Türkiye’de Anne Sütü Merkezi Girişimlerinin Değerlendirilmesi ve Sistem Önerisi

Yıl 2019, Cilt: 9 Sayı: 4, 417 - 423, 31.12.2019

Esma Kabasakal Ömer Bozkurt

https://doi.org/10.16899/jcm.563568

Cited By: 6

Öz

Çocuklarda sağlıklı
bir büyüme ve gelişme potansiyelinin sağlanması bebeklik dönemi beslenmesiyle
ilişkilidir. Özellikle ilk 6 ay sadece anne sütü ile beslenme 5 yaş ve daha
altı çocuklardaki hastalık yükünü %10 azaltmaktadır. Anne sütü prematüre bebek
gibi özel bakım gereksinimi olan bebekler için büyüme ve gelişmenin çok daha
ötesinde yaşama tutunmaya katkı sağlamaktadır. Türkiye Nüfus ve Sağlık
Araştırması (TNSA-2013) raporuna göre bebeklerin %30’u ilk 6 ay yalnız anne
sütü ile beslenebilmektedir. Annede ağır enfeksiyon, ilaç kullanımı, hepatit B,
hepatit C, tüberküloz, madde kullanımı, prematüre bebek, düşük doğum ağırlığı
gibi anne ve bebeğe ait faktörler anne sütü ile beslenmeyi olumsuz
etkileyebilmektedir. Çeşitli sebeplerle bebeğin emzirilemediği durumlarda anne
sütüne erişimi sağlayacak en iyi alternatif öneri sağlıklı bir sütanne ya da
süt bağışıdır. Yurt dışı literatürdeki adıyla Süt Bankası anne sütünü tıbbi
tekniklerle toplayıp, koruyarak ihtiyaç sahibi bebeklere ulaştıran kurumlardır.
Sağlık Bakanlığı süt bankalarını Süt Anne Merkezleri şeklinde revize ederek
2012 yılında gündeme getirmiş ancak çeşitli görüş ayrılıkları nedeniyle uygulamaya
geçirememiştir. Bu makalede erişilmesi gerekenin anne sütü olduğu düşünülerek
merkezler “Anne Sütü Merkezi” olarak ifade edilmiştir. Bu merkezlerin
kurulmasında fikir ve sosyal kaygılardaki farklılıklar inanç temellidir ve
özellikle süt kardeş evlilikleri başlıca sorunlardır. Ancak merkezlerin
kurulmasında geniş veri tabanları, gerekli koşulları test eden otomasyon ve
kontrol algoritmaları ile fıkhın cevaz vermediği durumların önüne geçilerek
düzenli denetim mekanizmasının oluşturulduğu bir sistem toplumsal endişe ve
kaygıların giderilmesini sağlayabilir. Günümüz teknoloji çağında internet
siteleri aracılığıyla herhangi bir resmi kayıt, cinsiyet ayrımı, hijyen ve
diğer koşulların denetlenemediği bir anne sütü bağışı ve satışı söz konusudur.
Kamu eliyle denetim altına alınmadığı sürece meselenin toplumsal yönden çok
daha tehlikeli bir sorun oluşturacağı düşünülmektedir. Sağlık profesyonelleri merkezlerin
kurulmasında toplumun inanç ve değerlerine uygun eğitim, rehberlik, danışmanlık
ve liderlik rolleriyle toplumsal eğitim ve farkındalık çalışmalarına öncülük
yapabilecek önemli insan gücüdür. Bu makalede gerekli koşulların sağlandığı bir
sitemle merkezlerin kurulması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

