Yumuşak ve Sert Su Koşullarinda Karadeniz alabaliği (Salmo coruhensis) Dokularinda Civa (Hg) Birikiminin Belirlenmesi

Yıl 2018, Cilt 3, Sayı 1, 19 - 26, 30.04.2018

Bülent Verep Tanju Mutlu Turan Yüksek Aydın Aytaç Gürdal

https://doi.org/10.35229/jaes.387681

Öz

Bu çalışmada yumuşak ve sert su koşullarında 30 gün boyunca Civa-II-klorüre maruz bırakılan Karadeniz alabalığı (Salmo coruhensis)'nın çeşitli dokularında ağır metal olarak civa birikimi araştırılmıştır. Ağır metal içeren sucul ortamın oluşturulduğu akvaryumlarda Civa-II-klorür konsantrasyonları 0.05 ve 0.5 mg/L olarak alabalıklar için akut konsantrasyonların altında (96h-LC₅₀:0.81 mg/L) olacak şekilde ayarlandı. 30 gün boyunca yumuşak ve sert su koşullarında her iki konsantrasyondaki Civa-II-klorür konsantrasyonlarına maruz bırakılan balık bireylerinin solungaç, kas, karaciğer ve içorganlarını içeren çeşitli doku örnekleri alındı. Bu doku örneklerinde biriken metal seviyeleri ICP-OES sistemiyle hidrür metodu kullanılarak analiz edildi.

                Analiz sonuçları incelendiğinde, düşük konsantrasyonda Civa-II-klorüre (0.05 mg/L) maruz bırakılan balık bireylerinin dokularında yumuşak su ortamında ortalama 0.105 mg/kg civa birikimi söz konusu iken sert su koşullarında 0.062 mg/kg civarında olacak şekilde çok daha az miktarda olduğu görülmüştür. Diğer yandan yüksek konsantrasyonda (0.5 mg/L) ise balık doku örneklerinde civa birikiminin düşük konsantrasyona göre yüksek düzeyde yumuşak su koşullarında 0.628 mg/kg iken sert su koşullarında 0.193 mg/kg düzeyinde birikim olduğu görülmektedir. Dolayısıyla Doğu karadeniz tatlısu kaynakları ve belirli dönemlerde deniz kıyılarında yaşayan, bölge açısından endemik bir tür olarak bilinen Karadeniz alabalığının civa kirliliği durumunda dokularında ağır metal birikiminin yumuşak su koşullarında sert sulara nazaran çok daha fazla birikim olacağı belirlenmiştir. Doğu Karadeniz tatlısu kaynaklarının çok yumuşak su karekterinde olması bu açıdan oldukça önemlidir. Diğer yandan doku örneklerinde oluşan metal birikimi incelendiğinde karaciğer>içorganlar>solungaç>kas şeklinde sıralanmış olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, yüksek konsantrasyonda (0.5 mg/L) Civa-II-klorüre maruz bırakılan bireylerdeki ağır metal birikiminin yumuşak su koşullarında Türk Gıda Kodeksi ve Su Ürünleri Kanuna göre belirlenen sınır değeri (0.5 mg/kg) aştığı halde sert su koşullarında altında kaldığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Karadeniz alabalığı, Ağır metal, biyoakümülasyon, civa, ICP-OES

The Heay Metal Accumulation (Hg) in the Sea trout (Salmo coruhensis) Tissues in the Soft and Hard Water Medium

Öz

In this study, it has been investigated that the heavy metal accumulation in the tissues of Black Sea trout treated to mercuric chloride during 30 days in the soft and hard water medium. Soft water and hard water  in the aquarium medium have 50-60 and 120 mg CaCO₃/L, respectively. The fishes were kept in ten aquariums during tests. Mercuric chloride concentrations in the aquarium were 0.05 and 0.5 mg/L. After mercuric chloride treatment during 30 days in the soft and hard water medium, the fish tissues were seperated to muscle, gills, liver and internal organs. Accumulated metal levels in the tissues of the fish has been analysed with ICP-OES system.

