Havacılık Yönetimi Bölümü Öğrencilerinin Meslek Yönelimlerine İlişkin Çoklu Uyum Analizi Çalışması

Yıl 2025, Cilt: 7 Sayı: 2, 135 - 148, 30.08.2025

Yade Yavuz , Mehmet Yaşar , Mert Yorgancı Muhterem Dörtyol

https://doi.org/10.51785/jar.1645875

Öz

Bu çalışma, Türkiye'deki Havacılık Yönetimi bölümü öğrencilerinin bölüm tercih nedenlerini ve mezuniyet sonrası kariyer eğilimlerini anlamayı amaçlamaktadır. Araştırma, havacılık sektörünün büyümesi ve bu alandaki nitelikli iş gücüne olan talebin öğrencilerin bölüm tercihlerini ve kariyer planlamalarını nasıl etkilediğini incelemektedir. Çalışmada, Havacılık Yönetimi bölümü öğrencilerine yönelik geliştirilen bir anket aracılığıyla veri toplanmış ve elde edilen veriler Çoklu Uyum Analizi (Multiple Correspondence Analysis- MCA) yöntemiyle değerlendirilmiştir. Bu yöntem, kategorik değişkenler arasındaki ilişkileri derinlemesine analiz etme imkânı sunmaktadır. Bulgular, öğrencilerin bölüm tercihlerini etkileyen demografik, sosyo-ekonomik ve bireysel faktörlerin yanı sıra, sektörel yönelimlerinin arkasındaki temel dinamikleri ortaya koyacaktır. Araştırma sonuçlarının, havacılık sektörüne yönelik eğitim politikalarının geliştirilmesine ve öğrencilerin kariyer hedeflerine ulaşmasına katkı sağlaması beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kariyer , Havacılık Yönetimi , Çoklu Uyum Analizi , Eğitim

A Multiple Correspondence Analysis Study on Career Orientations of Aviation Management Students

Öz

This study aims to understand the motivations of Aviation Management students in Turkey and their career trends after graduation. The study examines how the growth of the aviation industry and the demand for qualified labor force in this field affect students’ major preferences and career planning. In the study, data were collected through a questionnaire developed for Aviation Management students and the data obtained were evaluated using Multiple Correspondence Analysis (MCA). This method offers the opportunity to analyze the relationships between categorical variables in depth. The findings will reveal the basic dynamics behind the demographic, socio-economic and individual factors affecting students’ major preferences, as well as their sectoral tendencies. The results of the research are expected to contribute to the development of educational policies for the aviation sector and to the achievement of students’ career goals.

Anahtar Kelimeler

Career , Aviation Management , Multiple Correspondence Analysis (MCA) , Education

