Kur’ân-ı Kerim’de Yorgunluk Toplumunun İzdüşümleri

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 1, 149 - 169, 15.06.2023

Nuray Yılter

https://doi.org/10.46595/jad.1290417

Öz

İlk insandan itibaren toplumlarda yorgunluk, bitkinlik, gösterişçilik, tükenmişlik gibi durumlar gözlemlenebilmektedir. Bazı dönemlerde farklı yapılarda gözlemlenen ve başta birey sonra ise toplumu etkileyen bu durumların toplumu geçici veya köklü değişikliklere maruz bırakarak ortaya çıktığı görülmektedir. Toplumun yorgunluğu bireysel yorgunluktan farklı olarak büyük kitleleri etkisi altına alarak yeni bir toplum yapısı ortaya koymaktadır. Yorgunluk toplumunda bireyselleşen insanlar, performans öznesi hâline gelerek kendilerinin en yüksek yorgunlukları ile meşgul olmasıdır. Her şeyi yapabileceği motivasyonu taşıyan bireyler, durmadan üretim ve tüketim çarkı içerisinde bulunarak ruhsal durumlarını önemsememeye başlamıştır. Psikolojik rahatsızlıklar, fiziksel rahatsızlıklar ile aynı yöntem ile tedavi edilmemektedir. İnsanların ruhsal dünyasına etki eden bu durumlar dinlerin öğreti ve ilkeleri ile incelendiğinde çözümler ve doğru ilerlemeler sağlayabilmektedir. Çalışmanın amacı “yorgunluk toplumu” kavramından hareketle Kur’ân-ı Kerim’deki izdüşümleri a) aşırı tüketimle gelen yorgunluk, b) toplumsal tektipleştirme ile gelen yorgunluk, c) karşılık bulamamaktan gelen yorgunluk d) aşırı dünyevileşme ile gelen yorgunluk ve e) mal biriktirme (kariyer) sevdası ile gelen yorgunluk bağlamında açıklamaktır. İletişim ve tüketimin hızlandığı postmodern dönemde konu üzerinde derinlemesine çalışmaların yapılmaya başlandığı görülmektedir. Bu çalışmada Kur’an-ı Kerim’de yorgunluk toplumunun varlığı ayetler üzerinden izlenmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Din Sosyolojisi, Yorgunluk Toplumu, Performans, Tüketim Toplumu, Dünyevileşme.

Projections of Fatigue Society in the Holy Qur'an

Öz

Situations such as cooling, exhaustion, pretentiousness, and birth can be observed in societies since the first human. It is seen that the features of the community, which emerged in different structures in some periods and are basically objects, reveal that this situation community was exposed to temporary or radical changes. Unlike the individual residence where the society lives, it reveals a new social structure by using the influence of large masses. Individualized people in a society of fatigue are at their highest attrition from becoming the subject of performance. Beings with motivation aiming at everything started to ignore their mental states by constantly being in the wheel of production and operation. Psychological disorders are not treated with the same method as physical ailments. It provides solutions and correct progress based on the teachings and principles of religions, these phenomena that affect the universal differences of people. The aim of the study, based on the concept of "fatigue society", its projections in the Qur'an are a) consumed by excessive consumption, b) consuming by social standardization, c) consuming due to lack of response d) consuming by excessive secularization and e) accumulating goods. They are extensions of the shell that come with (career) passion. In the postmodern period, when communication and consumption accelerated, it is seen that studies on the subject started. In this world, the existence of the consumer society in the Qur'an has been tried to be followed through the verses.

Anahtar Kelimeler

Sociology Of Religion, Burnout Society, Performance, Consumer Society, Secularization.