anne sütü, prematüre, süt anne, süt merkezi

Kaynakça

• 1. Lawrence RA & Lawrence RM. Biochemistry of human milk. Breast feeding. A guide for the medical profession. 6th ed. Philadelphia: Elsevier Mosby 2005;105-70. 2. Black RE, Victora CG, Walker SP, Bhutta ZA, Christian P, De Onis M et al.. Maternal and child undernutrition and overweight in low-income and middle-income countries. The Lancet, 2013; 382(9890): 427-4513. Arslanoglu S, Moro GE, Ziegler EE., & WAPM. Working Group on Nutrition. Optimization of human milk for tification for preterm infants: new concepts and recommendations. Journal of perinatal medicine, 2010;38(3):233-238.4. Smith L. Biochemistry of human milk. Core Curriculum for Lactation Consultant Practice, 2012;355.5. Black RE, Allen LH, Bhutta ZA, Caulfield LE, De Onis M, Ezzati M, ... & Maternaland Child Undernutrition Study Group. Maternal and child undernutrition: global and regional exposures and health consequences. The Lancet, 2008; 371(9608): 243-260. 6. Burke V, Beilin LJ, Simmer K, Oddy WH, Blake KV, Doherty D, ... & Stanley FJ). Breast feding and overweight: longitudinal analysis in an Australian birth cohort. The Journal of pediatrics, 2005;147(1);56-61.7. Martin RM, Smith GD Frankel S, & Gunnell D. Parents’ Growth in Childhood and The Birth Weight of Their Offspring. Epidemiology, 2004; 15(3):308-3168. Bahl R, Frost C, Kirkwood BR, Edmond K, Martines J, Bhandari N, & Arthur P. Infant feding patterns and risks of death and hospitalization in the first half of infancy: multi centre cohort study. Bulletin of the World Health Organization, 2005;83(6):418-426. 9. Oddy WH, Sherriff JL, de Klerk, NH, Kendall GE, Sly PD, Beilin LJ, ... & Stanley FJ. The Relation Of Breastfeeding and Body Mass İndex To Asthma and Atopy in Children: A Prospective Cohort StudyTo Age 6 Years. American journal of public health, 2004;94(9):1531-1537.10. Kramer MS, Chalmers B, Hodnett ED, Sevkovskaya Z, Dzikovich I, Shapiro S, ... & Shishko G. Promotion of Breastfeeding Intervention Trial (PROBIT): A Randomized Trial in the Republic of Belarus. Jama, 2001; 285(4): 413-420.11. Akobeng AK, Ramanan AV Buchan I, & Heller RF. Effect of breastfeeding on risk of coeliac disease: a systematic review and meta-analysis of observational studies”. Archives of disease in childhood, 2006;91(1): 39-43.12. Eidelman AI. Breastfeeding and theuse of human milk: an analysis of the American Academy of Pediatrics, Breastfeeding Policy Statement. Breast feding Medicine, 2012;7(5):323-324. 13. World Health Organization, & UNICEF. Global strategy for infant and young childfeeding. World Health Organization. 2003.14. ESPGHAN Beslenme Komitesi. Emzirme ile ilgili ESPGHAN Klavuzu. Journal of Pediatric Gastroenterology and Nutrition 2009;9:112-125. 15. Kültürsay N., Bilgen H, Türkyılmaz C. Sağlıklı Term Bebeğin Beslenmesi. Türk Neonatoloji Derneği 2014.16. Mackenzie C, Javanparast, Newman L. Mothers' knowledge of and attitudes toward human milk banking in South Australia: a qualitative study. Journal Of Human Lactation,2013;29(2) 17. Haiden N, & Ziegler, EE. Human Milk Banking. Annals of Nutrition and Metabolism, 69 (Suppl. 2), 2017;15. 18. Boyd CA, Quigley MA. Brocklehurst P. Donor breast milk versus infant Formula for preterm infants: Systematic review and meta-analysis. Arch Dis Child FetalNeonatal Ed. 2007;92:169-75. 19. Ramli N, Ibrahim NR, Hans VR. Human milkbanks: The benefits and issues in an Islamic setting. Eastern Journal Of Medicine, 2010;15(4):163-167.20. Quigley M, Henderson G, Anthony M, McGuire W. Formula milk versus donor breast milk for feding preterm or low birth weight infants. Cochrane Database Syst Rev.2007;17(4): 1-23. 