Kaynakça

• Abdi, H., & Valentin, D. (2007). Multiple correspondence analysis. Encyclopedia of measurement and statistics, 2(4), 651-657.
• Adıgüzel, O. (2008). Türkiye'de Gençlerin Kariyer Planlamasını Etkileyen Faktörler ve Üniversite Hazırlık Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma. Kütahya: Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Doctoral Dissertation.
• Akış Roney, S., & Öztin, P. (2007). Career perceptions of undergraduate tourism students: A case study in Turkey. Journal of Hospitality, Leisure, Sport and Tourism Education, 6(1), 4-17.
• Akoğlan Kozak, M. & Dalkıranoğlu, T. (2013). Mezun öğrencilerin kariyer algılamaları: Anadolu Üniversitesi örneği. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1), 41,52.
• Aksoy, C., & Dursun, Ö. O. (2018). A general overview of the development of the civil aviation sector in Turkey. Electronic Journal of Social Sciences, 17(67), 1060-1076.
• Alkan, G., & Kahraman, A. (2021). Üniversite öğrencilerinin mesleki yönelimleri üzerine bir araştırma: Havacılık sektörü örneği. Journal of Aviation Studies, 8(2), 45-60.
• Aloudat, A. (2017). Tourism students’ career perceptions: A study on career uncertainty and expectations. International Journal of Tourism Research, 19(3), 78-92.
• Ateş, S. S. (2016). Yükseköğretim Kurumlarında Öğrenim Gören Öğrencilerin Kariyer Başlangıç Tercihlerini Etkileyen Faktörler: Havacılık Alanında Uygulama. Cataloging-In-Publication Data, 153.
• Aytaç, S. (1997). Çalışma Yaşamında Kariyer Yönetimi Planlaması Geliştirilmesi Sorunları. Epsilon Yayıncılık. İstanbul.
• Aytaç, S. (2005). Çalışma yaşamında kariyer yönetimi planlaması ve sorunları. Bursa: Ezgi Kitabevi.
• Bakır, M., Bal, H. T., & Akan, Ş. (2017). Türk sivil havacılık sektörünün değerlendirilmesinde bütünleşik SWOT-AHS yaklaşımı. Journal of Aviation, 1(2), 154-169.
• Bakioglu, A. (1996) Profesyonel Gelişme, Hektograf çoğaltma, İstanbul.
• Bakioğlu, A. & İnandı, A. G. Y. (2001). Öğretmenin kariyer gelişiminde müdürün görevleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 28(28), 513-529.
• Battal, Ü., Yılmaz, H., & Ateş, S. S. (2006). Türkiye’de iç hatlarda serbestleşme ve geleceği. In Conference Paper Presented on Kayseri VI. Havacılık Sempozyumu.
• Bilkay, S. (2021). Havacilikta nitelikli insan kaynaği yetiştirme sorununun üniversitelerdeki sivil hava ulaştirma işletmeciliği ve havacilik yönetimi bölümlerinde görev alan akademik kadrolarin niteliği-niceliği bağlaminda değerlendirilmesi. Beykoz Akademi Dergisi, 9(1), 1-18.
• Bubić, A. and Ivanišević, K. (2016). The role of emotional stability and competence in young adolescents' career judgments. J. Career Dev. 43, 498–511. doi: 10.1177/0894845316633779
• Clausen, S. E. (1998). Applied Correspondence Analysis: An Introduction, Sage Publications Inc., USA.
• Costa, A., Pinho, C., & Denis Malta, M. (2025). High-Flying Future: Attracting Young Talents to Aeronautics. In Accelerating Sustainable Aviation Initiatives: Technology, Markets and Social Issues (pp. 267-290). Cham: Springer Nature Switzerland.
• Daku, S. A. (2021). Career Aspirations of Collegiate Aviation Students. Doctoral Dissertation, The University of North Dakota.
• Durali, M. and Özdamar, N. (2021). Havacılık yönetimi lisans programı öğrenenlerinin genel profil analizi ile açıköğretim sistemine ilişkin memnuniyetlerinin ve bağlılıklarının incelenmesi. Açıköğretim Uygulamaları Ve Araştırmaları Dergisi, 7(2), 64-86. https://doi.org/10.51948/auad.854625
• Durmuş, S. & Tokyay, E. O. (2021). Havacılık Yönetimi Lisans Öğrencilerinin Meslek Tercih Eğilimlerinin İncelenmesi. Journal of Aviation Research, 3(2), 227-242. DOI: 10.51785/jar.945831
• Greenacre, M. (2007). Correspondence Analysis in Practice (2nd ed.). Chapman and Hall/CRC. https://doi.org/10.1201/9781420011234
• Gursoy, D., & Chi, C. G. (2020). Effects of COVID-19 pandemic on hospitality industry: Review and recommendations for future research. Journal of Hospitality Marketing & Management, 29(5), 527-534.
• Holland, J. L. (1997). Making vocational choices: A theory of vocational personalities and work environments (3rd ed.). Psychological Assessment Resources.
• Hsu, T. P., Wu, Y. W., & Chen, A. Y. (2022). Temporal stability of associations between crash characteristics: A multiple correspondence analysis. Accident Analysis & Prevention, 168, 106590.
• Ilgaz, B. & Güzel, Ö. (2019). Turist Rehberliği Bölümü Öğrencilerinin Kariyer Devamlılığı: Çoklu Uyum Analizi Çalışması. Turizm Akademik Dergisi, 6(2), 61-74.
