Determining the Relationship between Teachers' Self-Efficacy and Lifelong Learning Tendencies for the Education of Students with Special Needs

Yıl 2025, Cilt: 13 Sayı: 26, 706 - 726, 21.10.2025

Emine Seçil Karamuklu , Mehtap Çifçi

https://doi.org/10.18009/jcer.1641373

Öz

This research aims to examine teachers' self-efficacy and lifelong learning tendencies regarding the education of students with special needs in terms of various variables. 308 teachers who taught inclusion/integration students in the 2024-2025 academic year were included in the participant group of the research. The research was designed with the relational survey model, which is one of the quantitative research methods. The personal information form developed by the researchers, the Teacher PA Scale for the Education of Individuals with Special Needs developed by Ünal and İlhan, (2023) and the YBL Tendencies Scale developed by Yaman (2014) were used as data collection tools. The findings obtained were analyzed with the SPSS 26.0 package program. As a result of the research; A moderately positive and statistically significant relationship was detected between teacher self-efficacy and lifelong learning tendencies.

Anahtar Kelimeler

Teacher self-efficacy , life-long learning , student with special needs , relational screening model

Etik Beyan

Etik Kurul Belgesi Etik Kurul Komisyon Adı: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Bilimleri Araştırma Önerisi Etik Değerlendirme Kurulu Etik Kurul Belge Tarihi ve Sayı No: 31/01/2025 ve E-50704946-050.04-521947

Özel Gereksinimli Öğrencilerin Eğitimlerine Yönelik Öğretmenlerin Öz Yeterlik İle Yaşam Boyu Öğrenme Eğilimleri Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi

Öz

Bu araştırmada özel gereksinimli öğrencilerin eğitimlerine ilişkin öğretmenlerin öz yeterlik [ÖY] ile yaşam boyu öğrenme [YBÖ] eğilimlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi amaçlanmıştır. 2024-2025 eğitim öğretim yılında kaynaştırma/bütünleştirme öğrencilerinin dersine giren 308 öğretmen araştırmanın katılımcı grubunda yer almıştır. Araştırma, nicel araştırma yöntemlerinden biri olan ilişkisel tarama modeli ile desenlenmiştir. Araştırmacılar tarafından geliştirilen kişisel bilgi formu, Ünal & İlhan, (2023) tarafından geliştirilen Özel Gereksinimli Bireylerin Eğitimine Yönelik Öğretmen ÖY Ölçeği ile Yaman (2014) tarafından geliştirilen YBÖ Eğilimleri Ölçeği veri toplama araçları olarak kullanılmıştır. Elde edilen bulgular SPSS 26.0 paket programı ile analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda; Öğretmen ÖY ile YBÖ eğilimleri arasında orta düzeyde pozitif ve istatiksel olarak anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Öğretmen öz yeterliği , yaşam boyu öğrenme , özel gereksinimli öğrenci , ilişkisel tarama modeli

Teşekkür

Dergi Editörü başta olmak üzere dergi ekibine çalışmalarında kolaylıklar ve başarılar dileriz.

