleri: Etnisite/Ulus (Millet) İlişkisi”. İnsan Ve İnsan 6/21 (Ağustos 2019), 413-430.
• Aktürk, Şener. “Nationalism And Religion İn Comparative Perspective: A New Typology Of National-Religious Configurations”. Nationalities Papers 50/2 (Mart 2022), 205-218.
• Albayrak, Mevlüt. “İnsanlığın Uzun Soluklu Tecrübesi Din-Milliyetçilik İlişkisi” 1 (Haziran 2005), 83-113.
• Algül, “Muâhât”. 30/308-309. TDV İslam Ansiklopedisi, 2005.
• Bayraklı, Bayraktar. Yeni Bir Anlayışın Işığında Kur’ân Tefsîri. 21 Cilt. İstanbul: Bayraklı Yayınları, 1. Basım, 2004.
• Bi̇lge, Muhittin. “Verili Olandan İcat Edilmişliğe Millet Ve Milliyetçilik”. Uluslararası Yönetim İktisat Ve İşletme Dergisi 13/2 (Nisan 2017), 475-486.
• Bilmen, Ömer Nasuhi. Kur’anı Kerimi’in Türkçe Meâliâlisi Ve Tefsiri. İstabul: Eko Ofset, 1996.
• Bingöl, Abdulkerim. “Kur’an’ın Milliyetçiliğe Yaklaşım”. Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 5/3 (Kasım 2017), 879-896.
• Bi̇ngöl, Abdulkerim. “Kur’an’ın Milliyetçiliğe Yaklaşımı”. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 879-879.
• Birch, Anthony H. Nationalism And National Integration. Routledge, 2012.
• Birch, Anthony Harold. Nationalism And National Integration. Unwin Hyman, 1989.
• Bursevi, İsmail Hakkı. Rûhu’l Beyân Tefsiri. 10 Cilt. İstanbul: Damla Yayın Evi, 1995.
• Çalen, Mehmet Kaan. “Ahmet Ağaoğlu’nda İslâm Ve Milliyetçilik İlişkisi”. Milliyetçilik Araştırmaları Dergisi 2/2 (Ekim 2020), 27-46.
• Ebu’l-A’lâ Mevdûdî. Tefhimu’l -Kur’an. 7 Cilt. İstanbul: İnsan Yayınları, 2014.
• Ersöz, Muhammed. Kur’an’ın Dil Yapısı Ve Kur’an Kelimelerinin Terimleşmesi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2014.
• Ertan, Temuçin F. “Milliyetçiliğin Müphemliği: Milliyetçilik Nedir?” Atatürk Yolu Dergisi 16/62 (Mart 2018).
• Et-Taberî. Taberî Tefsiri. Çev. Keskin,Mehmet. İstanbul: Hikmet Neşriyat, 2006.
• Fayda, Mustafa. “Fil Vak’ası”. 13/70-71. İstanbul: TDV İslam Ansiklopedisi, 1996.
• Gans, Chaim. The Limits Of Nationalism. Cambridge: Cambridge University Press, 2003.
• Güngör, Erol. İslamın Bugünkü Meseleleri. İstanbul: Ötüken Neşriyat, 11. Basım, 1997.
• Güngör, Erol. Kültür Değişmesi Ve Milliyetçilik. İstanbul: Ötüken Neşriyat, 9. Basım, 1995.
• Güngör, Özcan. “Dini Jeopolitik Açıdan Ayasofya Camii”. And Center (Blog), Temmuz 2020.Https://Andcenter.Org/Tr/Din-Ve-Politika/Dini-Jeopolitik-Acidan-Ayasofya-Camii/
• İmam Kurtubî. Kurtubi Tefsiri-El Camiul Ahkamul Kur’an. Çev. M. Beşir Eryarsoy. 19 Cilt. Buruc Yayınları, 1999.
• İmam Kurtubî. Kurtubi Tefsiri-El Camiul Ahkamul Kur’an. Çev. Eryarsoy, M. Beşir. 19 Cilt. İstanbul: Buruc Yayınları, 2002.
• Karadağ, Ahmet- Yaman, Haluk. “Üç Farklı Milliyetçilik”. Akademik Yaklaşımlar Dergisi 9/2 (03 Ocak 2019), 84-108.
