Kriz ve Kriz Yönetimi: Orman Yangınlarında Havacılığın Kullanımı Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 1, 62 - 85, 28.08.2022

Salim Kurnaz Osman Nuri Sunar

https://doi.org/10.52995/jass.1091382

Öz

Örgütsel verimliliği artırmayı amaçlayan bir yönetim tekniği olan kriz yönetimi, kurum ve kuruluşları doğal afetler gibi beklenmeyen olaylar karşısında hazırlıklı kılmak ve değişen çevreyi kontrol altında tutmak açısından önemli bir yönetim aracıdır. Ormanlar tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de çeşitli faktörlerin tehdidi altındadır. Bunlardan orman yangınları neredeyse her yıl farklı büyüklükte ormanın zarar görmesine ve orman alanlarının kaybına neden olmaktadır. Türkiye’de kamu yönetimi kapsamında ormanların yangından korunmasına yönelik koruyucu, önleyici ve meydana gelen yangınların söndürülmesi konularında çalışmalar yapılmaktadır. Bu kapsamda çalışmanın amacı kriz ve kriz yönetimi kavramlarını orman yangınları kapsamında incelemek ve Türkiye’de yaşanan orman yangılarının önlenmesi ve söndürülmesi kapsamında hava araçlarının kullanım etkinliğini arttırmaktır. Ayrıca orman yangınları sırasında toplumda oluşan tepkinin azaltılması ve doğanın korunmasına katkı sağlamak amaçlanmaktadır. Çalışma kapsamında, kriz yönetimi ve orman yangınlarına yönelik akademik yayınlar ile ilgili otorite, kurum ve kuruluşların yayımları ikincil veri kaynağı olarak ele alınmıştır. Elde edilen veriler literatür taraması yöntemi kullanılarak değerlendirilmiştir. Ayrıca elde edilen sonuçlar orman yangınlarının önlenmesi ve söndürülmesinde havacılığın kullanımına yönelik bir perspektifte ele alınmıştır. Araştırmamızda orman yangınlarına müdahale ve önleme tedbirlerinin geliştirilmesine ve bu kapsamda hava araçlarının daha etkin kullanımına yönelik değerlendirmelere yer verilmiştir. Son dönemde yaşanan orman yangınları göstermiştir ki yangınlar ve yangınlara müdahalede geç kalınan her saniyede toplumsal tepki giderek artmakta ve bu olaylar yönetimin bir eksikliği olarak görülmektedir. Çalışmamızda yer verilen değerlendirmeler ile toplumda oluşan tepkinin azaltılması ve yönetimin iyileştirilmesi sağlanacaktır. Ayrıca doğanın korunmasına katkı sağlanacaktır.

Anahtar Kelimeler

Kriz, Kriz Yönetimi, Orman Yangını, Havacılık

Crisis and Crisis Management: An Evaluation on the Use of Aviation in Forest Fires

Öz

Crisis management, which is a management technique aiming to increase organizational efficiency, is an important management tool in terms of preparing institutions and organizations against unexpected events such as natural disasters and keeping the changing environment under control. Forests are under the threat of various factors in Turkey as well as all over the world. Of these, forest fires cause damage to forests of different sizes and loss of forest areas almost every year. In Turkey, within the scope of public administration, studies are carried out on the protection of forests from fire, preventive and extinguishing of fires. In this context, the aim of the study is to examine the concepts of crisis and crisis management within the scope of forest fires and to increase the efficiency of use of aircraft within the scope of preventing and extinguishing forest fires in Turkey. In addition, it is aimed to reduce the reaction of the society during forest fires and to contribute to the protection of nature. Within the scope of the study, academic publications on crisis management and forest fires and the publications of authorities, institutions and organizations are considered as secondary data sources. The data obtained were evaluated using the literature review method. In addition, the results obtained are discussed in a perspective on the use of aviation in the prevention and extinguishment of forest fires. In our research, evaluations on the development of forest fire response and prevention measures and the more effective use of aircraft in this context are included. The recent forest fires have shown that the social response is increasing with every second of delay in responding to push-fires and wild-fires, and these events are seen as a deficiency of the administration. With the evaluations included in our study, the reaction in the society will be reduced and the management will be improved. It will also contribute to the protection of nature.

