Mürettebat Kaynak Yönetimi mi? Ekip Kaynak Yönetimi mi? Kavramsal Bir Analiz

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 1, 49 - 64, 28.02.2023

Mehmet Kadir Bingöllü Hatice Zümrüt Tonus

https://doi.org/10.51785/jar.1171479

Öz

Bilimin ilerlemesindeki en önemli faktörlerden biri de onun eklektik yapısının yanı sıra önceki bilgileri kullanarak ilerlemesidir. Ancak, bu durumun ortaya çıkan bir sakıncası önceki çalışmalarda yapılan hataların sonraki çalışmalarda da devam ettirilmesi ve bu hatanın genel kabul görerek bilinçli olmayan bir şekilde kutsanmasıdır. CRM, ilk olarak 1970’li yıllarda, riskli bir sektör olan havacılıkta insan faktörü kaynaklı kazaların önlenmesi ve uçuş emniyetinin sağlanması amacıyla ortaya konmuş bir kavramdır. Bu çalışmada, CRM’nin Türkçe yapılan lisansüstü tez çalışmalarının neredeyse tamamına yakınında doğru olarak adlandırılmaması ve bu yanlışın yaygın bir şekilde kullanılarak farkında olmadan meşrulaştırılması alınmıştır. Bu kapsamda, bu çalışmada, bu konuya dikkat çekilirken, CRM kavramının EKY şeklindeki mevcut kullanımının, bahse konu kavramın kokpitten mürettebata ardından takıma evrilmesiyle beraber, CRM’nin bu yeni kapsamına ilişkin olarak, havacılık dili İngilizce olmasına rağmen, Türk havacılık literatüründe farkında olunmadan İngilizce olmasa da Fransızca karşılığıyla doğru bir isimlendirmenin yapıldığına vurgu yapılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Mürettebat, Ekip, Mürettebat Kaynak Yönetimi, Ekip Kaynak Yönetimi, CRM, EKY

Is it Crew Resources Management or Team Resources Management? A Conceptual Analysis

Öz

Beside its eclectic structure, one of the factors in scientific development is its advance by means of using previous knowledge. But, a drawback emerges which is “keeping up mistake in following studies and blessing it inadvertently by means of making this mistake a generally accepted fact if previous studies are not true or falsely named. CRM is a concept which was set forth initially in 1970’s in order to prevent human factor caused accidents and ensuring safety in risky aviation sector. This study discusses misnomer of CRM term in Turkish academic dissertations reasoned from its erroneous naming/translation into Turkish and inadvertently legitimization of this misnomer with the common use in almost all of them. Within this context, beside to drawing attention to this issue, it is stressed in this study that with the evolution of CRM from cockpit to crew then to team, by the current use of CRM concept as EKY relating to this new scope, this concept has been named correctly but inadvertently in Turkish aviation literature by the use of a word derived from French not English although the common language in aviation is English.

