EKONOMİK KALKINMADA BİLİŞİM SEKTÖRÜNÜN ETKİNLİĞİ ÜZERİNE BİR UYGULAMA

Yıl 2020, Sayı: 1, 67 - 83, 18.05.2020

Alper Gedik

https://doi.org/10.35344/japss.731827

Cited By: 2

Öz

Bilişim sektörüne yönelik politikaların günümüzde ekonomik kalkınmanın yönünü belirlediği açıktır. Bu nedenle ekonomik kalkınma sürecinde bilişim sektörünün özel olarak bir değerlendirmeye tabi tutulması önemlidir.
Bu çalışmada bilişim sektöründeki işletmelerin etkinlik ve verimliliğini belirlemek amacıyla VZA modeli devamlı Malmquist Toplam Faktör Verimliliği analiz yöntemi kullanılmıştır. 2014 – 2016 yıllarının verilerine ulaşılan yedi işletmenin teknik etkinlik değerleri araştırılarak, teknolojik etkinlikte oluşan değişimle birlikte toplam faktör verimliliğindeki değişim tespit edilmiştir. Analizde kullanılan girdiler hazır değerler, stoklar, maddi duran varlıklar, öz sermayedir. Çıktılar ise; hasılat ve vergi öncesi kar zarar değerleridir. Çalışma sonuçlarına göre, bilişim sektöründeki bazı işletmelerin etkin olduğu tespit edilmiştir. Etkin olmayan işletmelerin ise etkin konumuna gelebilmeleri için analizde yararlanılan girdi – çıktı unsurlarının sapmaları verilmiştir. Düşük olan etkinliklerin tespit edilerek ne oranda iyileştirilmeleri gerektiğinin belirlenmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

