DİNİ SOSYALLEŞME SÜRECİNDE DİNİ EĞİTİM KURUMLARI VE SURİYELİ SIĞINMACILAR ‘KİLİS ÖRNEĞİ’

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 2, 44 - 66, 15.12.2019

Yusuf Yaralıoğlu

https://doi.org/10.46595/jad.634100

Cited By: 2

Öz

Bu
makalede Nisan 2011 yılından itibaren göç etmeye başlayan Suriyeli
sığınmacıların, dini eğitim ve dini eğitim kurumlarının hayatları üzerindeki
etkisi ve göç sonrası farklı bir toplum içerisinde nasıl bir dini eğitim yolunu
benimsedikleri araştırılmıştır. Türkiye’deki dini eğitimle Suriye’deki dini
eğitimin arasındaki farklılıklar göz önünde bulundurularak zorunlu göç deneyimi
sonrası dini eğitimin nasıl cereyan ettiği değerlendirilmiştir. İslam dinine
mensup olan iki toplumun dini eğitim noktasında, göç sonrası Kilis’te bulunan
sığınmacılar özelinde değişim gösterip göstermediği veya aynı kurumlar
çerçevesinde devam edip etmediği araştırılmıştır. Dinin toplumlara göre farklı
pratik, sosyolojik, teorik boyutlarının ve tezahürlerinin olması, dini sosyalleşme
içerisinde genel anlamda eğitimin özel anlamda dini eğitimin rolü ve kültürel
kodlarının ele alınması bakımından makale önem arz etmektedir. Çalışmada nitel
yöntem tercih edilmiş ve derinlemesine mülakat tekniği kullanılmıştır. Diğer yandan araştırma, kartopu
örneklem yöntemiyle oluşturulmuş ve Kilis ilinde ikamet eden Suriyeli
sığınmacıların zorunlu göç süreci sonrası ‘dini sosyalleşme süreci içerisinde
dini eğitimi’ inceleyen bir olgubilim çalışması olarak gerçekleştirilmiştir.
Araştırmanın verileri Kilis ilinde ikamet eden sığınmacılardan ve
sığınmacıların mikro-sosyolojik deneyimleri göz önünde bulundurularak anlayıcı
ve sembolik etkileşimci yaklaşımlar çerçevesinde oluşturulmuştur. Çalışmada
dini eğitimin dini sosyalleşme sürecinde önemli bir faktör olduğu sonucuna
ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sığınmacılar, Kilis, Dini Sosyalleşme, Dini Eğitim, Suriye

RELIGIOUS EDUCATION INSTITUTIONS AND SYRIAN ASYLUM SEEKER IN THE PROCESS OF RELIGIOUS SOCIALIZATION ‘KİLİS EXAMPLE’

Öz

In this
article, it has been investigated how the Syrian asylum seeker’s, who started
to migrate since April 2011, religious education institutions, , follow the
process of change of in a different society after migration. The fact
that religion has different practical, sociological, theoretical dimensions and
manifestations in relation to societies makes the role of religious education
and cultural codes important in religious socialization. In this context, the aim of the study is to see
whether the two communities belonging to the Islamic religion have changed at
the religious education point, before and after immigration in Kilis, or have
continued within the same institutions. Therefore,
in this article, the religious education of Syrian refugees in religious
socialization processes are discussed in terms of conceptualization in terms of
the concepts of migration and sociology of religion as well as the
possibilities of observing and determining religious education in the region
from a sociological perspective. Participant observation data collection
technique of the qualitative method was used in the study and in-depth
interview technique was preferred. On
the other hand, the research was carried out as a phenomenology study examining
religious education in the process of religious socialization after the forced
migration process of the Syrian asylum seeker residing in Kilis province. The data of the study was formed by considering the
micro-sociological experiences of asylum-seekers and asylum-seekers living in
Kilis province within the framework of interpretive and symbolic interactionist
approaches. The study concluded that religious education is an
important factor in the process of religious socialization.

