Artvin Ladin Ormanlarında Ips typographus L. (Coleoptera: Curculionidae: Scolytinae)’un Epidemi Yapmasına Toprak Yapısının Etkileri

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 2, 245 - 252, 30.06.2020

Mimar Sinan Özkaya

https://doi.org/10.35229/jaes.724188

Cited By: 1

Öz

Artvin Orman Bölge Müdürlüğü Ladin (Picea orientalis) ormanlarına ilk kez 1984 yılında tespit edilen Ips typographus (Sekiz Dişli Kabuk Böceği) ile mekanik, biyoteknik ve biyolojik mücadele yapılarak doğal denge sağlanmıştı. Ancak 2013 yılından itibaren böcek yoğunluğunda artışlar görülmüştür. Bunun en büyük sebeplerinden birinin iklim ve topraktaki bazı elementlerin azalmasından kaynaklandığı düşünülmüştür. Bu amaçla son yıllarda yaşanan kuraklık ile topraktaki değişimlerin araştırılması için ağaç ölümlerinin yoğun olduğu ormanlık alanlarda ve sağlıklı alanlardaki toprak özellikleri incelenmiştir. Ladin ağaçlarının kuruma gösterdiği ve sağlıklı yetiştiği sahalardan alınan toprak örneklerinin tahlilinde, sağlıklı sahadaki organik madde miktarının ortalama % 5.48, pH değeri 6,09, kum değeri % 64.44, kil değeri % 22.08 ve toz değeri %13.48 bulunmuştur. Kurumaların yoğun olduğu sahalardan alınan topraklarda organik madde miktarı ortalama % 5.58, pH değeri 6.01, kum değeri % 51.52, kil değeri % 28.94 ve toz değeri % 19.55 olarak tespit edilmiştir. Kurumaların yoğun olduğu sahalarda kil miktarının, sağlıklı ladin bireylerinin bulunduğu sahalara oranla artış göstermesi, muhtemelen toprakta kötü havalanma koşulları oluşturmuş ve köklerin derin toprak katmanlarına ulaşmasını engellemiştir. Derin toprak kısmından su alamayan ladin ağaçları da daha fazla strese girmiş olabileceği sanılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Picea orientalis, Ips typographus, Toprak yapısı, Feromon

