Ortaokul Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Dersi Kapsamında Tarihsel Bilgiye Yönelik Görüşlerinin İncelenmesi

Yıl 2024, , 93 - 120, 31.03.2024

Emre Yıldırım , Ülkü Yancı

https://doi.org/10.59534/jcss.1405736

Öz

Bu çalışmanın amacı ortaokul 5, 6. ve 7. sınıf öğrencilerinde Sosyal Bilgiler dersi kapsamında tarihsel bilgiye yönelik tutumların ortaya konulmasıdır. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden betimsel araştırma yöntemi kullanılmış, deseni olarak kesitsel tarama modeli uygulanmıştır. Çalışmada örneklem olarak 2022-2023 Eğitim-Öğretim yılı ikinci yarıyılında Sivas ilinin Zara ilçesindeki 8 farklı devlet öğrenim gören 492 öğrenci (233 kız, 259 erkek) belirlenmiştir. Veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından hazırlanan kişisel bilgiler formu ile Özbaş, Aslan (2012) tarafından geliştirilen ‘‘İlköğretim Öğrencilerinin Tarihsel Bilgiye Yönelik Görüşlerini Belirleme Ölçeği’’ kullanılmıştır. Veriler analiz edilirken, öğrencilerin tarihsel bilgiye yönelik tutumlarının cinsiyete göre non-parametrik T-Testi, sınıf değişkeninde ANOVA Post- Hoc Gabriel testi, kardeş sayısı, anne-baba eğitim düzeyi ve geçen sene sosyal bilgiler ders karne notu değişkeninde Kruskall Wallis- H testi, Mann Whitney- U testi kullanılmıştır. Açımlayıcı faktör analizi için SPSS 22 paket programı, doğrulayıcı faktör analizi için AMOS programından faydalanılmıştır. Ulaşılan sonuçlardan ölçek alt faktörlerinden tarihsel bilginin gelişimi, tarihsel bilginin aktarımı ve tarihsel bilginin kaynağı alt faktörlerinin birden çok değişkende anlamlı sonuçlara ulaşılmıştır. Analiz sonuçlarında cinsiyet değişkeni incelendiğinde öğrenci grubu içerisinde erkeklerin kızlara göre tutumlarında anlamlı farklılık gösterdiği sonucuna ulaşılmış ve çeşitli önerilerde bulunulmuştur. Öğrenci tutumlarına bakıldığında değişkenler ele alındığında ölçek alt faktörlerinin tümünün anlamlı olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Tarih Konularına Yönelik Tutum, Sosyal Bilgiler Dersi, Tarih Tutumu, Ortaokul Tarih Öğretimi.

94 Examination of Secondary Students’ Opinions on Historical Knowledge Within The Scope of Social Studies Course

Öz

The aim of this study is to reveal the attitudes of secondary school students towards historical knowledge within the scope of the Social Studies course. The descriptive research method, one of the quantitative research methods, was used in the research, and the cross-sectional survey model was applied as its design. In the study, 492 students (233 girls, 259 boys) studying at the 5th, 6th and 7th grade levels in 8 different public schools in the Zara district of Sivas province in the second semester of the 2022-2023 academic year were determined. To obtain the study data, a personal information form prepared by the researcher and the "Scale for Determining Primary School Students' Opinions on Historical Information", developed as a result of the joint work of Özbaş and Aslan (2012), were used. While analyzing the data, non-parametric T-Test was applied to students' attitudes towards historical knowledge according to gender, and ANOVA Post-Hoc Gabriel test was applied to the class variable. Kruskall Wallis-H test and Mann Whitney-U test were used for the variables of number of siblings, parents' education level and last year's social studies course report card grade. SPSS 22 package program was used for exploratory factor analysis and AMOS program was used for confirmatory factor analysis. Based on the results, it has been seen that the development of historical knowledge, transfer of historical knowledge and source of historical knowledge sub-factors, which are among the scale sub-factors, give meaningful results in more than one variable. From the study findings
Based on this, necessary recommendations were made. According to the analysis results, when the gender variable was examined, it was concluded that there was a significant difference in the attitudes of boys compared to girls within the student group. When looking at student attitudes, it was concluded that all of the scale sub-factors were not significant when the variables were considered one by one.

Anahtar Kelimeler

Attitude Towards History Subjects, Social Studies Lesson, History Attitude, Secondary School History Teaching.