Anahtar Kelimeler

Crew, Team, Crew Resources Management, Team Resources Management, CRM, TRM

Kaynakça

• Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2012). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
• Aralan, T. (2020). Sağlık Kurumlarında Ekip Kaynak Yönetimi Yaklaşımına Yönelik Bir Araştırma. Sivas: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi.
• Aydemir, İ. (2015). Ameliyathanede Hataların Azaltılmasında Ekip Kaynak Yönetimi Yaklaşımı: Bir Eğitim Araştırma Hastanesi Örneği. Ankara: Ankara Üniversitesi.
• Bakal, T. (2013). Aile Şirketlerinde Tutuculuk Kavramı ve Kurumsal Yönetim Açısından Önemi. Manisa: Celal Bayar Üniversitesi.
• Balcı, R. E. (2017). Kültürel Farklılıkların Ekip Kaynak Yönetimi ve Uçuş Emniyetine Etkileri: Türk Pilotlar Üzerine Bir Araştırma. Ankara: Ufuk Üniversitesi.
• Baltaş, A. (2004). Değer Katan Ekip Çalışması, Ekip Üyesinin El Kitabı. İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Baykın, M. S. (2021). Ekip Kaynak Yönetimi Yaklaşımıyla Uçuş Emniyeti ve Kokpit Uygulaması. İstanbul: İstanbul Arel Üniversitesi.
• Bingöllü, M.K. (2022). Ekip Kaynak Yönetimi Becerileri Kapsamında Duygusal Zekânın Karar Verme Stilleri Üzerindeki Etkisinde Güç Mesafesinin Aracı Rolü: Havayolu Pilotları Üzerinde Bir Araştırma (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• Birgören, N. (2015). Uçuş Emniyeti Açısından Ekip Kaynak Yönetimi Uygulamalarının Kabin Ekibi Üzerindeki Etkisine İlişkin Bir Araştırma. İstanbul: İstanbul Gelişim Üniversitesi.
• Bulut, S. (2021). Covid-19 Kriz Döneminin Uçucu Ekip Kaynak Yönetimine Etkileri. İstanbul: İstanbul Kültür Üniversitesi.
• Çiftçi, A. O. (2020). Ben Türk. İstanbul : Timaş Yayınları.
• Dündar, Ş. (2010). Aile İşletmelerinde Kurumsal Yönetim Anlayışı ve Profesyonelleşmenin İşletme Performansına Etkileri. Kütahya: Dumlupınar Üniversitesi.
• Elbaşı, D. (2003). Uçuş Ekibi Kaynak Yönetimi: Uçuş Ekipleri Tarafından Kaynak Yönetimi Programlarının Uygulanmasında Karşılaşılan Sorunların Tespit ve Çözümüne İlişkin Bir Araştırma. Adana: Çukurova Üniversitesi.
• Erdem, Z. (2018). Ekip Kaynak Yönetiminde Kabin Ekiplerinin İletişim, Ekip Stresle Başa Çıkma Tutumları ile Kişilik Yapıları Etkileşimi: Kabin Ekipleri Üzerinde Bir Çalışma. İstanbul: İstanbul Kültür Üniversitesi.
• Fırat, A. (2019). Havacılıkta İnsan Faktörü, Ekip Kaynak Yönetimi ve Türk Uçucu Ekiplerin Ekip Kaynak Yönetimi Performansı Açısından Değerlendirilmesi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
• Gay, R. L. ve Diehl, P. L. (1992). Research Methods for Business and Management. Singapore: Maxwell Macmillan International. Helmreich, R. L., Merritt, A. C. ve Wilhelm, J. A. (1999). The Evolution of Crew Management Training in Commercial Aviation. International Journal of Aviation Psychology (9)1, 19-32.
• İleri, S. (2020). The Effect Of Crew Resource Management To Flight Safety Culture: A Study On Turkish Pilots. İstanbul: Yeditepe University.
• İslamoğlu, G. (2001, Nisan-Mayıs-Haziran). Ekip mi Grup mu? 2006 tarihinde KalDer Forum: Güler İslamoğlu, Ekip mi Grup mu?, “KalDer Forum http://www.kalder.org.tr/preview_content.asp?contID=678&tempID=1&regID=2. adresinden alındı.
• Kaçar, P. (2021). Pilotların Ekip Kaynak Yönetimi Becerilerinin Ticari Uçak Kazalarına Etkileri. İstanbul: İstanbul Gelişim Üniversitesi.
• Kanki, B. G., Helmreich, R. L. ve Anca, J. (2010). Crew Resource Management. San Diego: Elsevier Inc.
• Kaynak, Ö. M. (2016). Havacılıkta Ekip Kaynak Yönetimi (EKY) Faktörü, Etkin İletişimin İnsan Performansına Olan Etkisi ve Israrcılık Tutumunun Önemi. İstanbul: Beykent Üniversitesi.