Kaynakça

• Alpaslan, S. (2019). Sınıf öğretmenlerinin istenmeyen öğrenci davranışlarına karşı kullandıkları baş etme yöntemleri ile öz yeterlilikleri arasındaki ilişki. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Ondokuz Mayıs Üniversitesi.
• Ashton, P. T., & Webb, R. B. (1986). Making a difference: Teachers2 sense of efficacy and student achievement. Longman.
• Atik-Kara, D., & Kürüm, D. (2007). Sınıf öğretmeni adaylarının yaşam boyu öğrenme kavramına yükledikleri anlam (Anadolu Üniversitesi Örneği). Sözel bildiri, 16. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat.
• Ayra, M., & Kösterelioğlu, İ. (2015). Öğretmenlerin yaşam boyu öğrenme eğilimlerinin mesleki öz yeterlik algıları ile ilişkisi. NWSA-Education Sciences, 10(1), 17-28.
• Bandura, A. (1993). Perceived self-efficacy in cognitive development and functioning. Educational Psychologist, 28(2), 117-148.
• Billing, D. (2007). Teaching transfer of core/key skills in higher education: Cognitive skills. Springer Science+Business Media B. V., 53, 483-516.
• Brophy, J. E., & McCaslin, M. (1992). Teachers’ reports of how they perceive and cope with problem students. Elementary School Journal. 93, 3-67.
• Chapman, J., Toomey, R., Gaff, J., McGlip, J., Walsh, M., Warren, E., & Williams, I. (2003). Lifelong learning and teacher education. Australian Government Department of Education, Science and Training. Available at: www.dest.gov.au/highered/eippubs.htm
• Commission of the European Communities, (2000). A memorandum on lifelong learning. Brus-sels. http://www.bologna-berlin2003.de/pdf/MemorandumEng.pdf Erişim Tarihi: 27 Aralık 2024
• Coşkun, Y.D., & Demirel, M. (2012). Üniversite öğrencilerinin yaşam boyu öğrenme eğilimleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 42, 108-120.
• Coşkun, Y. D. (2009). Üniversite öğrencilerinin yaşam boyu öğrenme eğilimlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Çakır, Ö., Kan, A., & Sünbül, Ö. (2006). Öğretmenlik meslek bilgisi ve tezsiz yüksek lisans programlarının tutum ve özyeterlik açısından değerlendirilmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2(1), 36-47. https://doi.org/10.17860/efd.00280
• Demirel, M., & Akkoyunlu, B. (2010). Öğretmen adaylarının yaşam boyu öğrenme eğilimleri ve bilgi okuryazarlığı özyeterlik algıları. 10 th. International Educational technology Conference, Boğaziçi Üniversitesi, İstanbul, Proceedings Book, Volume 2, 1126-1133.
• Diken, İ. (2006). Preservice teachers’ efficacy and opinions toward inclusion of students with mental retardation. Eurasian Journal of Educational Research, 23, 72-81.
• Diker-Coşkun, Y. (2009). Üniversite öğrencilerinin yaşam boyu öğrenme becerilerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Durdukoca, Ş. F. (2010). Sınıf öğretmeni adaylarının akademik öz yeterlik algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Dergisi, 10(1), 69-77.
• Eker, C. (2014). Sınıf öğretmenlerinin öz yeterlilik inanç düzeyleri üzerine bir araştırma. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 7(1), 162-178. https://doi.org/10.12780/UUSBD225
• Ekici, G. (2008). Sınıf yönetimi dersinin öğretmen adaylarının öğretmen öz-yeterlik algı düzeyine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35, 98-110.
• Erkoç, K. (2017). Sınıf öğretmenlerinin öz yeterlik algıları ile problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Atatürk Üniversitesi.
• Erkuş, A. (2013). Davranış bilimleri için bilimsel araştırma süreci (4. Basım). Ankara: Seçkin.
• Evin-Gencel, İ. (2013). Öğretmen adaylarının yaşam boyu öğrenme yeterliliklerine yönelik algıları. Eğitim ve Bilim, 38 (170), 237-252.
• Goddard, R. D., Hoy, W. K., & Woolfolk-Hoy, A. W. (2004). Collective efficacy beliefs: Theoretical developments, empirical evidence and future directions. Educational Researcher, 33(3), 3-13.
• Hamurcu, H. (2006). Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretimine yönelik öz yeterlik inançları. Eğitim Araştırmaları, 24, 112-122.
• Holmes, A. (2002). Lifelong learning. Capstone Publishing.
• Jarvis, P. (2004). Adult education and lifelong learning: Theory and Practice. RoutledgeFalmer.
