Sosyal Medya Çağının Salgını Bilgi Dezenformasyonu: Twitter Üzerinden 6 Şubat Kahramanmaraş Depremi Hakkında Bir Değerlendirme

Yıl 2024, , 1 - 16, 31.03.2024

Esin Serin , Simge Ünlü

https://doi.org/10.59534/jcss.1333439

Cited By: 2

Öz

Bu çalışma, 6 Şubat 2023’te Kahramanmaraş (Türkiye) merkezli meydana gelen ve Adana, Hatay, Malatya, Osmaniye, Gaziantep, Şanlıurfa, Diyarbakır, Kilis, Adıyaman ve Elazığ illerini de kapsayarak toplamda 11 ilde yıkıcı sonuçlar doğuran 7,7 ve 7,6 şiddetindeki iki büyük deprem sonrası Twitter’da meydana gelen bilgi dezenformasyonu konusunu içerik ve kapsamına göre incelemektedir. Bu çalışmanın temel amacı doğal afet gibi zamana karşı yarışın hayati önem taşıdığı bir olayda sosyal medya platformlarından birisi olan Twitter’da meydana gelen bilgi dezenformasyonunun neden olduğu sonuçları ortaya koymaktır. Bu çalışmanın önemi her türlü bilgiye çok kısa sürelerde ulaşabildiğimiz bilgi çağı içerisinde dezenformasyonun ne kadar ciddi sonuçlar doğurabileceğinin örneklendirilmesidir. Bu çalışmada yöntem olarak nitel araştırma yöntemlerinden içerik analizi kulanılmış ve 6-11 Şubat tarihleri arasında Twitter üzerinden çekilen 20 bin tweet MAXQDA analiz programı kullanılarak incelenmiş ve değerlendirilmiştir. Bu çalışmadan elde edilen bulgular, sosyal medya platformlarında dolaşan doğrulanmamış ve yanlış bilgilerin kitleler üzerindeki etkilerine dair yeni bir bakış açısı sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sosyal medya, Twitter, İçerik Analizi, Maxqda, Dezenformasyon

Information Disinformation, the Epidemic of the Social Media Age: An Evaluation on February 6 Kahramanmaraş Earthquake on Twitter

Öz

This study examines the content and scope of information disinformation on Twitter after two major earthquakes with a magnitude of 7.7 and 7.6, which occurred on 6 February 2023 in Kahramanmaraş (Turkey) and had devastating consequences in Adana, Hatay, Malatya, Osmaniye, Gaziantep, Şanlıurfa, Diyarbakır, Kilis, Adıyaman and Elazığ provinces. The main purpose of this study is to reveal the consequences of information disinformation on Twitter, one of the social media platforms, in events such as natural disasters where the race against time is vital. The importance of this study is to exemplify how serious the consequences of disinformation can be in the information age where we can access all kinds of information in a very short time. Content analysis, one of the qualitative research methods, was used in the study in which 20 thousand tweets taken from Twitter between 6-11 February were analysed and evaluated using MAXQDA software. The findings of this study offer a new perspective on the effects of unverified and false information circulating on social media platforms on the masses.

