Social Control and Sıla-i Rahim (The Bonds of The Kinships) Relationship in the Qur'an

Yıl 2021, , 205 - 225, 15.04.2021

Muhammed Ahmet Kurum

https://doi.org/10.46595/jad.859770

Öz

People have a highly active and flexible range of motion in terms of their behaviour as a requirement of their structures. This area may include positive behaviours as well as negative behaviours that tend to be criminal and deviating. The aforementioned deviation tendencies that occur in the social system are prevented by social control mechanism formulated in abstract and concrete platforms. A society without social control is unthinkable. These are norms that direct behaviour in every society. These mechanisms create a social fabric in which social value judgements are preserved or refused, in which they are processed in detail and systematically. At the same time, social control is a phenomenon that requires questioning and correcting the destructive effects of societies, social life, mutual relations attitudes and behaviour. Especially, in our age, unlike traditional societies, it is seen that the balance of mutual relations in people's s attitudes and behaviour has a limited quality. The view of the Quran on human relations differs from the current understanding of the 21st century. Therefore, the study will reveal the relationship between the control mechanisms that regulate social life in the Quran and Sıla-i Rahim (The Bonds of The Kinships)
The aim of the study is to consider Sıla-i Rahim (The Bonds of The Kinships) as a social phenomenon in the Quran the unsure positive control -the negative control headings, which are the dimensions of social control. Based on the qualitative method, the historical documentation technique was used in the study. In general, in the study, it was concluded that the positive tendencies acquired through the functionality that see Quran brought Sıla-i Rahim (The Bonds of The Kinships) at the point of maintaining the continuity of relations provided a social order and stability within the framework of the integrative role of religion.
Keywords: 

Anahtar Kelimeler

Sociology of Religion, Social Control, Quran, Society, Sıla-i Rahim (The Bonds of The Kinships)

Kur’an’da Sosyal Kontrol ve Sıla-i Rahim İlişkisi

Öz

İnsanlar yapılarının bir gereği olarak davranışları noktasında oldukça aktif ve esnek bir hareket alanına sahiptir. Bu alan, olumlu nitelikteki davranışları bünyesinde barındıracağı gibi, suç ve sapma eğilimi gösteren olumsuz davranışları da kapsayabilir. Toplumsal sistem içerisinde meydana gelen söz konusu sapma eğilimleri, soyut ve somut düzlemde formüle edilen sosyal kontrol mekanizmalarıyla önlenmektedir. Sosyal kontrolün olmadığı bir toplum düşünülemez. Her toplumda davranışları yönlendiren normlar mevcuttur. Bu mekanizmalar toplumsal değer yargılarının korunarak veya düzeltmeye tabi tutularak, ayrıntılı ve sistemli olarak işlendiği bir toplum dokusu oluşturur. Aynı zamanda sosyal kontrol, toplumların sosyal yaşantılarının, karşılıklı ilişkilerinin, tavır ve tutumlarının yıkıcı etkilerinin sorgulanmasını ve düzeltilmesini gerektiren bir olgudur. Özellikle çağımızda, geleneksel toplumların aksine insanların tavır ve tutumlarında karşılıklı ilişki dengelerinin sınırlı bir nitelik gösterdiği görülmektedir. Kur’an’ın insan ilişkilerine bakışı ise 21. yüzyılın mevcut anlayışından farklılık göstermektedir. Bu nedenle çalışmada Kur’an’da toplumsal hayatı düzenleyen kontrol mekanizmaları ile sıla-i rahim arasındaki ilişki ortaya konulacaktır. Çalışmanın amacı ise Kur’an’da sosyal bir olgu olarak sıla-i rahimi, sosyal kontrolün boyutları olan olumlu kontrol – olumsuz kontrol başlıkları içerisinde ele almaktır. Çalışmada nitel yönteme bağlı olarak tarihsel dokümantasyon tekniği kullanılmıştır. Çalışmada genel olarak, ilişkilerin devamlılığını sağlama noktasında Kur’an’ın sıla-i rahime kazandırmış olduğu işlerlik aracılığıyla edinilen olumlu eğilimlerin, dinin bütünleştirici rolü çerçevesinde toplumsal bir düzen ve istikrar sağladığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Din Sosyolojisi, Sosyal Kontrol, Sıla-i Rahim, Kur'an, Toplum