Kaynakça

• Akgül, E. (1975). Türkiye’de Doğu Ladininin (Picea orientalis Link ve Carr.) Yayılış Sahası, Topraklarında Tespit Edilen Başlıca Özelliklerle Bunlar Arasında İlişkiler. Ormancılık Araştırma Enstitüsü. Teknik Bülten, Seri No: 71. Ankara.
• Akkuzu, E. & Güzel, H. (2015). Edge Effects of Pinus nigra Forests on Abundance and Body Length of Ips sexdentatus. Izvorni znanstveni članci 9-10, 447-453.
• Aksu, Y. & Göktürk, Ç.B. (2008). Picea orientalis Ormanlarında Zarar Yapan Pristiphora abietina (Chrıst) (Hymenoptera : Tenthredınıdae)’nin Biyolojisi, Morfolojisi ve Mücadelesi Üzerine Yapılan Araştırma. Orman Mühendisleri Dergisi, 45, sayı: 110,11,12, Sayfa: 35-39.
• Aksu, Y. (2011). Rhizophagus grandis Gyll.(Coleoptera: Rhizophagidae)’nin biyolojisi, laboratuvar şartlarında üretim yöntemleri, ormanlara verilmesi, yapılan mücadele ve alınan sonuçlar. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi, Türkiye 1. Orman Entomolojisi ve Patolojisi Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Kasım 2011 Sayfa 73-79 Antalya.
• Aksu, Y., Dedeağaoğlu, C. & Göktürk, Ç.B. (2014). Doğu Karadeniz Ladin (Picea orientalis) Ormanlarının eski ve yeni zararlı kabuk ve yaprak böcekleri. Orman ve Av Dergisi, Eylül-Ekim 2014 Sayı: 5, Sayfa 24-27.
• Bentz, B.J., Régniére, J., Fettig, C.J., Matthew Hanse, E., Hayes, J.L., Hicke, J.A., Kelsey, R.G., Negron, J.F. & Seybold, S.J. (2010). Climate Change and Bark Beetles of the Western United States and Canada: Direct and Indirect Effects. . BioScience, 60, 602-613.
• Christiansen, E. & Bakke, A., (1997). Integrating cultural tactics into the management of bark beetle and reforestation pests In: Grégoire, J.C., Liebhold, A.M., Stephen, F.M., Day, K.R., Salom, S.M. (Eds.), General Technical Report. USDA Forest Service, pp. 163-171.
• Coşkun, K.A., Aksu, Y. & Göktürk, Ç.B. (2010). Picea orientalis Ormanlarında Zarar Yapan Ips typographus L, (Coleoptera: Scolytidea)’ın Biyolojisi, Morfolojisi, Yayılışı, Zararı, Yapılan Mücadele Çalışmaları ve Alınan Sonuçlar Üzerine Araştırmalar, Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi, III. Ulusal Karadeniz Ormancılık Kongresi, Bildiriler kitabı, IV. Cilt, Sayfa: 1309-1317, Mayıs 2010, Artvin.
• Dobbertin, M., Wermelinger, B., Bigler, C., Bürg, M., Carron, M., Forster, B., Gimmi, U. & Riglin, A. (2007) Linking Increasing Drought Stress to Scots Pine Mortality and Bark Beetle Infestations. The Scientific Word Journal, 7; 231-239.
• Gokturk, T., Aksu, Y. (2011). Use of pheromone traps against Tomicus piniperda and Tomicus minor in the Kazbegi National Park, Georgian Republic. African Journal of Agricultural Research .Vol. 6 (10), pp.2430-2435.
• Gokturk, T., Kordali, S., Çalmasur, O. & Tozlu G (2011) Insecticidal effects of essential plant oils against larvae of Great Spruce Bark Beetle, Dendroctonus micans (Kugelann) (Coleoptera: Curculionidae: Scolytinae). Fresenius Environmental Bulletin, Volume 20, No 9a. 2365-2370.
• Göktürk, T. (2009). Artvin ilinde orman ağaçlarında yaşayan Coleoptera (Insecta) türleri. E- Journal of New World Sciences Academy, ISSN:1306 3111, Ecological Life Sciences (ISSN:1308-7258), s.121-133.
• Gülçur, F. (1974). Toprağın Fiziksel ve Kimyasal Analiz Metodları. İ.Ü. Orman Fakültesi Yayınları, No: 201, İstanbul.
• Hanks, L.M., Paine, T.D., Millar, J.G., Campbell, C.D. & Schuch, U.K. (1999). Water relations of host trees and resistance to the phloem-boring beetle Phoracantha semipunctata F. (Coleoptera: Cerambycidae). Oecologia, 119, 400-407.
• Irmak, A, (1972). Toprak İlmi. İÜ Orman Fak. Yay. No 184, İstanbul.
• Laz, B., Babür, E., Akpınar, DM. & Avgın, S.S. (2018). Kahramanmaraş-Elmalar Yeşil Kuşak Ek-3 Plantasyon Sahasında Görülen Biyotik ve Abiyotik Zararlıların Tespiti. KSÜ Tarım ve Doğa Dergisi, 21(6) : 926-935.
• Nageleisen, L.M. (2004a). Les insectes sous-corticaux des résineux en 2002: diminution inattendue des dommages dus aux scolytes. Min.Agri. Alim. Pêche Aff. Rur. (DGFAR), Paris. In.
• Nageleisen, L.M. (2004b). Recrudescence des insectes sous-corticaux à la suite des extrêmes climatiques de 2003, in: Bilan de lasanté des forêts en 2003, Min. Agri. Alim. Pêche Aff. Rur., Paris.
• Öner, N., Şimşek, Z., Kondur, Y., İmal, B. & Şimşek, M. (2010). Küresel iklim değişikliği dikkate alınarak kurak ve yarıkurak alanların ağaçlandırılması ve zararlı böceklerle mücadelesine yönelik öneriler (Çankırı ili örneği). In, III. Ulusal Karadeniz Ormancılık Kongresi, Artvin, pp. 827-838.
• Özkaya, M.S., Aksu, Y. & Göktürk, Ç.B. (2010) Picea orientalis ve Pinus sylvestris Ormanlarında Zarar Yapan Ips sexdentatus (Boerner), (Coleoptera: Scolytidea)’ın Biyolojisi, Morfolojisi, Yayılışı, Zararı, Yapılan Mücadele Çalışmaları ve Alınan Sonuçlar Üzerine Araştırmalar, Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi, III. Ulusal Karadeniz Ormancılık Kongresi, Bildiriler kitabı, Mayıs 2010 Artvin IV. Cilt, Sayfa: 1318-1326.
• Özkaya, M.S., Aksu, Y. & Tuylu, N. (2010). Picea orientalis Ormanlarında Ips typographus’un Mücadelesi için Kullanılan Feromon Tuzaklarına Düşen Predatör Böcek Türlerinin Tespiti Üzerine Araştırmalar, Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi, III. Ulusal Karadeniz Ormancılık Kongresi, Bildiriler kitabı, Mayıs 2010 Artvin IV. Cilt, Sayfa: 1301-1308.
• Sarıkaya, O. & Yıldırım, S. (2011). Isparta-Aksu Yöresi İğne Yapraklı Ormanlarının Scolytinae (Coleoptera: Curculionidae) Türleri. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 13, 38-50.
• Semerci, A., Çelik, O., Şanlı, B., Şahin, Ö., Eczacıbaşı, B. & Argun, N. (2006). İç Anadolu Bölgesinde Son Beş Yılda İncelenen Bazı Ağaç Kurumalarının Nedenlerinin İncelenmesi ve Çözüm Önerileri. Türkiye’de Yarıkurak Bölgelerde Yapılan Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Uygulamalarının Değerlendirilmesi Çalıştayı, 7-10 Kasım 2006 Ürgün, Nevşehir, pp. 52-53.
• Şimşek, Z., Kondur, Y. & Şimşek, M. (2006). Küresel İklim Değişikliğinin Zararlı Böcekler Üzerine Olası Etkileri. In, IV. Çankırı Kültürü Bilgi Şöleni, Çankırı, pp. 87-125.
• Şimşek, Z., Kondur, Y. & Şimşek, M. (2010a). Küresel İklim Değişikliğinin Kabuk Böcekleri Üzerinde Beklenen Etkileri. Biyoloji Bilimleri Araştırma Dergisi, 3, 149-157.
• Şimşek, Z., Öner, N., Kondur, Y. & Şimşek, M. (2010b). Kuraklığın Orman Biyoçeşitliliği Üzerine Etkileri ve Gelecekte Alınması Gereken Önlemler. In, Çölleşme ile Mücadele Sempozyumu, Çorum, Türkiye, pp. 514-521.
• Vilhar, U. (2016). Comparison of drought stress indices in beech forests: a modelling study. Forest Biogeosciences and Forestry, 9; 635-642.
• Williams, D.W. & Liebhold, A.M. (2002). Climate change and the outbreak ranges of two North American bark beetles. Agricultural and Forest Entomology 4, 87-99.