Anahtar Kelimeler

Social Media, Twitter, Content Analysis, Maxqda, Disinformation

Kaynakça

• Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, (AFAD) (2023). Kahramanmaraş’ta Meydana Gelen Depremler Hakkında Basın Bülteni. Https://Www.Afad.Gov.Tr/Kahramanmarasta-Meydana-Gelen-Depremler-Hk-Basin-Bulteni-26 (Erişim Tarihi: 11.o2.2023).
• Almeida, F., Santos, J. D., ve Monteiro, A. J. (2020). The Challenges and Opportunities in the Digitalization of Companies in a Post-COVID-19 World. IEEE Engineering Management Review 48(3):92-103.
• BBC, (2023). Adıyaman’daki Otel Enkazında Kuzey Kıbrıslı Voleybol Takımı Kafilesinden 35 Kişinin Cansız Bedenine Ulaşıldı. https://www.bbc.com/turkce/articles/clm4kpg27k7o#:~:text=Kuzey%20Kıbrıs%20Başbakanlığı%20Adıyaman%20Atatürk,yedi%20katlı%20otel%2C%20depremde%20çöktü. (Erişimtarihi: 12 Şubat 2023).
• Boyd, D. M., ve Ellison, N. B. (2007). Social Network Sites: Definition, History, and Scholarship. Journal of Computermediated Communication 13(1): 210-230.
• Bradshaw, S. ve Howard, P. N. (2018). The Global Organization of Social Media Disinformation Campaigns. Journal of International Affairs 71 (15): 23-32.
• Cesarino, L. (2020). What the Brazilian 2018 Elections Tell Us about Post-Truth in the Neoliberal-Digital Era. Hot Spots, Fieldsights, https://culanth.org/¹eldsights/what-thebrazilian-2018-elections-tellus-about-post-truth-in-the-neoliberal-digital-era.
• CNN Türk, (2023). Deprem Seviyeleri! 4. Seviye Alarm Nedir? Deprem Sonrası Dördüncü Seviye Alarm Ne Anlama Geliyor? Https://Www.Cnnturk.Com/Turkiye/Deprem-Seviyeleri-4-Seviye-Alarm-Nedir-Deprem-Sonrasi-Dorduncu-Seviye-Alarm-Ne-Anlama-Geliyor?Page=1 (Erişim Tarihi: 11.02.2023).
• Çömlekçi, M.F. ve Başol, O. (2019). Sosyal Medya Haberlerine Güven ve Kullanıcı Teyit Alışkanlıkları Üzerine Bir İnceleme, İleti-ş-im, 56-77.
• Corbin, J. ve Strauss, A. (2014). Basics of Qualitative Research: Techniques and Procedures for Developing Grounded Theory. The Modern Language Journal 77(2):235–236.
• Cresswell. J. W. (2013). Research Design: Qualitative, Quantitative, and Mixed Methods Approaches. 4th Edition, London: SAGE Publications, Inc.
• Erdoğan Tarakçı, İ. ve Baş, M. (2018). Post-Truth Medya ve Tüketici Davranışlarına Etkisi: “Genç Yetişkinler” Üzerine Keşifsel Bir Araştırma, İşletme Araştırmaları Dergisi, 10 (4), 1110-1122.
• Eroğlu, Ş. ve Çakmak, T. (2020). Post-Truth Dönemini Anlamak: Hacettepe Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü Öğrencilerinin Yeni Medya Araçları Kapsamında Bilgi Bozuklukları ve Doğrulama Algılarının Değerlendirilmesi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 39, 307-325.
• Fallis, D. (2014). The Varieties of Disinformation. Springer Science and Business Media B.V.
• FotoMaç, (2023). Depremde Hayatını Kaybeden Atsu'nun Hikayesi Yürekleri Dağladı! Son Golü... https://www.fotomac.com.tr/hatayspor/2023/02/18/depremde-hayatini-kaybeden-atsunun-hikayesi-yurekleri-dagladi-son-golu (Erişim Tarihi: 12 Şubat 2023)
• Frangonikolopoulos, C. ve Poulakidakos, S. (2018). Regimes of Truth in the Communication and Reporting of the European Union Post-Truth, Post-Propaganda or Just Propaganda?. Journal Of Media Critiques (JMC) 3 (12):59-76.
• Gottlieb, M. ve Dyer, S. (2020). Information and Disinformation: Social Media in the Covıd‐19 Crisis. Acad Emerg Med, 27(7): 640–641.
• Karlova, N., A. ve Fisher, K. E. (2013). Plz RT”: A Social Diffusion Model of Misinformation and Disinformation for Understanding Human İnformation Behaviour. Information Research 18(1): 1-17.
• Kiraz, E. (2019). Sosyal Medya ve Algı Yönetimi: İngiltere’nin Brexit Sürecinde Sosyal Medya Dezenformasyonu. Paradoks Ekonomi, Sosyoloji ve Politika Dergisi 15 (1): 1-18.
• Kırık, A., M. ve Yılmaz, B. T. (2018). Türkiye’de Sosyal Medya Okuryazarlığı’nın Gerekliliği Üzerine Bir Araştırma. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi 79(6): 118-142.