Kaynakça

• Akçakaya, Nuh. “Sosyal Kontrolün Başka Fenomenleri̇ Gramati̇k Yapılar”. Akademik İncelemeler Dergisi 14/1 (30 Nisan 2019), 403-442.
• Aktaş, Cihan. Modernizmin Evsizliği ve Ailenin Gerekliliği. İstanbul: Beyan Yayınları, 1992.
• Altuntop, Serkan. “Suça Bakışta Kontrol Yaklaşımı ve Kontrol Teorileri̇”. Kriminoloji Dergisi, 1-15.
• Arslantürk, Zeki. Kutsal’ın Tecrübesi Din Sosyolojisine Giriş. İstanbul: Çamlıca Yayınları, 2015.
• Bauman, Zygmunt. Postmodernlik ve Hoşnutsuzlukları. çev. İsmail Türkmen. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2000.
• Bauman, Zygmunt. Yasa Koyucular ile Yorumcular. çev. Kemal Atakay. İstanbul: Metis Yayınları, 1996.
• Bayer, Ali. “Değişen Toplumsal Yapıda Aile”. Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 4/8 (01 Aralık 2013), 101-129.
• Bektaş, Rahşan Balamir- Bakacak, Ayça GELGEÇ. “Modernitenin Sosyal Kontrol Söyleminin Değişen Görünümleri”. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 26/1 (15 Haziran 2009), 33-48.
• Berger, Peter Ludwig. “Dini Kurumlar” Toplumbilimi Yazıları. çev. Adil Çiftçi. İzmir: Anadolu Yayınları, 1999.
• Burcu, Esra. Sosyal Değişme Süreci İçerisinde Farklı Sosyo-Ekonomik ve Kültürel Yapıya Sahip Aileler Arasında Sosyal Kontrolün Etkinliği ve Bazı Sapmış Davranışların Nedenlerine İlişkin Sosyolojik Değerlendirmeler. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 1992.
• Burke, Roger Hopkins. An Introduction to Criminological Theory. Willan Publishing, Third Edition., 2009.
• Canatan, Kadir- Yıldırım, Ergün. Aile Sosyolojisi. İstanbul: Açılım Kitap Yayınları, 2011.
• Demir, Sevim Atila. “Modern Toplumdaki Kontrol Mekanizmaları: Foucault ve Disiplin Kuşatması”. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 6/2 (01 Haziran 2009), 1-12.
• Demirci, Muhsin. Kur’an’da Toplumsal Düzen. İstanbul: M. Ü. İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 2013.
• Derveze, İzzet. Et- Tefsirul Hadis. çev. Muharrem Önder- Vahdettin İnce. İstanbul: Düşün Yayıncılık, 2014.
• Dönmezer, Sulhi. “Türk Toplumunda Sosyal Kontrol Aracı Olarak Ceza ve Ödüllendirme”. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası 48/1-4 (1983), 295-315.
• Eren, Mehmet. “Kur’an ve Sünnete Göre Sıla-i Rahimin Önemi”. İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi 12 (2008), 369-380.
• Fichter, Joseph H. Sosyoloji Nedir? çev. Nilgün Çelebi. Konya: Anı Yayıncılık, 3. Basım, 2016.
• Filinte, Handan. Mekki Surelerde Kişilik İnşası. İstanbul: İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2018.
• Freyer, Hans. Din Sosyolojisi. çev. Turgut Kalpsüz. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi, 1964.
• Giddens, Anthony. Mahremiyetin Dönüşümü. çev. İdris Şahin. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2010.
• Giddens, Anthony. Sociology. Cambridge: Polity Press, 2006.
• Güler, İlhami. Allah’ın Ahlakiliği Sorunu. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 1998.
• Günay, Ünver. “Modern Sanayi Toplumlarında Din”. Erciyes Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 3 (1986), 41-88.
• Güngör, Özcan. “Kur’an’da Sosyal Bütünleşme”. Diyanet İlmi Dergi 40/3 (2004), 31-48.
• İbn Haldun. Mukaddime. çev. Süleyman Uludağ. İstanbul: Dergâh Yayınları, 2017.
• İbn Kesir. Hadislerle Kur’an’ı Kerim Tefsiri. çev. Bekir Karlığa- Bedrettin Çetiner. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1991.