                According to results, mercury accumulation in the tissues of the fish treated mercuric chloride at low concentration (0.05 mg/L) were as 0.105 mg/kg in the soft water while as 0.062 mg/kg in the hard water medium. On the other hand, mercury accumulation in the tissues of the fish treated mercuric chloride at high concentration (0.5 mg/L) were as 0.628 mg/kg in the soft water while as 0.193 mg/kg in the hard water medium. Heavy metal accumulation in the tissues were more in the soft water than in hard water medium and the mercury accumulation in the fish tissues at the high level concentrations of  mercuric chloride (0.5 mg/L) in soft water medium exceed to the maximum acceptible mercury value according to Turkish Food Regulations.

Anahtar Kelimeler

Blacksea trout, heavy metal, bio-accumulation, mercury, ICP-OES

Kaynakça

• Akkan, T., Kaya, A. and Dinçer, S., (2013). Antibiotic levels and heavy metal resistance in Gram-negative bacteria ısolated from seawater, Iskenderun organized ındustrial zone. Journal of Applied Biological Sciences, 1,10-14.
• Anonim (2004). Expanding laboratory productivity and capabilities, www.perkinelmer.com.
• Anonim (2012a). Su ürünleri istatistikleri (2012 yılı), www.tüik.gov.tr.
• Anonim (2012b). Türk Gıda Kodeksi bulaşanlar yönetmeliği. 19.12.2012 tarih ve 28502 nolu Resmi Gazete. Türk Gıda Kodeksi bulaşanlar yönetmeliğinde değişiklik yapılmasına dair yönetmelik. Gıda. Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı. Ankara.
• Anonim (1995). Su ürünleri yönetmeliği. 1380 Sayılı Su ürünleri kanununa dayalı olarak 10.03.1995 tarih ve 22223 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan yönetmelik. Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı. Ankara.
• Anonim (2009). Optima 7000 DV ICP-OES, ICP-Optical emission spectrometry, product note, www.perkinelmer.com.
• APHA., AWWA., WEF. (1985). Standart methods for the examination of water and wastewater. 16. Ed. APHA. Washington. DC.
• Başer, S., Erkoç, F., Selvi, M. & Koçak, O. (2003). Investigation of acute toxicity of permethin on guppies Poecilia reticulate. Chemosphere, 51, 469-474.
• Beşli, E.S. (2006). Civa II klorür (HgCl2)'ün farklı tuzluluk konsantrasyonlarında gökkuşağı alabalığı (Oncorhynchus mykiss. Walbaum 1792) üzerindeki akut toksisitesinin belirlenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Gaziosmanpaşa Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü. Tokat.
• Çelikkale, M.S. (1994). İç su balıkları yetiştiriciliği. KTÜ Sürmene Deniz Bilimleri Fakültesi. KTÜ Basımevi, genel yay. no: 124. Fakülte yay. no: 2. Cilt I-II. 2. Baskı. Trabzon. 419s.
• Driscoll, C.,T., Yan, C., Schofiel, L., Munson, R. & Holsapple, J. (1994). The mercury cycle and fish in the adirondak lakes. Environmental Science and. Technology, 28, 136-143.
• Güley, M. ve Vural, N. (1987). Toksikoloji. Ankara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi. Yayın no: 48, Ankara.
• Gül, A., Yılmaz, M. & Uzel, N. (2008). Sakarya nehri Kirmir çayında yaşayan Capoeta tinca (Heckel. 1843)'da civa II klorür'ün akut toksik etkisi. Kastamonu Educational Journal, 16, 199-206.
• Gürler, B. (2007). İyon değiştirici membranlar kullanılarak sulu ortamdan Bor’un uzaklaştırılması, (Yüksek Lisans Tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kimya A.B.D., Isparta.
• Handy, R.D. & Penrice, W.S. (1993). The influence of high oral doses mercuric chloride on organ oxicant concentrations and histopathology in rainbow trout. Oncorhynchus mykiss. Comparative Biochemistry and Physiology, 106C, 717-724.