Kaynakça

• Altıntaş, Hayrani. Psikoloji Sözlüğü Üzerine Küçük Bir Deneme. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 29 (1987), 241-249.
• Altıntaş, Ramazan. Din ve Sekülerleşme. İstanbul: Pınar Yayınları, 2005.
• Arslan, Mustafa. Postmodernizm, Küreselleşme ve Din. Tabula Rasa Felsefe-Teoloji. 2/5 (Mayıs-Ağustos 2002), 55-67.
• Artreview “Byung-Chul Han: How Objects Lost their Magic?” Erişim 20 Şubat 2023. https://artreview.com/byung-chul-han-how-objects-lost-their-magic/
• Baudrillard, Jean. Tüketim Toplumu, çev. Nilgün Tutal/ Ferda Keskin. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 18. Basım, 2022.
• Bauman, Zygmunt. Postmodern Etik, çev. Alev Türker. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 1988.
• Bauman, Zygmunt. Bireyselleşmiş Toplum, Çev. Yavuz Alagon, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 2001.
• Cepdibi, Aylin Kılıç. Homo Faber’in Dünyasından Animal Laborans’ın Zaferine: Hannah Arendt’in Politika Teorisinde Totaliter Tahakkümün Vücut Bulduğu İnsanlık Koşulu Üzerine Bir İnceleme. SİYASAL: Journal of Political Sciences, 27/1, (2018), 69–93.
• Coşkun, Başak. Neoliberal İktidar ve Özne. İstanbul: NotaBene, 2019.
• Dal, Nil Esra. Tüketim Toplumu ve Tüketim Toplumuna Yöneltilen Eleştiriler Üzerine Bir Tartışma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9/19, (2017 Haziran), 1-21.
• Durmuşahmet, Anıl. Gözetim Akışı: Byung-Chul Han’ın Disiplin Toplumu Eleştirisi Olarak Performans Toplumu ve Kültürel İklimlendirme. 4. Boyut Journal of Media and Cultural Studies - 4. Boyut Medya ve Kültürel Çalışmalar Dergisi, 20 (2022), 57–75.
• Elpais, “Byung-Chul Han: ‘The smartphone is a tool of domination. It acts like a rosary’” Erişim 18 Şubat 2023 https://english.elpais.com/usa/2021-10-15/byung-chul-han-the-smartphone-is-a-tool-of-domination-it- acts-like-a-rosary.htmlGruet M, Temesi J, Rupp T, Levy P, Millet GY, Verges S. Stimulation of the Motor Cortex and Corticospinal Tract to Assess Human Muscle Fatigue. Neuroscience. 231 (2013 February 12), 384-99.
• Han, Byung Chul. Psikopolitika: Neoliberalizm ve Yeni İktidar Teknikleri, çev. H. Barışcan. İstanbul: Metis Yayınları, 1. Basım, 2019.
• Han, Byung Chul. Yorgunluk Toplumu, 7. Basım, çev. Y. Samet). İstanbul: Açılım Kitap, 7. Basım, 2021.
• Han, Byung Chul. Ritüellerin Yok Oluşuna Dair: Günümüzün Bir Topolojisi, çev. Çağlar Tanyeri. İstanbul: İnka Yayınları, 2022.
• İşleyen, Burhan. Kur’ân-ı Kerim Açısından Dünyevileşme Sebepleri ve Sonuçları. Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi, SBE. Doktora Tezi, 2018.
• Karaman. Hayrettin vd. Kur’ân Yolu Türkçe Meal ve Tefsir, 5. Cilt. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2020.
• Kazu, İbrahim Yaşar - Yıldırım, Damla. Mesleki Tükenmişlik: Etki Eden Faktörler, Belirtileri ve Sonuçları. JRES Eğitim ve Toplum Araştırmaları Dergisi, 8/2, (2021), 462-473.
• Kocael, İlker. “Post-modernite nedir? Nasıl bir krizin içindeyiz?” YouTube. Yayın Tarihi: 9 Kasım 2019. https://www.youtube.com/watch?v=Zbt_678W1tM
• Korkmaz, Mehmet - Osmanoğlu, Cemil. Küreselleşmenin Birey ve Toplum Hayatına Etkileri ve Din Eğitimi, Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8 (Ek Sayı 1), (2019), 951-967.
• Kula, Naci. Deprem ve Dinî Başa Çıkma. Gazi Üniversitesi Çorum İlahiyat Fakültesi Dergisi,1/1, (2002), 234-255.
• Kur’ân-ı Kerim Açıklamalı Meâli. çev.: Hayrettin Karaman vd., Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, 4. Basım, 2019.
• Kutub, Seyyid. Fi Zılali’l Kur’ân, 1. Cilt (çev. Vahdettin İnce - Salih Uçan). İstanbul: Tayf Yayıncılık, 2020.
• Kutub, Seyyid. Fi Zılali’l Kur’ân, 3. Cilt (çev. Vahdettin İnce - Salih Uçan). İstanbul: Tayf Yayıncılık, 2020.
• Kutub, Seyyid. Fi Zılali’l Kur’ân, 7. Cilt (çev. Vahdettin İnce - Salih Uçan). İstanbul: Tayf Yayıncılık, 2020.
• Kutub, Seyyid. Fi Zılali’l Kur’ân, 10. Cilt (çev. Vahdettin İnce - Salih Uçan). İstanbul: Tayf Yayıncılık, 2020.
• Maslach, Christina - Jackson, Susan E. The Measurement of Experienced Burnout. Journal of Occupational Behaviour, 2 (April 1981), 99-113.
• Onay, Göksel. Hannah Arendt’in Totalitarizm Eleştirisi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi, 2021.
• Oskay, Ünsal, (1982). Çağdaş Fantazya, Popüler Kültür Açısından Bilim-Kurgu ve Korku Sineması, Ankara: Ayko Yayınları
• Özkan Bardakçı, Mukadder, Yorgunluk Toplumu, İçtimaiyat Sosyal Bilimler Dergisi 2021, Cilt 5, Sayı 1, 147-152
• Russell, Sally. V., Young, C. William., Unsworth, Kerrie L., ve Robinson, Cheryl. Bringing Habits And Emotions İnto Food Waste Behaviour. Resources, Conservation And Recycling, 125 (October 2017), 107–114.
• Sarıbay, Ali Yaşar. Postmodernite ve Kültür Olarak İslam-Kültürel Bir Çözümleme. I. İslam Düşüncesi Sempozyumu Bildiriler-Tartışmalar (haz. Mehmet Bekâroğlu), Ankara: Beyan Yayınları, 1993, 93-16.
• Sarup, Madan. Postyapısalcılık ve Postmodernizm, çev. Abdülbaki Güçlü. Ankara: Bilim ve Sanat, 2004.
• Tekin, Mustafa, (2015). Postmodernizmin “Din” Sorunu, Milel ve Nihal, 12 (2), 7-24
• Trendall Judith. Concept Analysis: Chronic Fatigue. Journal of Advanced Nursing. 32/5 (2000), 1126-1131.
• Turanalp, Muhammed Fatih. Din ve Eğitim Bağlamında Yorgunluk Toplumu. Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 48, (2019), 227- 275.
• Weber, Max. Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu. çev. Zeynep Gürata. Ankara: Ayraç Yayınevi, 2008.
• Wright, Andrew. Religion, Education and Postmodernity. New York: Routledge Falmer, 2004.
• Yıldız, İbrahim. Kur’ân’a Göre Manevi Hastalıklara Zemin Hazırlama Açısından Aşırı Mal Sevgisi ve Tedavi Yolları. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Yayını, No: 37, (2021), 431-444.