EKONOMİK KALKINMA, BİLİŞİM SEKTÖRÜ, ETKİNLİK ANALİZİ

Kaynakça

• Aydın, İ. (2012). Bilişim Sektörü ve Türkiye'nin Sektördeki Potansiyeli. International Journal of New Trends in Arts, Sports & Science Education, 190-195, 20 Kasım.
• Baysal , E., Uygur, M., & Toklu, B. (2004). VZA ile TCDD Limanlarında Bir Etkinlik Ölçümü Çalışması. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi , 437.
• Behdioğlu, S., & Özcan , G. (2009). VZA ve Bankacılık Sektöründe Bir Uygulama. SDÜ İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 301.
• Berber, M. (2011). İktisadi büyüme ve kalkınma: Büyüme teorileri & kalkınma ekonomisi. Derya Kitabevi.
• Çakır, H. M., Çağlar, A., Mustafa, E., & Demir, Y. (2015) Firmalarda Etkinlik Ölçümü: BİST Bilişim Sektörü Örneği. I. Uluslararası Sosyal Bilimler Araştırmaları Kongresi (04-05 Mayıs 2015) Saraybosna
• Çelik, A. ve Akgemci T. (2010). Yönetim Bilişim Sistemleri. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Doğaner, F. (2010). Kalkınma ekonomisi. Efil Yayınevi, I.basım, Ankara.
• Erbay, R. (2013). Ekonomik Kalkınmada Tarımın Rolü: Türkiye Üzerine Bir Değerlendirme. Balkan Journal of Social Sciences, 2(4).
• Gallup, JL, Sachs, JD ve Mellinger, AD (1999). Coğrafya ve Ekonomik Kalkınma. Uluslararası Bölgesel Bilim Değerlendirmesi, 22 (2), 179-232. https://doi.org/10.1177/016001799761012334
• Hausmann, R., & Rodrik, D. (2003). Economic development as self-discovery. Journal of development Economics, 72(2), 603-633.
• Karaaslan , A., ve Çelebioğlu, F. (2005). Ekonomik Büyümeyi Etkileyen Bir Faktör Olarak Bilişim Teknolojileri: Gelişmiş Ülke Örnekleri ve Türkiye'nin Durumu . Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 65-92.
• Kayalıdere, K., & Kargın, S. (2004). Çimento ve Tekstil Etkinlik Çalışması ve Veri Zarflama Analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 196.
• Kaynak, M. (2003). Yenidünya düzeni ve kalkınma konulu kongre (8-9 Mayıs), Gazi Üniversitesi.
• Kaynar , O., & Bircan, H. (2007). OECD Ülkelerinin Telekomünikasyon Sektörlerinin Etkinliğinin Veri Zarflama Analizi ile Ölçülmesi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21(1), 362.
• Lewis W.Arthur (1954). Economic Development With Unlimited Supplies of Labour, Ed: Deepak Lal, “Development Economics – Volume I, The International Library of Cricital Writings In Economics, Edward Elgar Publishing Limited, England.
• Özdağoğlu, A. A. (2015). Bilişim Sektöründeki Şirketlerin Etkinliklerinin Veri Zarflama Analizi ile Değerlendirilmesi (Evaluation Of The Efficiency Values Of The Companies In Information Technology Sector With Data Envelopment Analysis). Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(2), 331-340.
• Özdemir, D. M. (2009). Türkiye'de Bilişim Sektöründe İşgücü Piyasasının Hindistan ve İrlanda ile Mukayeseli Analizi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Özgün, T. (2015). Bilişim Teknolojileri ile İşletme Stratejileri Arasındaki Uyumun Faktör Analizi Yöntemi ile Ölçülebilirliği. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, İşletme Bölümü, Ankara.
• Rodan Rosenstein- P. N. (1943). Problems of İndustrialization in Eastern and South-Eastern Europe, Economic Journal, vol:53.
• Rostow W. R., (1980). Ekonomik gelişmenin merhaleleri, Çev: Erol Güngör, Kalem Yayıncılık.
• Sarı, Z. (2015). Veri Zarflama Analizi ve Bir Uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, İstatistik Bölümü, Ankara.
• Schumpeter, J., & Backhaus, U. (2003). The theory of economic development. In Joseph Alois Schumpeter (pp. 61-116). Springer, Boston, MA.
• Tekin, P. D., Güleş, Y. D., & Burgess, D. T. (2000). Değişen Dünyada Teknoloji Yönetimi. Konya: Mikro Dizgi.
• Ulucan , A. (2000). İSO500 Şirketlerinin Etkinliklerinin Ölçülmesinde VZA Yaklaşımı: Farklı Girdi Çıktı Bileşenleri ve Ölçeğe Göre Getiri Yaklaşımları ile Değerlendirmeler. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 185.
• Yalama, A., & Sayım , M. (2008). VZA ile İmalat Sektörünün Performans Derğerlendirmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 89.
• İnternet kaynağı, Bimeks 2014 Bağımsız Denetim Raporu. (2017, Kasım 20). file:///C:/Users/User_/Downloads/Bimeks_Bagimsiz-Denetim-Raporu-2014.pdf adresinden alınmıştır