Kaynakça

• Arslan, Y. (2022). Tarih, Pandemi, Ortaöğretim Tarih Ders Kitapları. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24, 1-14.
• Aydoğdu, Ü. R. ve Karamustafaoğlu, O. ve Bülbül, M. Ş. (2017). Akademik Araştırmalarda Araştırma Yöntemleri ile Örneklem İlişkisi: Doğrulayıcı Doküman Analizi Örneği. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (30), 556-565.
• Akbaş, U., Karabay, E., Yıldırım Seheryeli, M., Ayaz A., Demir, Ö. O. (2019). Türkiye Ölçme Araçları Dizininde Yer Alan Açımlayıcı Faktör Analizi Çalışmalarının Paralel Analiz Sonuçları ile Karşılaştırılması. Journal of Theoretical Educational Science, 12(3), 1095-1123.
• Aktekin, S. (2009). Türkiye’de Tarih Eğitimi. Çok Kültürlü Bir Avrupa İçin Tarih ve Sosyal Bilgiler Eğitimi, (1. Baskı). Ankara: Harf Eğitim Yayıncılığı.
• Bal, M. S. (2011). Türkiye’de Tarih Öğretiminin Sorunları ve Çözüm Yolları Konusunda Öğretmen Adayı ve Öğretmen Görüşlerinin Karşılaştırılması. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 371-387.
• Bulut, A. (2020). Sınıf Yönetimi Becerisinin Ölçümü: Okul Öncesi Öğretmenleri Üzerine Kesitsel Bir Tarama. Journal of Computer and EducationResearch , 8 (16) , 590-607 .
• Büyüköztürk, Ş. (2021). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı: İstatistik, Araştırma Deseni, SPSS Uygulamaları ve Yorum (29. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Demircioğlu, İ. H. ve Tokdemir, M. A. (2008). Değerlerin Oluşturulma Sürecinde Tarih Eğitimi: Amaç, İşlev ve İçerik. Değerler Eğitimi Dergisi, 6 (15), 69-88.
• Doğan, T. (2016). Ortaokul 7. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Tarih Konularının Öğretimine İlişkin Öğretmen Görüşlerinin İncelenmesi (Ağrı ili örneği). Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İlköğretim Anabilim Dalı, Ağrı.
• Dolmaz, M. ve Metin, Ö. (2021). The Place Of History Subjects İn The Social Studies Textbooks. Turkish History Education Journal, 10 (1), 88-114.
• Dönmez, C. ve Yeşilbursa, C. (2015). Ortaokul Öğrencilerinin Tarih Algısı. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34 (3) , 415-436.
• Elban, M. (2015). Tarih Eğitimi ve Vatanseverlik Üzerine Bazı Düşünceler. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 4 (3) , 1302-1319.
• Er, A. R. ve Bayındır, N. (2015). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretmenlerinin Tarih Konularının Öğretimine İlişkin Değer Kazanımı İle Öğretim Programı Hakkındaki Görüşlerinin Belirlenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (4), 357-379.
• Göksu, M. M. (2020). Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Tarih Konularının Öğretimine Yönelik Görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 28 (5), 1946-1955.
• Gündüz, D.D. ve Gündüz, M. ve Mertol, H. ve Çelikkol, Ö. (2019). Tarih Öğretmenlerinin Ortaöğretim Öğrencilerine ‘Vatanseverlik’ Değerini Öğretirken Kullandıkları Değer Yaklaşımlarının Tespit Edilmesi. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 7 (16), 591-606.
• Kula Kartal, S. ve Mor Dirlik, E. (2016). Geçerlik Kavramının Tarihsel Gelişimi ve Güvenirlikte En Çok Tercih Edilen Yöntem: Cronbach Alfa Katsayısı. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim FakültesiDergisi, 16 (4), 1865-1879.
• Kuş, Z. ve Aksu, A.(2017). Vatandaşlık ve Vatandaşlık Eğitimi Hakkında Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin İnançları. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2017 (8), 18-41.
• Oğuz Haçat, S. ve Demir, F. B. (2018). Sosyal Bilim Disiplinlerine Göre 2005 ve 2018 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programındaki Kazanımların Değerlendirilmesi. Uluslararası Sosyal Bilgilerde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 2 (2), 27-56.
• Öztürk, M ve Mutlu, N. (2017). Sosyal Bilgiler ve Tarih Derslerinde Beceri ve Değerleri Ne Kadar Öğretiyoruz? Sakarya University Journal of Education, 7(3).552-563.
• Özbaş, B. Ç. ve Aslan, E. (2012). İlköğretim Öğrencilerinin Tarihsel Bilgiye Yönelik Görüşlerini Değerlendirme Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenilirlik Çalışması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 45(2), 255–274.
• Sadık Yılmaz, H. (2017). Ortaöğretim Tarih Öğretiminde Öğretmenlerin Karşılaştıkları Sorunlar ve Çözüm Önerileri (Siirt Örneği) (Yayınlamamış yüksek lisans tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale. Şahin, H. H. (2019). Tarih ve Tekerrür. Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 6 (4) , 2438-2451.
• Sığnaktekin, C. (2022). Türkiye’de Sosyal Bilgiler Eğitimi Alanında Tarih Öğretiminde Yapılan Makaleler Üzerine Bir Araştırma: Meta Sentez Çalışması. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Anabilim Dalı, Ordu.
• Tekdal, D. (2021). Sosyal Bilgiler Derslerinde Yer Alan Tarih Konularının Aktarımına İlişkin Öğretmen Algıları. Doğu Coğrafya Dergisi, 26 (46), 25-36.
• Turan, S. (2019). 2018 Sosyal Bilgiler Öğretim Programının Disiplinlerarası Yapısının İncelenmesi. Journal of Innovative Research in Social Studies, 2 (2), 166-190.
• Topçu, E. (2016). Ortaokulda Tarih Eğitimi Yapısal Sorunlar ve Çözüm Önerileri. Türkiye Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 1(1), 22-35.
• Yaşlıoğlu, M. M. (2017). Sosyal Bilimlerde Faktör Analizi ve Geçerlilik: Keşfedici ve Doğrulayıcı Faktör Analizlerinin Kullanılması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 74-85.
• Yeşil, R. (2010). Tarih Eğitiminde Soru Sorma Temelli Öğrenme. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 11 (2) , 119-137.
• Yıldız, Ö. (2003). Türkiye’de Tarih Öğretiminin Sorunları ve Çağdaş Çözüm Önerileri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(15),