Zonguldak İli Gümeli Beldesinin Api-Turizm Potansiyelini Belirlemeye Yönelik Araştırma

Yıl 2025, Cilt: 6 Sayı: 2, 130 - 154, 18.12.2025

Taner Lafci , Fatih Ercan

https://doi.org/10.5281/zenodo.17966617

Öz

Bu çalışmanın amacı, Zonguldak ili, Gümeli beldesinin api-turizm potansiyelinin SWOT analizi ile tespit edilmesidir. Bu bağlamda, 11 yerel arı üreticisiyle görüşmeler gerçekleştirilerek, elde edilen verilerin betimsel analizleri gerçekleştirilmiştir. Bu araştırma sonuçları, Gümeli’deki arı üreticilerinin api-turizmle ilgili farkındalığının ve bilincinin düşük olduğunu ortaya koymaktadır. Bununla birlikte, arıcılık ürünlerinin api-turizm için yeterli çeşitlilikte olduğu ve bunların beslenme, tedavi, gıda, ticari amaçlarla kullanıldığı belirlenmiştir. SWOT analizi sonuçlarına göre, Gümeli’nin doğal kaynakları, üretilen balın kalitesi ve bilinirliği, endemik bitki çeşitliliği, diğer turistik çekicilikler, bölgenin koruma altında olması güçlü yönlerini; ulaşım, konaklama ve rekreatif alanların yetersizliği, Gümeli’nin tanınmaması zayıf yönlerini oluşturmaktadır. Bununla birlikte, kaliteli arı ürünlerine sahip olma, diğer tarımsal ve hayvansal gıdaların üretilmesi, Gümeli’nin kendi markasını oluşturma imkânı, bozulmamış doğal ortam, üretim yerlerini müşterilerin ziyaret etme olanağı api-turizm için beldede fırsat oluşturmaktadır. Buna karşın, iklim değişikliği, zirai ilaçlamalar, bal üretiminin azalması api-turizm potansiyeline yönelik tehdit unsurları olarak tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Api-turizm , Arıcılık , Kırsal kalkınma , Gümeli , SWOT analizi

Etik Beyan

Bu çalışma için, Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi İnsan Araştırmaları Etik Kurulu’ndan 05.08.2025 tarih ve 631923 sayılı karar ile “Etik Kurul Onayı” alınmıştır.

Destekleyen Kurum

Yok

A Study on the Identification of Api-Tourism Potential in Gümeli Town, Zonguldak Province

Öz

This study aims to identify the api-tourism potential in Gümeli town in Zonguldak province by SWOT analysis. In this context, interviews were conducted with 11 local beekeepers, and descriptive analyses of the obtained data were carried out. The results of this research reveal that the awareness and consciousness of beekeepers in Gümeli regarding api-tourism are low. However, it has been determined that beekeeping products are diverse enough for api-tourism and are used for nutrition, treatment, food and commercial purposes. According to the SWOT analysis results, Gümeli's natural resources, the quality and recognition of its honey, the diversity of endemic plants, other tourist attractions, and the fact that the region is under protection constitute its strengths; while the inadequacy of transportation, accommodation, and recreational areas, and the lack of promotion of Gümeli constitute its weaknesses. In addition, having quality bee products, the production of other agricultural and animal foods, the opportunity to create Gümeli's own brand, the unspoiled natural environment, and the opportunity for customers to visit production sites create opportunities for api-tourism in the town. On the other hand, climate change, agricultural pesticides and the decrease in honey production have been identified as threats to the api-tourism potential.

Anahtar Kelimeler

Api-tourism , Beekeeping , Rural development , Gümeli , SWOT analysis

Etik Beyan

For this study, "Ethics Committee Approval" was obtained from the Zonguldak Bülent Ecevit University Human Research Ethics Committee with decision number 631923 dated 05.08.2025.