21. McGuire W, Anthony MY. Donor human milkversus formulafor preventing necrotizing enterocolitis in preterm infants: Systemic review. Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed.2003;88:11–14. 22. Heller CD, O'shea M, Yao Q, Langer J, Ehrenkranz RA, Phelps DL, ... & Lemons J. Human milk intake and retinopathy of prematurity in extremely low birth weight infants. Pediatrics, 2007;120(1): 1-9. 23. EMBA (European Milk Banking): http://europeanmilkbanking.com/map/24. El-Khuffash AL, Unger S. The concept of milk kinship in Islam: Issues raised when offering preterm infants of muslim families donor human milk. Journal Of Human Lactation,2012;28(2);125-7.25. Çelik NY, Çelik S. Milk Banking in Turkey. Türkiye Klinikleri Tıp Etiği Hukuku Tarihi Dergisi. 2014;12(1); 33-37. 26. Hayrettin Karaman. Laik Düzende Dini Yaşamak, İz yayıncılık, İstanbul, 2012;3:122. 27. Gribble KD. Peer-to-peer milk donors' andrecipients' experiences and perceptions of donor milk banks. Journal of Obstetric, Gynecologic and Neonatal Nursing,2013;42(4):451-61. 28. Kul Uçtu, Özerdoğan N. Anne SütüBankası" Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2017;4:93-59629. Demirtaş B. Türkiye’de Anne Sütü Bankaları Olmalı Mı? Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 2011;14(1):73-77. 30. Ergin A & Uzun SU. Turkish Women’s Knowledge, Attitudes, and Behaviors on Wet-Nursing, Milk Sharing and Human Milk Banking. Maternal and child health journal,2018;1-7.31. Erenel AŞ, Toprak FÜ, Gölbaşı Z, Aksu SP, Gürcüoğlu EA, Uçar T & Vural G. Sağlık Personelinin Anne Sütü Bankalarına İlişkin Bilgi ve Görüşlerinin Belirlenmesine Yönelik Çok Merkezli Bir Çalışma. Gazi MedicalJournal, 2017;28(2).32. Dorum A, Okumuş H. Riskli yeni doğan bebeklerin annelerinin anne sütü bankacılığına ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Şifa Üniversitesi / Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi,2016.33. Demirel T. Alan H. Yılmaz S. Geçici KA. Evaluation of mothers' knowledge and opinions about breast milk banking who are with 0-6 month-old-babies in Turkey. 20th International Academic Conference, Madrid. 2015.34. Ekşioğlu A, Yeşil Y & Turfan EÇ. Mothers’ views of milk banking: sample of İzmir. Turkish Archives of Pediatrics/Türk Pediatri Arşivi, 2015;50(2): 83 35. Ozdemir R, Ak M, Karataş M, Özer A, Doğan DG, Karadağ A.Human milk banking and milk kinship: Perspectives of religious officers in a Muslim country. Journal of Perinatology, 2015;35:137–141. 36. Karadağ A, Ozdemir R, Ak M, Özer A, Dogan GD, Elkiran Ö. Human milk banking and milk kinship: Perspectives of mothers in a Muslim country. J Trop Pediatr 2015;61 (3):188-196. 37. Gürol A, Özkan H & Çelebioğlu A. Turkish women's knowledge and views regarding mother's milk banking. Collegian, 2014;21(3):239-244. 38. Aykut M, Yılmaz M, Balcı E, Sağıroğlu M, Gün İ & ÖztürkA. Annelerin Süt Annelik ve Anne Sütü Bankası Konusunda Bilgi Tutum ve Davranışları. 15. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi,2012.39. Pekdemir Ş. İslâm Hukukuna Göre Anne Sütü Bankaları. The Journal of Academic Social Science Studies. 2015;40:537-554. 40. Öztürk K, Acar A. İslam Hukukuna Göre Süt Bankacılığı. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi,2016.41. http://www.gidahareketi.org/Sut-Bankasi-Yerine-Sut-Annesi-689-yazisi.aspx Erişim tarihi: 10.01.201942. https://www.youtube.com/watch?v=HVkOwBd9tcE Erişim tarihi: 10.01.201943. http://www.gidahareketi.org/Cevat-Aksit--Anne-Sutu-Bankasi-Dini-Silme-Projesidir--1673-haberi.aspx Erişim tarihi: 10.01.201944. http://www.gimdes.org/sut-anneligini-dejenere-etmek.html Erişim tarihi: 10.01.201945. TC: Diyanet İşleri Başkanlığı Yüksek Din İşleri Kurulu, Haziran 2012: Süt Bankası İle İlgili Mütalaa. http://www.diyanet.gov.tr/tr/icerik/basinaciklamasi/ Erişim tarihi: 10.01.2019