• Karakuş, C. (2013). Meslek yüksek okulu öğrencilerinin yaşam boyu öğrenme yeterlikleri. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(3), 26-35.
• Karasar, N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemi (26. Basım). Nobel Yayınları.
• Kılıç, H. (2015). İlköğretim branş öğretmenlerinin bireysel yenilikçilik düzeyleri ve yaşam boyu öğrenme eğilimleri (Denizli İli Örneği). [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Pamukkale Üniversitesi.
• Korkmaz, İ. (2009). Sosyal öğrenme kuramı, Yeşilyaprak, B. (Ed.). Eğitim psikolojisi gelişim-öğrenme-öğretim. (218-238). Pegem Akademi.
• Küçükyılmaz, E. A., & Duban, N. (2006). Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretimi öz-yeterlik inançlarının artırılabilmesi için alınacak önlemlere ilişkin görüşleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 1-23.
• Loads, D. (2007). Effective learning advisers’ perceptions of their role in supporting lifelong learning. Teaching in Higher Education, 12(2), 235-245.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (2014). Türkiye hayat boyu öğrenme strateji belgesi ve eylem planı (2014-2018). [http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/07/20140716-8-1.pdf] Erişim Tarihi: 03 Ocak 2025
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (2009). Hayat boyu öğrenme belgesi. [http://mesbil.meb.gov.tr/genel/hayat%20boyu%20%C3%B6%C4%9Frenme%20dokuman.pdf] Erişim Tarihi: 09 Ocak 2025
• Oral, B., & Yazar, T. (2015). Öğretmen adaylarının yaşam boyu öğrenmeye ilişkin algılarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(52), 1-11.
• Özçiftçi, M., & Çakır, R. (2015). Öğretmenlerin yaşam boyu öğrenme eğilimleri ve eğitim teknolojisi standartları özyeterliliklerinin incelenmesi. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama. 5(1), 1-19. https://doi.org/10.17943/etku.57410
• Özçiftçi, M. (2014). Sınıf öğretmenlerinin yaşam boyu öğrenme eğilimleri ile eğitim teknolojisi standartlarına yönelik öz yeterliklerinin ilişkisi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Amasya Üniversitesi.
• Selvi, K. (2011). Teachers’ lifelong learning competencies. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Dergisi, 1(1), 61-69.
• Soodak, L., & Podell, D. (1993). Teacher efficacy and student problem as factors in special education referral. Journal of Special Education. 27, 66-81.
• Şahin, M., Akbaşlı, S., & Yanpar Yelken, T. (2010). Key competences for lifelong learning: The case of prospective teachers. Educational Research and Review, 5(10), 545-556.
• Tenaw, Y. A. (2013). Relationship between self-efficacy, academic achievement and gender in analytical chemistry at debre markos college of teacher education. AJCE, 3(1), 3-28.
• Toy, S. N. (2015). Sınıf öğretmenlerinin öğretmen öz yeterlikleri ile kaynaştırma eğitimine ilişkin yeterlik inançlarının karşılaştırılması. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Pamukkale Üniversitesi.
• Ünal, E., & İlhan, E. L. (2023). Özel gereksinimli öğrencilerin eğitimine yönelik öğretmen öz yeterlik ölçeği’nin geliştirilmesi. Geçerlik ve güvenirlik çalışması. TEBD, 21(3), 1883-1902. https://doi.org/10.37217//tebd.1318130
• Wertheim, C., & Leyser, Y. (2002). Efficacy beliefs, background variables and differentiated instruction of Israli prospective teachers. The Journal of Educational Research, 96(1), 54-63. https://doi.10.1080/00220670209598791
• Yalman, F. (2014). Öğretmenlerin yaşam boyu öğrenme eğilimlerinin incelenmesi (Diyarbakır İli Örneği). [Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi]. Dicle Üniversitesi.
• Yenice, N. (2012). Öğretmen adaylarının öz yeterlik düzeyleri ile problem çözme becerilerinin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11(39), 36-58.
• Yıldız-Durak, H., & Tekin, S. (2020). Öğretmenlerin hayat boyu öğrenme yeterliliklerinin kişisel ve mesleki değişkenlere göre incelenmesi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(1), 221-235.
• Zararsız, N. (2012). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin öz yeterlik algılarının incelenmesi (İstanbul-Sultanbeyli İlçesi Örneği). [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Abant İzzet Baysal Üniversitesi.