Destekleyen Kurum

No

Kaynakça

• Akdağ, G., Güler, O., & Çakıcı, A. C. (2019). Turizme genel bakış. Çakıcı, A. C. (Ed.), Kavramlar ve Örneklerle Genel Turizm içinde (ss. 1-14). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Akgöz, E., Göral, R., & Tengilimoğlu, E. (2016). Turistik ürün çeşitlendirmenin sürdürülebilir destinasyonları açısından önemi. Akademik Bakış Dergisi, 55, 397-407.
• Akıncı Ekiztepe, B. (2024). Apiturizmin gelişmesinde arıcılık müzelerinin önemi: Çine arıcılık müzesi ve eğitim merkezi üzerine bir değerlendirme. Abant Sosyal Bilimler Dergisi, 24(2), 705-717. https://doi.org/10.11616/asbi.1454651.
• Ayaz Dönmez, N. (2024). Turist perspektifinden apiturizm: Rehberli turlara ilişkin ziyaretçi yorumlarının incelenmesi. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 21(2), 447-468 https://doi.org/10.24010/soid.1372486.
• Ayaz Dönmez, N., & Helvacıoğlu, F. (2023). Apiturizmin geliştirilmesi kapsamında apirota oluşturulmasına yönelik bir araştırma: Marmaris örneği. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 20(1), 41-56. https://doi.org/10.24010/soid.1198465.
• Baltacı, A. (2019). Nitel araştırma: Nitel bir araştırma nasıl yapılır?. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 368-388.
• Bayyurt, Y., & Akcan, S. (2017). Nitel araştırmalarda dikkat edilmesi gereken yöntemsel konular. Seggie, F. N. ve Bayyurt, Y. (Eds.), Nitel Araştırma Yöntem, Teknik, Analiz ve Yaklaşımları içinde (ss. 385-396). Ankara: Anı Yayıncılık.
• BeeCraft Honey Museum (2025). About us. https://www.honeymuseum.in/about.html.
• Boydak Özan, M., Polat, H., Gündüzalp, S., & Yaraş, Z. (2015). Eğitim kurumlarında SWOT analizi. Turkish Journal of Educational Studies, 2(1). 1-28.
• Çalhan, H. (2024) Apiturizmin Avrupa ve Türkiye’deki gelişiminin değerlendirilmesi. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 21(2), 273-276. https://doi.org/10.24010/soid.1399688.
• Çeken, H. , Dalgın, T., & Çakır, N. (2012). Bir alternatif turizm türü olarak kırsal turizmin gelişimini etkileyen faktörler ve kırsal turizmin etkileri. Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi, 2(2), 11-16.
• Çelikoğlu, Ş., & Atış, E.(2014). Bir kültürel coğrafya incelemesi: Zonguldak ilinde hıdrellez etkinlikleri. International Journal of Human Sciences, 11(2), 1181-1202. https://doi.org/10.14687/ijhs.v11i2.2959.
• Çukur, F., & Çukur, T. (2021). Muğla ili arıcılık potansiyelinin api-turizm açısından değerlendirilmesi. Tarım Ekonomisi Dergisi, 27(2), 113-122. https://doi.org/10.24181/tarekoder.882927.
• Deveci, B., Türkmen, S., & Avcıkurt, C. (2013). Kırsal turizm ile gastronomi turizmi ilişkisi: Bigadiç örneği. Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi 3(2), 29-34.
• Duman, T., Kozak, M., & Uysal, M. S. (2007). Turizmde ürün çeşitliliği yoluyla ürün değeri oluşturma: Türkiye’deki arz kaynakları üzerine bir inceleme. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 18(2), 206-214.
• Ekici, R., & Çizel, B. (2014). Yerel halkın turizm gelişimi desteğine ilişkin tutumlarının destinasyonların gelişme düzeylerine göre farklılıkları. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 11(3), 73-87.
• Ercan, F. (2019). Karadeniz Ereğli ilçesinde yerel halkın turizmin gelişimine yönelik tutum ve algılarını belirlemeye yönelik bir araştırma. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 15(2), 612-628. https://doi.org/10.17130/ijmeb.2019252113.
• Eskişehir Büyükşehir Belediyesi (2025, 15 Mart). Haberler. https://www.eskisehir.bel.tr/icerik-detay.php?icerik_id=11123&cat_icerik=1&menu_id=24.
• Fathi, M. R., Torabi, M., & Saraj, S. R. M. (2022). The future of apitourism in Iran based on critical uncertainty approach and DEMATEL/COPRAS techniques. Journal of Tourism Futures, ahead-of-print. https://doi.org/10.1108/JTF-09-2021-0215.