• Klaverkamp, J.F., MacDonald, W.A., Lillie, W.R. & Lutz, A. (1983). Joint toxicity of mercury and selenium in salmonid eggs. Archives of Environmental. Contamination and Toxicology, 12, 415-419.
• Krampitz, P.D., (2004). Environmental analysis using the optima 2100 DV ICP system, ICP-OES. Field Application Report. www.perkinelmer.com.
• Matyar, F., Akkan, T., Uçak, Y. & Eraslan, B.(2010). Aeromonas and Pseudomonas: antibiotic and heavy metal resistance species from Iskenderun Bay, Turkey (Northeast Mediterranean Sea). Environmental Monitoring and Assessment, 167(1-4), 309-320.
• Olson, K., Squibb, K.S. & Cousins, R.J. (1978). Tissue uptake. subcellular distribution and metabolism of 14CH3HgCl and CH3203HgCl by rainbow trout. Salmo gairdneri. Journal of the Fisheries Research Board of Canada. 35(4), 381-390.
• Pardey. S., Kumar, R. & Sharma, S. (2005). Acute toxicity bioassays of mercuric chloride and malathion on air-breathing fish Channa punctatus (Bloch). Ecotoxicology and Environmental Safety. 61(1), 114-120.
• Perry, D.M., Weis, J.S. & Weis, P. (1988). Cytogenetic effects of methylmercury in embryos of the killifish. Fundulus heteroclitus. Archives of Environmental. Contamination and Toxicology, 17, 569-574.
• Sarojam, P. (2012). Analysis of trace metals in drinking water with the optima 7000 DV ICP-OES. Application Note. www.perkinelmer.com.
• Snarski, W.M. & Olson, G.F. (1982). Chronic toxicity and bioaccumulation of mercuric chloride in the fathead minnow (Pimephales promelas). Aquatic Toxicology, 2, 143-156.
• Sorensen, E.M. (1991). Metal Poisoning in Fish. CRC Press., 285-328.
• Svobodova, Z., Luskova, V., Drastichova, J., Svobodova, M. & Zlabek, V., (2003). Effect of delta methrin on haematological indices of common carp (Cyprinus carpio). Acta Veterinaria Brno, 72, 79-85.
• Thongra-ar, W., Parkpian, P. & Tang, A., (2003) Toxicity of mercury to growth and survival of seabass larvae. Lates carcarifer. and the modyfing of effects of salinity. ScienceAsia. 29, 209-219.
• Terzi, E. & Verep, B., (2011). Effetcs of water hardness and temperature on the acute toxicity of mercuric chloride on rainbow trout (Oncorhynchus mykiss). Toxicology and Industrial Health, 28(6), 499-504.
• Turan, D., Kottelat, M. & Engin, S., (2009). "Two new species of trouts. resident and migratory. sympatric in streams of northern Anatolia (Salmoniformes: Salmonidae)". Ichthyologıcal Exploratıon of Freshwaters, 20, 333-364.
• Verep, B., Beşli, E.S. Altinok, I. & Mutlu, C. (2007). Assesment of mercuric chloride toxicity on rainbow trouts (Oncorhynchus mykiss) and chub (Alburnoides bipunctatus)". Pakistan Journal of Biological Sciences, 10(2), 1098-1102.
• Verep, B., Turan, D., Bilgin, S., Terzi E., Kaya, C. & Mutlu, T. (2016). Abundance of natural trout stocks. ınteraction of antropogenic processes and hyro power plants in the river basin of Rize city". Journal of Anatolian Environmental and Animal Sciences, 1(2), 56-63.
• Yılmaz, M., Teber, Ç., Akkan, T., Er, Ç., Kariptas, E. & Çiftçi, H. (2016). Determination of heavy metal levels in different tissues of tench (Tinca tinca L., 1758) from Sidikli Kucukbogaz Dam Lake (Kirsehir), Turkey, Fresenius Environmental Bulletin, 25(6), 1972-1977.
• Zhang, Z., He, L., Li, J. & Wu, Z., (2007). Analysis of heavy metals of muscle and ıntestine tissue in fish - in Banan section of chongqing from three gorges reservoir, China. Polish Journal of Environmental Studies, 16(6), 949-958.