• Karadağ, Ahmet- Yaman, Haluk. “Üç Farklı Milliyetçilik”. Akademik Yaklaşımlar Dergisi 9/2 (03 Ocak 2019), 84-108.
• Karagül, Mehmet. “İbn-İ Haldun’da Asabiyet İle Devlet Ve Mülk İlişkisi”. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 3/6 (2016), 47-59.
• Karaman, Vd. Kur’an Yolu Türkçe Meal Ve Tefsir. 5 Cilt. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Saray Matbaacılık., 2012.
• Kızılçelik, Sezgin- Erjem, Yaşar. Açıklamalı Sosyoloji Terimler Sözlüğü. Konya: Göksu Matbaası, 1992.
• Kösoğlu, Nevzat. Milli Kültür Ve Kimlik. İstanbul: Ötüken Neşriyat, 5. Basım, 2013.
• Marshall, Gordon. Sosyoloji Sözlüğü. Çev. Osman Akınhay - Derya Kömürcü. Ankara: Bilim Ve Sanat Yayınları, 1999.
• Mortimer, Edward- Robert Fine, (Ed.). People, Nation And State: The Meaning Of Ethnicity And Nationalism. London: I. B. Tauris, 1999.
• Mukatil Bin Süleyman. Tefsîr-İ Kebîr. Çev. Eryarso, M. Beşir. İşaret Yayınları, 2006.
• Özgen, Mehmet Volkan. “Milliyetçilik Kuramları”. Milliyetçilik Araştırmaları Dergisi 1/1 (Nisan 2019), 42-59.
• Sabri̇, Şeyhülislam M. “İslam Ve Milliyetçilik”. İslam Medeniyeti Dergisi 2/21 (Temmuz 1969), 44-47.
• Smith, Anthony D. Millî Kimlik- Anthony D. Smith. Çev. Şener, Bahar Sina. İstanbul: İletişim Yayınları, 9. Basım, 2017.
• Sönmez Selçuk, Senem. “Milliyetçilik Üzerine: Bir Literatür Taraması”. Journal Of Yasar University 23/6 (2011), 3855-3865.
• Şahin, Mustafa. “Milliyetçiliği Yeniden Düşünmek Kuramlar Ve Uygulamalar-Alain Dieckhoff, Christophe Jaffrelot”. Milliyetçilik Araştırmaları Dergisi 3/1 (Nisan 2021), 167-177.
• Şahin, Alaaddin.“İbn Haldûn’un Asabiyet Teorisi”. Marmara İlahiyat. Aralık 2018. Erişim 28 Ekim 2021. Http://Www.Marmarailahiyat.Com/İbn-Haldunun-Asabiyet-Teorisi/
• Şentürk, Receb. “Millet”. 30/64,66. İstanbul: TDV İslam Ansiklopedisi, 2005.
• Şimşek, Ufuk. “Milliyetçilikler Ve Milletin Oluşumu Üzerine Bir İnceleme”. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 13/2 (Nisan 2010), 81-96.
• Tepegöz, Ahmet Selim. Türk İslam Sentezcilerinde Din. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2010.
• Türkdoğan, Orhan. Milli Kültür Modernleşme Ve İslam. İstanbul: Birleşik Yayıcılık, 2. Basım, 1996.
• Uslu, Beyza. “Kur’an’da Kolektif Bilinç Ve Mümin Kardeşliği”. Journal Of Analytic Divinity 2/1 (15 Şubat 2018), 181-206.
• Yanık, Celalettin. “Etnisite, Kimlik Ve Milliyetçilik Kavramlarının Sosyolojik Analizi”. Kaygı. Bursa Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi 20 (Nisan 2013), 225-237. Https://Dergipark.Org.Tr/Tr/Pub/Kaygi/169832
• Yazır, Elmalılı Hamdi. Hak Dini Kuran Dili. 10 Cilt. Akçağ Yayınları, 6. Basım, 2016.
• Yıldırım, Emre. “Millet Ve Milliyetçiliğe Dair Kavramlar Ve Sınıflandırmaların Ötesinde: Yeni Bir Model Önerisi”. Uluslararası Yönetim İktisat Ve İşletme Dergisi 12/28 (Nisan 2016), 123-141.