• İbnu’l Esir. Nihaye fi garibil hadis ve’l eser. Kahire: Mektebetü’l İslamiyye, T.y.
• İçli̇, Tülin Günşen- Burcu, Esra. “İnformal Sosyal Kontrolün Sağlanmasında Ailelerin Gelir ve Eğitim Düzeyinin Önemi: Ankara’da Uygulamalı Bir Çalışma”. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 10/1 (15 Haziran 1993), 43-56.
• Karaman, Hayrettin vd. Kur’an Yolu Türkçe Meal ve Tefsir. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2006.
• Kasapoğlu, Abdurrahman. “Kur’an’a Göre Dinin Toplumsal Bütünleşmedeki̇ Rolü”. Hikmet Yurdu Düşünce-Yorum Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi 9/ (01 Ocak 2016), 22-116.
• Kutub, Seyyid b. Kutub b. İbrahim Seyyid. Fi zılali’l-Kur’an. Beyrut: Darü’ş-Şüruk, 1980.
• Macionis, John J. Sosyoloji. çev. Vildan Akan. Ankara: Nobel Yayınları, 2013.
• Mevdudi, Ebu’l A’la. Tefhimu’l Kur’an. çev. Muhammed Han Kayani vd. İstanbul: İnsan Yayınları, 1991.
• Nakvi, N. Haydar. Ekonomi ve Ahlak. çev. İlhan Kutluer. İstanbul: İnsan Yayınları, 1985.
• Nar, Mehmet Şükrü. “Kültürel Hukuk: Geleneksel Kontrol Mekanizmaları”. Türkiye Barolar Birliği Dergisi 26/108 (2013), 273-290.
• Oktik, Nurgün. “Sosyal Kontrol, Çocuk ve İnternet”. Bildiriler Kitabı 1. Türkiye Çocuk ve Medya Kongresi. 1/298-309. İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları, 2013.
• Okumuş, Ejder. “Din ve Sosyalleşme”. Turkish Studies- International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic 9/11 (2014), 429-454.
• Öz, Nedim. “Modern-Seküler Süreçte Ailenin Çözülmesi̇”. Kilis 7 Aralık Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 6/11 (30 Aralık 2019), 795-835.
• Sicistani, Ebu Davud Süleyman b. Eş’ as es-. Sünen-i Ebu Davud. çev. Necati Yeniel- Hüseyin Kayapınar. İstanbul: Şamil Yayınevi, 1989.
• Şahan, Ramazan. Kur’ân-I Kerîm’de Akrabalık. İstanbul: Marmara Üniversitesi̇ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2010.
• Şahin, Nur. 19. Yüzyıl Ütopyalarında Sosyal Kontrol Mekanizmaları. Bolu: Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi̇ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Şentürk, Mustafa. “Kur’an’da Toplumsal Değişme Olgusu -Disiplinlerarası Bir Giriş Denemesi”. Marife Dini Araştırmalar Dergisi 14/2 (01 Ekim 2014), 25-42.
• Şentürk, Recep. “Değişen Toplum ve Ahlak: Modern Türk Toplumunda Değerler Krizi”. Çağımızın Ahlak Bunalımı ve Çözüm Arayışları. 71-82. Ensar Neşriyat Yayınları, 2009.
• Tekin, Mustafa. “Bir Sosyal Kontrol Aracı Olarak Ahilik ve Toplumsal Dinamikleri̇”. Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 21/2 (01 Ekim 2006), 219-235.
• Vural, Engin. Ütopya ve Di̇stopyalarda Sosyal Kontrol. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2011.
• Watt, W. Montgomery. Kur’an’a Giriş. çev. Süleyman Kalkan. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2000.
• Yazıcı, Mehmet. “Değerler ve Toplumsal Yapıda Sosyal Değerlerin Yeri̇”. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 24/1 (31 Ocak 2014), 209-223.
• Yazır, Elmalılı M. Hamdi. Hak Dini Kur’an Dili. İstanbul: Zehraveyn Yayınları, 1992.
• Yılmaz, Bilal. İbn Haldun’a Göre Din-Toplum İlişkisi. Bursa: Uludağ Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü/Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 2004.
• Yılmaz, Ömer. Geçmişten Günümüze Tasavvuf ve Tarikatlar. Ankara: Akçağ Yayınları, 2019.