Investigation of Research on Metacognitive Reading

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 22, 527 - 551, 27.10.2023

Yunus Emre Çiftçi , İlhami Bulut

https://doi.org/10.18009/jcer.1289038

Öz

The aim of this research is to examine the theses and articles published on metacognitive reading in Turkey until 2022. For this purpose, the researches were examined under the titles of the type of the research, the year, the university and the branch of science in which the thesis was prepared, the level of the research, the field of the research, the method, the study group, the sample technique and sample size, the data collection tools, the data analysis methods and the aims of the research. The research document analysis was carried out with the research method. The studies were mostly carried out at the university level and were conducted with teacher candidates. The most quantitative research method was used in the studies. The scale was mostly used as a data collection tool in the studies. When the aims of the studies were examined, determining the level of metacognitive reading strategies of the students and examining the metacognitive reading strategies in terms of various variables were the most determined objectives.

Anahtar Kelimeler

Metacognitive reading, reading, content analysis

Etik Beyan

Bu çalışmada insan veya hayvan deneklerinden veri toplanmamıştır. Bu nedenle çalışma, etik kurul onayı gerektiren çalışmalar kapsamında yer almadığından etik kurul onayı alınmamıştır.

Üstbilişsel Okuma Konusunda Yapılmış Araştırmaların İncelenmesi

Öz

Bu araştırmanın amacı 2022 yılına kadar Türkiye’de üstbilişsel okuma konusunda yayınlanmış olan tezlerin ve makalelerin incelenmesidir. Bu amaç doğrultusunda araştırmanın türü, yılı, tezin hazırlandığı üniversite, bilim dalı, araştırmanın gerçekleştirildiği düzey, araştırmanın alanı, yöntem, çalışma grubu, örneklem tekniği, örneklem büyüklüğü, veri toplama araçları, veri analiz yöntemleri ve araştırmaların amaçları başlıkları altında incelenmiştir. Araştırma doküman analizi araştırma yöntemi ile yapılmıştır. Araştırmalar en çok üniversite düzeyinde yapılmış ve öğretmen adayları ile yürütülmüştür. Araştırmalarda en çok nicel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırmalarda veri toplama aracı olarak en çok ölçek kullanılmıştır. Araştırmaların amaçları incelendiğinde öğrencilerin üstbilişsel okuma stratejileri düzeyini belirleme ve üstbilişsel okuma stratejilerini çeşitli değişkenler açısından inceleme en çok belirlenen amaçlar olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Üstbilişsel okuma, okuma, içerik analizi