• Güleç, E., Oktay, K., Çılgınoğlu, H., & Güleç, N. (2024). Kastamonu ilinin api-turizm potansiyelini belirlemeye yönelik bir çalışma. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 12(3), 1730-1748. https://doi.org/10.21325/jotags.2024.1459.
• Güney Ege Kalkınma Ajansı-GEKA (2019). Arıcılık ürünleri sektör analizi. https://geka.gov.tr/uploads/pages_v/guney-ege-bolgesi-aricilik-urunleri-sektor-raporu.pdf.
• Haid, M., & Albrecht, J. (2021). Sustainable tourism product development: An application of product design concepts. Sustainability, 13(14), 7957. https://doi.org/10.3390/su13147957.
• Izquierdo-Gascón, M., & Rubio-Gil, A. (2023). Api-tourism as a regenerative tourism modality against rural depopulation in Spain. Journal of Depopulation and Rural Development Studies, 38, 183-220 https://doi.org/10.4422/ager.2023.10.
• Karahan, S., Uca, S., & Güdük, T. (2022). Nitel araştırmalarda görüşme türleri ve görüşme tekniklerinin uygulanma süreci. Nitel Sosyal Bilimler, 4(1), 78-101.
• Karataş, Z. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Manevi Temelli Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 1(1), 62-80.
• Karataş, Z. (2017). Sosyal bilim araştırmalarında paradigma değişimi: Nitel yaklaşımın yükselişi. Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 1(1), 68-86.
• Kılıç, B. & Gönenç Güler, E. (2020, 28-29 Kasım). Türkiye’nin kırsal ve alternatif turizm kaynakları üzerine bir araştırma: Api turizm. [Tam Metin Bildiri]. 6. Uluslararası Ekonomi Yönetimi ve Pazar Araştırmaları Kongresi Bildiriler Kitabı içinde (ss. 17-25). İstanbul, Türkiye. https://www.guvenplus.com.tr/imagesbuyuk/fe4006.pdf.
• Kılıç, B., & G. Güler, E. (2021). Turist rehberlerinin arıcılık turizmine yönelik bilgi ve algı düzeylerinin tavsiye niyetine etkisi: Türkiye örneği. Social Sciences Research Journal, 10(4), 813-823.
• Kozak, N., Akoğlan Kozak, M., & Kozak, M. (2019). Genel Turizm İlkeler-Kavramlar (21. Baskı). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Masalcı, H. B. (2024). Zonguldak Alaplı’da alevilik. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi]. Sakarya.
• Muğan Ertuğral, S., Toprak, M., & Kuran, İ. (2022). APİ turizmin bölgesel kalkınmaya olan etkisinin değerlendirilmesi. International Academic Social Resources Journal, 7(44), 1829-1836. http://dx.doi.org/10.29228 /ASRJOURNAL.67128.
• Ongun, U., Gövdere, B., & Çiçek, U. (2016). Yeşilova’nın kırsal turizm potansiyelinin SWOT analizi ile değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 7(16). 75-88. https://doi.org/10.21076/vizyoner.265473.
• Öncü, M. A., Kömür, T., & Kömür, Z. (2023). Düzce destinasyonunun yeni trend olan apiturizm potansiyeli açısından değerlendirilmesi. Gökçe, A., Coşkun, G., Eker, N., Dilmaç, E. & Çolak, O. (Eds.), Turizmde Yeni Trendler içinde (ss. 167-194). Gaziantep: Özgür Yayınları.
• Saner, G., Adanacıoğlu, H., & Naseri, Z. (2018). Türkiye’de bal arzı ve talebi için öngörü. Tarım Ekonomisi Dergisi, 24(1), 43-51. https://doi.org/10.24181/tarekoder.449992.
• Šuligoj, M. (2021). Origins and development of apitherapy and apitourism, Journal of Apicultural Research, 60(3), 369-374. https://doi.org/10.1080/00218839.2021.1874178.
• Suna, B. (2018a). Api turizm’in Türkiye’deki yeri ve önemi. Uludağ Arıcılık Dergisi, 18(1), 42-51.
• Suna, B. (2018b, 17-21 Ekim). Türkiye’nin api turizm potansiyelinin SWOT analizi ile değerlendirilmesi. [Tam Metin Bildiri]. 19. Ulusal Turizm Kongresi Bildiriler Kitabı içinde (ss. 235-241). Afyon, Türkiye. https://utk19.aku.edu.tr/.