Anahtar Kelimeler

Asylum seeker, Kilis, Religious Socialization, Syria, Religious Education

Kaynakça

• ADIGÜZEL, Yusuf(2017);Göç Sosyolojisi, Nobel Akademik Yayınları, Güncellenmiş 2. Basım, Ankara.
• AKAN, Vildan (2012) : Birey ve Toplum, Sosyolojiye Giriş, Beta Basım yayımları, ED: İhsan Sezal, 4. Baskı, ss.79-104 İstanbul.
• ARABACI, Fazlı, (2003) ‘Türkiye'de Dini Sosyalleşmenin Temel Etkenleri’ , Dini Araştırmalar, , C. 6, s. 16, ss. 39-54 (http://dergipark.gov.tr/download/article-file/51729 , (İnternet Erişim , 01.11.2018).
• BAL, Hüseyin(2011) ;Kent Sosyolojisi, Fakülte Kitabevi Yayınları,5. Baskı, Isparta.
• Bogusz ,Tanja, Delitz Heige (2013); Emile Durkheim Soziologie, Ethnologie, Philisophologie,https://books.google.com.tr/books?id=8G_kJOMDB94C&pg=PA102&lpg=PA102&dq=geselligkeit+durkheim&source=bl&ots=E-E2BfwbiO&sig=9huDdKYeCpiUMojme31wnnZWrA&hl=tr&sa=X&ved=2ahUKEwidxKGy28neAhVEfywKHevcAZ8Q6AEwBXoECAgQAQ#v=onepage&q=geselligkeit%20durkheim&f=false , (Erişim Tarihi; 10.11.2018).
• COŞTU, Yakup (2015): Toplumsallaşma ve Din, Ed. ÇAPÇIOĞLU İhsan ve AKYÜZ Niyazi, Grafiker Yayınları, 2015, Ankara.
• COŞTU, Yakup(2009); ‘Toplumsallaşma Kavramı Üzerine Sosyolojik Bir Değerlendirme’ Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, IX (2009), sayı: 3.
• COŞTU, Yakup(2009), Toplumsallaşma Sürecinde Dindarlığı Etkileyen Faktörler (SamsunÖrneği), (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ondokuzmayıs Üniversitesi SosyalBilimler Enstitüsü, Samsun.
• ÇAĞLAYAN, S . (2006). GÖÇ KURAMLARI, GÖÇ VE GÖÇMEN İLİŞKİSİ. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (17), 67-91. Retrieved from http://dergipark.gov.tr/musbed/issue/23522/250638.
• ÇELİK Fatih (2006); İÇ GÖÇLERİN İTİCİ VE ÇEKİCİ GÜÇLER YAKLAŞIMI İLE ANALİZİ, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: 27, ss. 149-170
• DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞI, https://hadis.diyanet.gov.tr/ (Erişim Tarihi:24.05.2019).
• DEMİR, Zekiye (2010): Almanya’da Yaşayan Türk Kadınları: Durumları, Sorunları, Din ve Diyanet Algıları, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 1. Baskı, Ankara.
• DOĞAN, İsmail (2014);Sosyoloji Kavramlar ve Sorunlar, Pegem Akademi Yayınları,13. Baskı, Ankara.
• DOĞAN, Soner (2014): ‘Eğitimin İşlevleri’, Eğitim Bilimine Giriş, Ed. Celal Tayyar Uğurlu, Atalay Matbaası Yayınları, 2. Baskı, Ankara.
• DURKHEİM, Emile (1995) ; The Elementary Forms Of Religious Life, A new translation by Karen E. Fielts, The Free Press, United States of Amerika, New York.
• DURKHEİM, Emile (2016) ; Sosyolojik Yöntemin Kuralları, çev. Özcan Doğan, Doğu Batı Yayınları, Ankara.
• ERDOĞAN M. Murat (2018): Suriyeliler Barometresi Suriyelilerle Uyum İçinde Yaşamanın Çerçevesi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 1. Baskı, İstanbul.
• ERKAN, Erol (2016) :Suriyeli Göçmenler ve Dini hayat: Uyum, Karşılaşma ve benzeşme Gaziantep Örneği, İlahiyat akademi 3(4), 1-35) https://dergipark.org.tr/ilak/issue/28571/304861 (Erişim Tarihi: 10.06.2019)
• GORDON Marshall(1999), Sosyoloji Sözlüğü (çev. Osman Akınhay, Derya Kömürcü) Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara.
• GÜÇ, Ayşe (2008): İslamcı Feminizm: Müslüman Kadınların Birey Olma Çabaları. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 17 (2), 649-673. Retrieved from http://dergipark.org.tr/uluifd/issue/13483/162895.
• GÜNAY, Ünver (1999):“Erzurum Kenti ve Çevre Köylerinde Dini Hayat”, İstanbul.
• GÜNEŞ, Hasan (2015): ‘Sosyoloji Terimleri Sözlüğü’ Ütopya Yayın Evi, 1. Baskı, Ankara.
• HARUNOĞULLARI, M. (2016). Suriyeli sığınmacı çocuk işçiler ve sorunları: Kilis örneği, Göç Dergisi, 3 (1), 29-63, www.gocdergisi.com.
• İÇ İŞLERİ BAKANLIĞI, GİGM, http://www.goc.gov.tr/iceriK1/gecici-koruma_363_378_4713_icerik, (Erişim tarihi 16.04.2019)
• İSLAM ANSİKLOPEDİSİ: ‘Din’ https://islamansiklopedisi.org.tr/din (Erişim Tarihi 16.04.2019)
• KIZILABDULLAH, Yıldız ve YÖRÜK Tuğrul (2008): Dini eğitim modeller çerçevesinde Türkiyede din eğitimi üzerine genel bir değerlendirme, Dini araştırmalar dergisi, Eylül-aralık, cilt:11, sayı: 32, ss. 107-129. https://dergipark.org.tr/download/article-file/52034 (Erişim Tarihi: 23.05.2019)