Kaynakça

• Akyol, H. (2014). Okuma. A. Kırkkılıç, & H. Akyol (Eds.) İlköğretimde Türkçe öğretimi içinde (ss. 15-48) Ankara: Pegem A.
• Altun, D. (2022). Türkçe öğretmen adaylarının üst bilişsel okuma stratejileri ile duygusal zekaları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans tezi). YÖK Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No: 718660). Arıcı, A. F. & Taşkın, Y. (2019). Okuma becerisinin diğer dil becerileriyle ilişkisi. International Journal of Field Education, 5 (2), 185-194.
• Babacan, T. (2012). Sınıf öğretmeni adaylarının üstbilişsel okuma stratejileri ile çoklu zeka alanları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). YÖK Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No: 323290).
• Baba-Öztürk & Aydoğmuş, M. (2021). Relational assessment of metacognitive reading strategies and reading motivation. International Journal of Progressive Education, 17 (1), 357-375.
• Baker, L., Brown, A. L. (1984). Metacognitive skills and reading. In P. D. Pearson (Ed.), Handbook of research in reading (pp. 353-394). NY: Longman.
• Baki, Y. (2019). Türkçe öğretmeni adaylarının üst bilişsel okuma stratejilerinin okuma motivasyonu üzerindeki etkisinde sınıf düzeyinin ve cinsiyetin rolü. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 50, 15-42.
• Bakkaloğlu, S. & Toptaş, V. (2022). Eğitim alanında üstbiliş üzerine yapılan lisansüstü tezlerin içerik analizi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24 (1), 155-177.
• Baş, F. & Sağırlı, Ö.M. (2017). Türkiye’de eğitim alanında üstbiliş odaklı yapılan makalelere yönelik bir içerik analizi. Eğitim ve Bilim, 42 (192), 1-33.
• Baydık, B. (2011). Okuma güçlüğü olan öğrencilerin üstbilişsel okuma stratejilerini kullanımı ve öğretmenlerinin okuduğunu anlama öğretim uygulamalarının incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 36 (162), 301-319.
• Berg, B. L. & Lune, H. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (Çev.: Hasan Aydın). Konya: Eğitim Yayınevi.
• Blakey, E. & Spence, S. (1990). Developing metacognition. ERIC Clearinghouse on Information Resources Syracuse NY, 1-5.
• Can, A. (2014). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Ankara: Pegem Akademi.
• Çetinkaya-Edizer, Z., Dilidüzgün, Ş., Ak Başoğul, D., Karagöz, M. & Yücelşen, N. (2018). Türkçe öğretiminde üstbilişsel okuma stratejileri ile okuma yöntem-tekniklerinin metin türüne göre değerlendirilmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10 (29), 479-511.
• Durkan, E., & Özen, F. (2018). İlkokul dördüncü sınıflarda görev yapan sınıf öğretmenlerinin Türkçe derslerinde öğrencilerinde üstbilişsel okuma stratejileri kullanmalarını sağlayan uygulamalarının değerlendirilmesi: Giresun İli Örneği. Turkish Studies, 13 (4), 519-550.
• Erişen, Y., Çeliköz, N. & Şahin, M. (2012). Bilişsel öğrenme kuramları. Z. Kaya (Ed.), Öğrenme ve öğretme kuramlar, yaklaşımlar, modeller içinde (ss.49-71). Ankara: PegemA
• Flavell, J. H. (1979). Metacognition and cognitive monitoring. American Psychologist, 34 (10), 906-911.
• Gültekin, M., Gürdoğan-Bayır, Ö. & Yaşar, E. (2020). Karma araştırma yöntemi. B. Oral ve A. Çoban (Eds.), Kuramdan uygulamaya eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri içinde (ss.317-354). Ankara: Pegem A.
• Güneş, F. (2014). Anlama modelleri. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 9, 59-74.
• Kana, F. (2014). "Ortaokul öğrencilerinin üstbiliş okuma stratejileri farkındalık düzeyleri" Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16 (1), 100-120.
• Kant, I. (2009). Eğitim üzerine: ruhun eğitimi- ahlaki eğitim-pratik eğitim. Ahmet Aydoğan (Çev.). İstanbul: Say Yayınları.
• Karabay, A. (2015). Efect of critical reading educatin on metacognitive readig strategies and media lieracy. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 11 (4), 1167-1184.
• Karasar, N. (2020). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Maden, A., Önal, A. & Maden, S. (2022). Türkçe eğitimi alanında hazırlanmış bilişsel ve üst bilişsel stratejilere ilişkin lisansüstü tezlerin eğilimleri. Uluslararası Eğitim Bilim ve Teknoloji Dergisi, 8 (3), 150-164.
• Mokdari, K., & Reichard, C. A. (2002). Assessing students' metacognitive awareness of reading strategies. Journal of Educational Psychology, 94 (2), 249- 259.
• Nelson, T. O. & Narens, L. (1990). Metamemory: A theoretical framework and new findings. The Psychology of Learning and Motivation, 26, 125-173.
• Oluk, S. & Başöncül, N. (2009). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerin üstbiliş okuma stratejilerini kullanma düzeyleri ile fen-teknoloji ve Türkçe ders başarıları üzerine etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17 (1), 183-194.
• Özcan, S. (2018). Beşinci sınıf normal ve üstün zekalı öğrencilerin üstbilişsel düşünme, üstbilişsel okuma ve okuduğunu anlama becerilerinin incelenmesi (Yüksel lisans tezi). YÖK Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No: 531307).
• Özen, F. & Durkan, E. (2016). Üstbilişsel okuma stratejileri kullandırma ölçeğinin geliştirilmesi, bir geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Turkish Studies, 11 (14), 565-586.
• Özsoy, G. (2008). Üstbiliş. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6 (4), 713-740.
• Öztan-Ulusoy, Y. (2014). Bilgiyi işleme kuramı ve eğitime yansımaları. B. Oral (Ed.), Öğrenme, öğretme kuram ve yaklaşımları içinde (ss.163-186). Ankara: Pegem A.
• Phakiti, A. (2003). A closer look at the relationship of cognitive and metacognitive strategy use to efl reading achievement test performance. Language Testing, 20 (1), 26-56.
• Razon, N. (1980). Okuma bozuklukları ve nedenleri. Pedagoji Dergisi, 1.
• Selçuk, Z., Palancı, M., Kandemir, M. & Dündar, H. (2014). Eğitim ve bilim dergisinde yayınlanan araştırmaların eğilimleri: içerik analizi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 39 (173), 430-453.
• Senemoğlu, N. (2018). Gelişim, öğrenme ve öğretim: Kuramdan uygulamaya (25. baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Sözer, Y., & Aydın, M. (2020). Nitel veri toplama teknikleri ve nitel veri analizi süreci. B. Oral, & A. Çoban (Eds.), Kuramdan uygulamaya eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri içinde (ss. 249-283). Ankara: Pegem A.
• Varışoğlu, B., Şahin, A. & Göktaş, Y. (2013). Türkçe eğitim araştırmalarında eğilimler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13 (3), 1767-1781.
• Veenman, M. V. J., Van Hout-Wolters, B. H. A. M. & Afflerbach, P. (2006). Metacognition and learning: Conceptual and methodological considirations. Metacognition Learning, 1, 3-14. https://doi.org/10.1007/s11409- 006-6893-0
• Yakar, A. & Saracaloğlu, A. S. (2020). Yapılandırmacılık. A. S. Saracaloğlu, B. Akkoyunlu ve İ. Gökdaş (Eds), Öğretimde yaklaşımlar ve eğitime yansımaları içinde (ss. 3-31). Ankara: Pegem Akademi.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.