• İstanbullu Dinçer, F., Akova, O., & Kaya, F. (2013). Mesleki eğitim ve kariyer planlamasında bireysel farkındalıkların rolü. İstanbul: Beta Yayınları.
• Johnson, R. A., & Wichern, D. W. (2007). Applied Multivariate Statistical Analysis. New Jersey: Prentice Hall.
• Kakşa, G. N. and Soycan, S. Y. (2022). Havacılık öğrencilerinin i̇stihdam umudu düzeylerinin i̇ncelenmesi. Asrel, 1(2), 113-124. https://doi.org/10.56753/asrel.2022.2.4
• Ulufer Kansoy, S. (2023). Havacilik sektöründe i̇nsan kaynaklarini i̇nceleyen çalişmalara bi̇r bakiş: bi̇r i̇çeri̇k anali̇zi̇ çalişmasi. Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 4(1), 24-54. https://doi.org/10.51969/klusbmyo.1269978
• Kaynak, T. (1996). İnsan kaynakları planlaması. İstanbul: Alfa Yayınları.
• Kiracı, K., & Bayrak, Ü. (2014). Sivil havacılık lisans mezunlarının istihdam ve kariyer durumları üzerine bir araştırma. E-International Journal of Educational Research, 5(2), 67-88.
• Kozak, M. (2009). Akademik turizm eğitimi üzerine bir durum analizi. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(1), 1-20.
• Krumboltz, J. D., Mitchell, A. M., & Jones, G. B. (1976). A Social Learning Theory of Career Selection. The Counseling Psychologist, 6(1), 71-81. https://doi.org/10.1177/001100007600600117 (Original work published 1976)
• Küçükoğlu, M. T., Baynazoğlu, M. E., & Berber, Ş. (2020). Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Kariyer ve Girişimcilik Yönelimleri. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 27(1), 91-108.
• Nenadi´c, O., Greenacre, M. (2005). Computation of Multiple Correspondence Analysis, with code in R. UFP Working Paper No. 887, Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=847698.
• Pendergrass, D. C. (2008). Career choice factors of high school students (Doctoral dissertation, University of Phoenix). ProQuest Dissertations Publishing.
• Richardson, S. (2008). Undergraduate tourism and hospitality student’s attitudes toward a career in the industry: A preliminary investigation. Journal of Teaching in Travel and Tourism, 8(1), 23–46.
• Robertson, P. J. (2014). Health inequality and careers. Br. J. Guid. Counc. 42, 338–351. doi: 10.1080/03069885.2014.900660
• Sevinç, E. (2010). Kariyer planlama ve yönetimi. İstanbul: Etap Yayınları.
• Steckel, J., Kraus, R., & Hensley, J. (2018). What motivates students to choose a career in aviation? Journal of Aviation/Aerospace Education & Research, 27(1), 23–35.
• Suner, A., & Çelikoğlu, C. C. (2008). Uygunluk analizinin benzer çok değişkenli analiz yöntemleri ile karşılaştırılması. İstatistikçiler Dergisi: İstatistik ve Aktüerya, 1(1), 9-15.
• Super, D. E. (1990). A life-span, life-space approach to career development. In D. Brown & L. Brooks, Career choice and development: Applying contemporary theories to practice (2nd ed., pp. 197–261). Jossey-Bass.
• Şen, G. (2019). Üniversitede Havacılık Bölümlerinde Okuyan Öğrencilerin Meslek Seçiminde Etkili Olan Faktörlerin İncelenmesi. Journal of Aviation, 1(2), 122-131.
• Ternavska, T., Danylko, O., & Radul, S. (2023). Theoretical Analysis of Educational and Professional Motivation of Future Aviation Specialists, Bulletin of Oleksandr Dovzhenko Hlukhiv National Pedagogical University, 51(1), 141-150.
• Ünal, N. & Baran, G. (2012). Öğretmen Adaylarının Mesleki Yönelimi, Kariyer Geliştirme Arzuları Ve Kariyer Seçim Memnuniyeti. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(3), 807-826. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/kefdergi/issue/48698/619565
• van der Heijden, P. G. M., Teunissen, J., & van Orlé, C. (1997). Multiple Correspondence Analysis as a Tool for Quantification or Classification of Career Data. Journal of Educational and Behavioral Statistics, 22(4), 447-477. https://doi.org/10.3102/10769986022004447 (Original work published 1997)
• Vondracek, F. W. (1998). Career development: A lifespan perspective (Introduction to the special section). International Journal of Behavioral Development, 22(1), 1-6.
• Walker, J. W., & Gutteridge, T. G. (1990). Career planning and development. Boston: Houghton Mifflin.
• Wen, C. H., & Chen, Y. C. (2011). Using multiple correspondence analysis to map airline market structure. Transportation Research Part A: Policy and Practice, 45(9), 904–912.
• Yavaş, H., Gümüş, S., & Eryiğit, S. (2021). Havacılık eğitiminde staj uygulamalarının değerlendirilmesi. Meslek Yüksekokulları Dergisi, 55–68.
• Ying, C. (2025). Factors Influencing Aviation Services Students’ Happiness Toward Career Guidance Course in Hainan, China. AU-GSB e-JOURNAL, 18(1), 45-54.
• YÖK Atlas (2024). Yükseköğretim Program Atlası. https://yokatlas.yok.gov.tr/ adresinden erişildi.