• KİLİS BELEDİYESİ STRATEJİK PLANI (2015-2019) Eylül-2014. www.kilis.bel.tr. Erişim Tarihi 05.08.2018.
• KİLİS VALİLİĞİ : ‘Kilis ili Coğrafi yapı genel özellikleri’ http://www.kilis.gov.tr/cografi-yapi. (Erişim tarihi: 15.04.2019)
• KONUK, Osman (2012) : Toplum ve Eğitim, Sosyolojiye Giriş, Beta Basım yayımları, ED: İhsan Sezal, 4. Baskı, İstanbul.
• KOŞTAŞ, Münir (1987); Sosyalleşme (Socialisation), Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi,Cilt: 29 Sayı: 1, Ankara.( DOI: 10.1501/Ilhfak_0000000645 Yayın Tarihi: 1987.), ( Güncel Erişim Tarihi:10.11.2018)
• KURT, Abdurrahman (2015):Aile ve Din, Ed. ÇAPÇIOĞLU İhsan ve AKYÜZ Niyazi, Grafiker Yayınları, 2015, Ankara.
• LEE. (Everett, S. 1966); A Theory of Migration, Demography, Vol. 3, No. 1. (1966), pp. 47-57. file:///C:/Users/PC/Downloads/Definitionofmigration.pdf (İnternet Erişim Tarihi:18.12.18).
• ÖZYAKIŞIR, Deniz (2013); Göç-Kuram ve Bölgesel Bir Uygulama, Nobel Akademik Yayınları, 1. Basım, Temmuz 2013,Ankara.
• PETERSEN, William (1958); A General Typology of Migration, American Sociological Review, Published by: American Sociological Association, Vol. 23, No. 3 (Jun., 1958), pp. 256-266 (11 pages).
• RAVENSTEİN, E. G.(1885); The Laws of Migration, Journal of the Statistical Society of London. Vol. 48. No.2. (Tun., 1885). pp. 167-235, Blackwell Publishing for the Royal Statistical Society. http://www.jstor.orglstable/2979181 (İnternet Erişim Tarihi:17.12.18).
• SHERKAT, Darren E. (2013) : Dini Sosyalleşme: Etki Kaynakları Ve Araçların Etkileri, çev. Özcan Güngör, International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 8/3, Winter 2013, p. 279-297, ANKARA.
• SOLMAZ, Bünyamin (2015): Eğitim ve Din, Ed. ÇAPÇIOĞLU İhsan ve AKYÜZ Niyazi, Grafiker Yayınları, 2015, Ankara.
• ŞAHAN, Hasan (2007): Üniversite Öğrencilerinin Sosyalleşme Sürecinde Spor Aktivitelerinin Rolü, (Yayınlanmamış Doktora Tezi),Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Ensititüsü, Konya
• T.C.İç İşleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü (Aralık, 2013). Türkiye ve Göç Yönetimi, Yayın No: 4. Ankara: Göç Idaresi Genel Müdürlüğü Yayınları, http://www.goc.gov.tr/files/_dokuman19.pdf.
• TAŞ Kemaleddin (2015):Sosyolojik Din Tanımları, Ed. ÇAPÇIOĞLU İhsan ve AKYÜZ Niyazi, Grafiker Yayınları, 2015, Ankara.
• TBMM (2018); Göç Ve Uyum Raporu, Türkiye Büyük Millet Meclisi İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Mülteci Hakları Alt Komisyonu, 26. Dönem 3. Yasama Yılı Mart 2018, Ankara.
• TBMM Kamu Denetçiliği Kurumu (2018) : Türkiye’deki Suriyeliler Özel Raporu, Elma Teknik Basım Matbaacılık, Ankara https://www.ombudsman.gov.tr/suriyeliler/rapor.html#p=4 (Erişim Tarihi:15.04.2019)
• TC. CUMHURBAŞKANLIĞI DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞI (2018): ‘ Fırat Kalkanı ve Zeytin dalı Bölgeleri Faaliyet Raporu’ Din Hizmetleri Genel müdürlüğü, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara. İnternet adresi: https://dinhizmetleri.diyanet.gov.tr/Documents/FKB-ZDB%20Faaliyet%20Raporu.pdf (Erişim Tarihi:15.04.2019)
• TDK Türk Dil Kurumu, Güncel Türkçe Sözlük, http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5be69b7aa08be5.75265545, (ErişimTarihi:10.11.2018)
• TDK Türk Dil Kurumu; Eğitim kelime anlamı, http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5cb6d645272E21.18107067, (Erişim Tarihi: 17.04.2019)
• TOSUN, Cemal (2001), Din Eğitimi Bilimine Giriş, Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara.
• TÜİK; http://www.tuik.gov.tr/VeriTabanlari.do?vt_id=21&ust_id=109 (Erişim Tarihi:23.05.2019)
• TÜRK DİL KURUMU (TDK); Güncel Türkçe Sözlük, Erişim; 06.12.18, http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5c08f8e937bdc4.07098739.
• UNHCR (2016); Mülteci ve Göçmen? , Sözcük Seçimleri Önemlidir, United Nations High Commissioner for Refugees, https://www.unhcr.org/cy/wp content/uploads/sites/41/2018/02/UNHCR_Refugee_or_Migrant_TR.pdf (Erişim Tarihi:10.12.2018)
• WACH J. (1995), Din Sosyolojisi, çev. Ü. Günay, İstanbul,: M.Ü. İ.F.V.Y. No:68.