• İnternet kaynağı, Bimeks 2015 Bağımsız Denetim Raporu. (2017, Kasım 20). file:///C:/Users/User_/Downloads/Bimeks_Bagimsiz-Denetim-Raporu-2015.pdf adresinden alınmıştır
• İnternet kaynağı, Bimeks 2016 Bağımsız Denetim Raporu. (2017, Kasım 20). file:///C:/Users/User_/Downloads/Bimeks_Bagimsiz-Denetim-Raporu-2016.pdf adresinden alınmıştır
• İnternet kaynağı, Huawai 2014 Faaliyet Raporu. (2017, Kasım 20). http://www-file.huawei.com/-/media/CORPORATE/PDF/annual-report/AnnualReport2014_en.pdf?la=tr-TR adresinden alınmıştır
• İnternet kaynağı, Huawai 2015 Faaliyet Raporu. (2017, Kasım 20). http://www-file.huawei.com/-/media/CORPORATE/PDF/annual-report/AnnualReport2015_en.pdf?la=tr-TR adresinden alınmıştır
• İnternet kaynağı, Huawai 2016 Faaliyet Raporu. (2017, Kasım 20). http://www-file.huawei.com/-/media/CORPORATE/PDF/annual-report/AnnualReport2016_en.pdf?la=tr-TR adresinden alınmıştır
• İnternet kaynağı, Indeks 2014 Finansal Raporlar. (2017, Kasım 20). http://www.index.com.tr/images/IndeksAS_01.01_31.12.2014_Konsolide%20Finansal%20Tablolar.pdf adresinden alınmıştır
• İnternet kaynağı, Indeks 2015 Finansal Raporlar. (2017, Kasım 20). http://www.index.com.tr/images/IndeksAS_01.01_31.12.2015_Konsolide%20Finansal%20Tablolar.pdf adresinden alınmıştır
• İnternet kaynağı, Indeks 2016 Finansal Raporlar. (2017, Kasım 20). http://www.index.com.tr/images/IndeksAS_01.01_31.12.2016_Konsolide%20Finansal%20Tablolar.pdf adresinden alınmıştır
• İnternet kaynağı, Karel 2014 Faaliyet Raporu. (2017, Kasım 20). https://www.karel.com.tr/sites/default/files/belge/ytrm/2014_faaliyet_raporu.pdf adresinden alınmıştır
• İnternet kaynağı, Karel 2015 Faaliyet Raporu. (2017, Kasım 20). https://www.karel.com.tr/sites/default/files/belge/ytrm/2015_faaliyet_raporu.pdf adresinden alınmıştır
• İnternet kaynağı, Karel 2016 Faaliyet Raporu. (2017, Kasım 20). https://www.karel.com.tr/sites/default/files/belge/ytrm/2014_faaliyet_raporu.pdf adresinden alınmıştır
• İnternet kaynağı, Teknosa 2014 Faaliyet Raporu. (2017, Kasım 20). http://yatirimci.teknosa.com/Content/Files/teknosa2014faaliyetraporu.pdf adresinden alınmıştır
• İnternet kaynağı, Teknosa 2015 Faaliyet Raporu. (2017, Kasım 20). http://yatirimci.teknosa.com/Content/Files/tknsa-2015-faaliyet-raporu.pdf adresinden alınmıştır
• İnternet kaynağı, Teknosa 2016 Faaliyet Raporu. (2017, Kasım 20). http://yatirimci.teknosa.com/Content/Files/tknfrat2016uyg27.pdf adresinden alınmıştır
• İnternet kaynağı, Turkcell 2014 Yatırımcı İlişkileri. (2017, Kasım 20). https://s.turkcell.com.tr/hakkimizda/tr/yatirimciiliskileri/InvestorReportLibrary/SPK-Q414.pdf adresinden alınmıştır
• İnternet kaynağı, Turkcell 2015 Yatırımcı İlişkileri. (2017, Kasım 20). https://s.turkcell.com.tr/hakkimizda/tr/yatirimciiliskileri/InvestorReportLibrary/SPK-Report-Q4-2015.pdf adresinden alınmıştır
• İnternet kaynağı, Turkcell 2016 Yatırımcı İlişkileri. (2017, Kasım 20). https://s.turkcell.com.tr/hakkimizda/tr/yatirimciiliskileri/InvestorReportLibrary/SPK-Report-Q42016.pdf adresinden alınmıştır
• İnternet kaynağı, Türk Telekomünikasyon 2014 Konsolide Finansal Tablolar ve Dipnotlar. (2017, Kasım 20). file:///C:/Users/User_/Downloads/2014-YS-konsolide-finansal-tablolar-ve-dipnotlar.pdf adresinden alınmıştır.
• İnternet kaynağı, Türk Telekomünikasyon 2015 Konsolide Finansal Tablolar ve Dipnotlar. (2017, Kasım 20). file:///C:/Users/User_/Downloads/2015-YS-konsolide-finansal-tablolar-ve-dipnotlar.pdf adresinden alınmıştır.
• İnternet kaynağı, Türk Telekomünikasyon 2016 Konsolide Finansal Tablolar ve Dipnotlar. (2017, Kasım 20). file:///C:/Users/User_/Downloads/2016-YS-konsolide-finansal-tablolar-ve-dipnotlar.pdf adresinden alınmıştır.
• İnternet kaynağı, Türkiye'nin İlk 500 Bilişim Şirketi Açıklandı. (2016, Temmuz 29). Kasım 20, 2017 tarihinde http://www.cnnturk.com/guncel/turkiyenin-ilk-500-bilisim-sirketi-aciklandi adresinden alındı.
• İnternet kaynağı, Veri Zarflama Analizi. (2018, Mart 26). Mart 26, 2018 tarihinde www.deu.edu.tr/userweb/k.yaralioglu/dosyalar/Veri%20%20Zarflama%20Analizi.doc adresinden alındı.