• Mengenci, C. (2010). Ekip Kaynak Yönetimi Uygulamaları Üzerinde Toplumsal ve Örgütsel Kültürün Etkileri. Türk Sivil Havayolu Firmalarında Bir Araştırma. Adana: Çukurova Üniversitesi.
• Mesci, Z. (2014). Kurumsal Yönetim Uygulamalarının Turizm Şirketleri Üzerine Etkileri: Bist Örneği. Sakarya: Sakarya Üniversitesi.
• Pınar, T. (2014). Kurumsal Yönetimin İşletmelerin Finansal Raporlarının Kalitesi Üzerine Etkisi: Kayseri'de Faaliyet Gösteren Büyük Ölçekli İşletmelerde Bir Araştırma. Nevşehir: Nevşehir Üniversitesi.
• Pizzi, L., Goldfarb, N. I. ve Nash, D. B. (2001). Making Health Care Safer: A Critical Analysis of Patient Safety Practises. San Francisco: AHRQ Publication.
• Seki, S. (2007). Türkiye`de Kurumsal Yönetim ve Kobi Niteliğinde Aile İşletmelerinde Uygulanabilirliği: Keşan İlçesi Mobilya Sektöründe Araştırma. İstanbul: İstanbul Ticaret Üniversitesi.
• Set, N. (2019). The Effect Of Emotional Intelligence On Crew Resource Management Skills Of Cabin Attendants. İstanbul: Yeditepe University.
• Şahin, N. (2005). Mürettebat Kaynak Yönetiminin Hava Aracı Kazalarına Etkisi ve Bir Uygulama. Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Şekerli, E. B. (2006). Ekip Kaynak Yönetimi Uygulamaları ve Kültürel Farklılıklar: Türk Pilotlar Üzerinde Bir Araştırma. Eskişehir: Eskişehir Anadolu Üniversitesi.
• Terzioğlu, M. (2007). Uçak Kazalarının Nedeni Olarak İnsan Hatalarını Azaltmada Ekip Kaynak Yönetimi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Terzioğlu, M. (2018). Ekip Kaynak Yönetimi’nin Uçuş Emniyet Kültürüne Etkileri: Pilotların Tutumları Üzerine Bir Alan Araştırması. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
• Türk Belediyeler Derneği. (1952, Kasım). İller ve Belediyeler Dergisi, Yıl 8, Sayı 85. tbb.gov.tr: https://www.tbb.gov.tr/online/dergiler//1952/1952_kasim/index.html#p=65 adresinden alındı
• Türk Dil Kurumu. Türk Dil Kurumu Güncel Türkçe Sözlük. Ekim 25, 2021 tarihinde www.sozluk.gov.tr adresinden alındı
• Ulusman, C. İ. (2006). Glass Kokpitli Helikopter Kazalarının Mürettebat Kaynak Yönetimi Eğitimi ile Azaltılması. Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Utku, Ş. (2019). Ekip Kaynak Yönetimi Perspektifinde Örgütsel Bağlılığın İletişime Olan Etkisi: Sivil Havayolu Sektöründe Kabin Memurları Üzerine Bir Araştırma. İstanbul: İstanbul Aydın Üniversitesi.
• Weber, S. S. ve Klimoski, R. J. (Spring 2004). Crews: A distinct Type Of Work Team. Sheila Simsarian Webber, Richard J.Klimoski, “Journal of Business and Psychology”, Vol.18, No.3 , 261.
• Weiss, D. H. (1993). Başarılı Ekip Oluşturma. İstanbul: Reprosel Matbaacılık.
• Wells, T. (1999). Air Transportation: A Management Perspective (Fourth Edition) . Belmont: Wadsworth Publishing.
• Yanaz, E. (2017). Ekip Kaynak Yönetimi ve SHELL Model Anlayışının Havayolu İşletmelerinde Uçuş Emniyeti Ve Zamanında Kalkış Performansına Etkileri. İstanbul: Arel Üniversitesi.
• https://tureng.com/tr/fransizca-ingilizce/neurosurgery Erişim tarihi : 04.03.2022
• https://tureng.com/tr/fransizca-ingilizce/neurosurgery Erişim tarihi : 04.03.2022
• www.sozluk.gov.tr Erişim tarihi : 03.02.2022
• www.oxfordlearnersdictionaries.com Erişim tarihi : 03.02.2022
• https://www.easa.europa.eu/the-agency/faqs/aircrew#category-cabin-crew Erişim tarihi : 26.03.2022
• http://www.shgm.gov.tr/doc5/sht6arev06.pdf Erişim tarihi : 26.03.2022
• https://www.caa.gov.om/upload/files/regulations/civil-aviation-regulation/commercial-air-transportation-aeroplanes.pdf Erişim tarihi : 26.03.2022