• Kuckartz, U. (2014). Qualitative Text Analysis: A Guide to Methods, Practice and Using Software. SAGE.
• Kümpel, A. S. (2021). Communication Theory, Social Media İnformation Environments and Their İmplications for The Uses and Effects of News: The PINGS Framework, Published by Oxford University Press.
• Lin, M. F., G, Hoffman, E. S. ve Borengasser, C. (2013). Is Social Media too Social for Class? A Case Study Of Twitter Use. Techtrends 57(2): 39-45.
• Lune, H. ve Berg, B. L. (2017). Qualitative Research Methods for the Social Sciences (9th Ed.). Boston, MA: Pearson.
• Mayring, P. (2007). Qualitative Content Analysis. Basics and Techniques, 9th Ed. Weinheim: Beltz Verlag.
• Merriam, S. B. (2009). QualitativeResearch: A guide to Design and Implementation: Revised and Expanded from Qualitative Research and Case Study Applications in Education. San Franscisco,USA: Jossey-Bass.
• NTV, (2023). Hatay’da ‘Patladı’ Denilen Yarseli Barajı'nın Son Durumu. Https://Www.Ntv.Com.Tr/Galeri/Turkiye/Hatayda-Patladi-Denilen-Yarseli-Barajinin-Son-Durumu,7gizsf00t0ytnjwxbvcypq (Erişim Tarihi: 11.02.2023).
• NTV, (2023). Kahramanmaraş Kuşkayası Dağı'nda Deprem Sonrası Volkanik Hareketlilik İddiası. Https://Www.Ntv.Com.Tr/Turkiye/Kahramanmaras-Kuskayasi-Daginda-Deprem-Sonrasi-Volkanik-Hareketlilik-İddiasi,Hıcfau-Kc02afccWdh7Atg (Erişim Tarihi: 11.02.2023).
• Özkan, Ö. (2019). Hakikat Sonrası Çağda Medyada Gerçeklik: Maya Takvimi Söylentisinin Medyada Sunumu. Selçuk İletişim 12 (1): 64-91.
• Park, C., H. ve Kim, Y. J. (2013). Intensity of Social Network Use by İnvolvement: A Study of Young Chinese Users. International Journal Of Business And Management 8(6): 22-33.
• Pflaum, A. ve Gölzer, P. (2018). The Iot and Digital Transformation: Toward The Data-Driven Enterprise. IEEE Pervasive Comput 17(1): 87-91.
• Schindler, S. (2020). The Task f Critique i Times Of Post-Truth Politics, Review of International Studies, 1-19.
• Shin, W. ve Lwin, M. O. (2022). Parental Mediation of Children’s Digital Media Use in High Digital Penetration Countries: Perspectives From Singapore and Australia. Asian Journal of Communication 32(4): 309-326.
• Show Haber, (2023). Kuşkayası Dağından Korkutan Görüntüler. Https://Www.Youtube.Com/Watch?V=Ywrrmymaxju (Erişim Tarihi: 11.02.2023).
• Shu, K. (2020). Combating Disinformation in a Social Media Age. Wires Data Mining and Knowled Discovery, 10(6): 1-30.
• Spector, B. (2020). Post-Truth Claims and the Wishing Away of Brute Facts. Leadership,16 (1): 9-24.
• The Nielsen Total Audience Report. (2018, August). Special Edition: Work-From-Home. Https://Www.Nielsen.Com/İnsights/2020/The-Nielsen-Total-Audience-Report-August-2020/ (Erişim Tarihi: 08 Şubat 2023).
• Tucker, J., A. (2018). Social Media, Political Polarization, and Political Disinformation: A Review of the Scientific Literatüre. SSRN, 18(3): 1-95.
• Türkiye Cumhuriyeti İç İşleri Bakanlığı, (2023). Türkiye’deki Deprem Sonrası Yurt Dışından Gelen Destek ve Yardım Teklifleri. Https://Www.İcisleri.Gov.Tr/Bakandan-Haberler (Erişim Tarihi: 10.02.2023).
• Türkiye Cumhuriyeti İç İşleri Bakanlığı, (2023). Yarseli Barajı Hakkında Basın Bülteni. Https://Www.İcisleri.Gov.Tr/Basin-Aciklamalari-Yeni (Erişim Tarihi: 10.02.2023).
• Türkiye Cumhuriyeti İletişim Başkanlığı, (2023). Deprem Dezenformasyon Bülteni. Https://Www.İletisim.Gov.Tr/Turkce/Haberler/Detay/Deprem-Dezenformasyon-Bulteni-Yayimlandi-11-02-2023 (Erişim Tarihi: 10.02.2023).
• Ulaş, S. (2020). Marka İletişiminde Sosyal Medya ve Çevrimiçi Etkileşim (Online Engagement) İlişkisi: Limasol Türk Kooperatif Bankası Örneği. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi 9(1): 274-285.
• Weitzman, E. ve Miles, M. B. (1995). Computer Programs for Qualitative Data Analysis: A Software Source Book. CA: Sage.
• Yıldırım, Y. (2017). Post-Truth Döneminde Epikuros’ta Mutluluk ve Dostluk Kavramlarını Yeniden Düşünmek, Fiscaoeconomia, 1(3) 108-125.