• Suna, B. (2019). Assessment of api tourism in Turkey by SWOT analysis. Uludağ Arıcılık Dergisi, 19(1), 12-18. https://doi.org/10.31467/uluaricilik.568241.
• Suna, B. (2020). Turizmde arıcılığın kullanımına keşifsel bir yolculuk. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 31(1), 19-30. https://doi.org/10.17123/atad.713558.
• Süzer, Ö., & Doğdubay, M. (2022). Sürdürülebilir turizm hareketliliğinde yerel gıdaların önemi ve rekabet avantajı (kavramsal bir analiz). Safran Kültür ve Turizm Araştırmaları Dergisi, 5(2), 255-269.
• Şahin, Ö., & Aydın, A. (2021). Kültürel, gastronomik ve turistik değer: Muğla’da arıcılık ve özel Muğla Arıcılık Müzesi örneği. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 5(1), 459-473. https://doi.org/10.26677/TR1010.2021.67.
• Şeker, İ. T. (2020). Sivas ilinin api-turizm potansiyelinin incelenmesi. Yönetim, Ekonomi ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, 4(5), 364-373. https://doi.org/10.29226/TR1001.2020.220.
• Şolt, H. B. (2018). Kentlilerin kıyı alanı düzenlemesine bakışı: Alaplı örneği. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 10(2), 55-62.
• T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı (2025, 12 Şubat). Arıcılık istatistikleri. https://arastirma.tarimorman.gov.tr/aricilik/Link/2/Aricilik-Istatistikleri.
• Taştan, H., & Kızılırmak, H. (2019). Turizm çeşitleri ve şekilleri. Çakıcı, A. C. (Ed.), Kavramlar ve Örneklerle Genel Turizm içinde (ss. 27-51). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Türker, N. (2013). Batı Karadeniz bölümü ekoturizm kaynaklarının değerlendirilmesi ve bir ekoturizm rotası önerisi. International Journal of Social Science, 6(3), 1093-1128. https://doi.org/10.9761/JASSS886.
• Uldemolins, P., de-Magistris, T., & Maza, M. T. (2025). How promotional formats affect consumer preferences for apitourism experiences in rural areas. Journal of Rural Studies, 119, 103784. https://doi.org/10.1016/j.jrurstud.2025.103784.
• Uzun, A., Dalgın, T., Çeken, H., & Özer, Ç. (2022). Arı turizminin kırsal kalkınma üzerindeki etkisi: Marmaris örneği. Asya Studies-Academic Social Studies / Akademik Sosyal Araştırmalar, 6(22), 179-192. https://doi.org/10.31455/asya.1137473.
• Uzun, B., Yılmaz, E., & Çeken, H. (2023). Türkiye’nin arı turizminde rekabet edebilirliği. Gastroia: Journal of Gastronomy and Travel Research, 7(2), 365-375 https://doi.org/10.32958/gastoria.1273027.
• Woś, B. (2014). Api-tourism in Europe. Journal of Environmental and Tourism Analyses, 2(1), 66-74.
• Yağar, F., & Dökme, S. (2018). Niteliksel araştırmaların planlaması: Araştırma soruları, örneklem seçimi, geçerlik ve güvenirlik. Gazi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(3) 1-9.
• Yavaş, A., Taşkıran, E., Alyakut, Ö., Özkul, E., & Üzümcü, T. (2017). Kartepe’de doğa sporlarının alternatif turizm amaçlı kullanımı ve sorunlarına yönelik çözüm önerileri. Uluslararası Turizm, Ekonomi ve İşletme Bilimleri Dergisi, 1(2), 1-12.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (11. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, S. (2017) Sosyal bilimlerde örnekleme sorunu: Nitel paradigmalardan örnekleme kuramına bütüncül bir bakış. Kesit Akademi Dergisi, 3(11) 421-442.
• Yılmazer, B., & Saraç, Ö. (2022, 12 Mayıs). Api turizmin sapanca destinasyon imajı üzerindeki muhtemel etkileri [Tam Metin Bildiri]. 20. Geleneksel Turizm Sempozyumu Bildiriler Kitabı içinde (ss. 1-10). Sakarya, Türkiye. https://gts20.subu.edu.tr/.
• Zorlu, K., Eraslan, S., & Dede, V. (2021). Ardahan ilinde api turizmin kırsal turizm perspektifinden değerlendirilmesine yönelik ampirik bir analiz. Kurtbaş, İ. (Ed.), Ardahan Değerlemeleri 3 Değerler Potansiyeller ve Yaklaşımlar içinde (ss. 405-434). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.