Anahtar Kelimeler

Crisis, Crisis Management, Forest Fire, Aviation

Kaynakça

• AFAD. (2022). Hakkında. Şubat 27, 2022 tarihinde https://www.afad.gov.tr/afadhakkinda adresinden alındı.
• Akay, A. E., Serin, H. ve Yenilmez, N. (2008), “Orman Yangınları ile Mücadele Kullanılan Helikopterlerde Görev Yapan Pilotların ve Diğer Personelin Sağlık ve İş Güvenliği Sorunlarının İncelenmesi”, 14. Ulusal Ergonomi Kongresi, Trabzon, ss. 425-434.
• Akay, A. E., Serin, H. ve Yenilmez, N. (2009), “Yangın Helikopterlerinde Görev Yapan Hava Destek ve İlk Müdahale Ekibinin Sosyal Durumlarının ve Çalışma Koşullarının İncelenmesi”, II. Ormancılıkta Sosyo-Ekonomik Sorunlar Kongresi, Isparta, ss. 294-302.
• Akdağ, M. ve Arklan, Ü. (2013), “Kamu Yönetiminde Kriz Yönetimi”, The Journal of Academic Social Science Studies, 6(4), ss. 33-55.
• Bilgili, E., Baysal, İ., Dinç Durmaz, B., Sağlam, B. ve Küçük, Ö., (2010), “Türkiye’de 2008 Yılında Çıkan Büyük Orman Yangınların Değerlendirilmesi”, III. Ulusal Karadeniz Ormancılık Kongresi, Cilt III, ss. 1270-1279.
• Bilici, G. (2019). Afetle Mücadelede Kriz Yönetimi: Konya İli Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Bozkurt Y. ve Akdeniz B. (2014), “Bir Kamu Yönetimi Sorunsalı Olarak Çevresel Kriz Yönetimi: ABD – Türkiye Karşılaştırması”, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(1), ss.95-114.
• Doğanay H. ve Doğanay S. (2004), “Türkiye’de Orman Yangınları ve Alınması Gereken Önlemler”, Doğu Coğrafya Dergisi, 9(11), ss. 31-48.
• Doğanay, H. ve Doğanay, S. (2011). Türkiye’de Orman Yangınları ve Alınması Gereken Önlemler, Doğu Coğrafya Dergisi, 9 (11), ss. 31-48.
• Erten, Ş. (2011). Türk Kamu Yönetiminde Kriz Yönetimi Anlayışı. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Evcimen, B. S. (1978), “Orman Yangınlarının Havadan Kontrolü”, İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 28(1), ss. 52-61.
• Filiz, Z. (2006). Türk Kamu Yönetiminde Kriz Yönetimi, Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
• Genç, F. N. (2009). Kriz Yönetimi ve Kamu Yönetiminde Uygulanabilirliği. Verimlilik Dergisi, (4), 7-22.
• Gözüm, A. G. (2013). Afet Tabanlı Kriz Yönetimi: Marmara ve Ege Bölgeleri’nde Bulunan Rafineri ve Petrokimya Endüstrisi İşletmeleri Üzerine Bir Araştırma, Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kurnaz, S. ve Sunar, O. N. (2021), “Orman Yangınlarında Devlet Hava Araçlarının Etkin Kullanımı: Örnek Ülke Uygulamaları”, International Cappadocia Scientific Research Congress, Full Text Book III, Nevşehir, ss. 1-8.
• Küçükosmanoğlu, A. (1993), “Türkiye’de Orman Yangınlarına Ait Bazı Verilerin Değerlendirilmesi”, İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 43(1-2), ss. 85-101.
• Leblebici, Ö. (2004). Doğal Afetlerde Kriz Yönetimi, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Menteşeoğlu, B. E. ve İnan, M. (2016), “İnsansız Hava Araçlarının (İHA) Ormancılık Uygulamalarında Kullanımı”, 6. Uzaktan Algılama-CBS Sempozyumu (UZAL-CBS 2016), Adana, ss. 296-304.
• Ok, Z. (2015). Kriz Yönetimi ve Afet Kaynaklı Krizlerin Yönetilme Sürecinde İstanbul Büyükşehir Belediyesi AKOM (Afet Koordinasyon Merkezi) Örneği Analizi, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Oxford Learner’s Dictionaries (2022). Crisis. Şubat 16, 2022 tarihinde https://www.oxfordlearnersdictionaries.com/definition/english/crisis_1?q=crisis adresinden alındı.
• Öngören, G. (2004). Orman Yangınlarının Sosyo-Ekonomik ve Kültürel Nedenleri ile Muğla Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla.
• Ragıboğlu, İ. (2016). Türkiye’de Orman Yangınlarında Strateji, Taktik, Güvenlik Önlemleri ve İzmir Orman Bölge Müdürlüğü yangın Organizasyonu, Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Isparta.
• Sunar, O. N. ve Kurnaz, S. (2021), “Kriz ve Afet Yönetimi Bağlamında Havacılığın Orman Yangınlarıyla Mücadeledeki Rolü Üzerine Bir Değerlendirme”, Internatıonal Conference of Aeronautıcs and Astronautıcs (Icaa’2021), Abstract and Proceedings Book, Konya, ss. 27.
• Üzmez, İ. (2010). Türkiye’de Orman Yangınlarıyla Savaş Uygulamaları ve Etkinlikleri (İzmir Orman Bölge Müdürlüğü Örneği), Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Yavaş, H. (2004). Doğal Afetler Yönüyle Türkiye’de Belediyelerde Kriz Yönetimi (İzmir Örneği), Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.