İlköğretim Kademesinde Çocuğu Olan Ebeveynlerin Beslenme Bilgi Düzeyinin Demografik Özelliklere Göre İncelenmesi: Aksaray Örneği

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 1, 182 - 195, 31.03.2024

Mehmet Can Murat Akgün

https://doi.org/10.59534/jcss.1445170

Öz

Beslenme, canlıların yaşamlarını devam ettirebilmeleri ve gelişebilmeleri için çevrelerinden aldıkları besin ve yiyecekleri kullanmalarına denir. Bireylerin gereksinim duydukları besin maddelerini yeterli ve dengeli oranda almaları sağlıklı beslenmeyi sağlar. Kişilerin sağlıklı birer toplum oluşturabilmesi için beslenme bilgi seviyelerinin yeterli seviyelerde olması gerekmektedir. Ayrıca yetersiz beslenmeden olumsuz etkilenenlerin başında çocuklar olduğu görüldüğünden ve çocukların beslenmesinde en önemli etkeninde aileler olduğu bilindiğinden dolayı ebeveynlerin beslenme bilgi düzeyleri önemli hale gelmektedir.
Bu çalışma Aksaray’da ilköğretim kademesinde çocuğu bulunan ebeveynlerin beslenme bilgi düzeyini ölçmeyi amaçlamıştır. Çalışmada nicel araştırma yönteminden yararlanılmış olup ebeveynlerin beslenme bilgi düzeylerinin demografik özelliklere göre sonuçları tespit edilmiştir. Araştırmaya Aksaray ilinde 19 Mayıs İlkokulu/Ortaokulu’nda çocuğu bulunan 395 ebeveyn katılmıştır. YETBİD ölçeğinin kullanıldığı çalışmada, ebeveynlerin beslenme bilgi düzeylerinin cinsiyet, gelir durumu, eğitim durumu ve medeni durum değişkenine göre anlamlı farklılıklar görülürken, yaş değişkenine karşı anlamlı fark görülmemiştir.
Ebeveynlerin beslenme ile ilgili eğitimleri, eğitimli kişilerden alması gerektiği görüşü hâkim olmuş olup MEB ve Aile Sosyal Politikalar Bakanlığı iş birliği içerisinde boşanmış ailelere ve erkeklere gerekli planlamalar doğrultusunda eğitimler verilip genç yaşta farkındalıklar yaratılabileceği, sağlıklı ve bilinçli bir toplum oluşturulabileceği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Beslenme bilgi düzeyi, demografik özellik, ilköğretim

Measuring The Nutritional Knowledge Level Of Parents With Primary School Chıldren According In Demographic Characteristis: Aksaray Example

Öz

Nutrition refers to the use of nutrients and food by living things from their environment in order to survive and develop. The nutrients that individuals need for their bodies ensure healthy nutrition. In order for people to create a healthy society, their knowledge level must be sufficient. For this reason, since it is seen that children are the ones most affected by nutrition the most importantfactor in children’s nutrition is the family, the nutrition knowledge level of parents becomes very important.
This study aimed to measure the nutritional knowledge level of parents who have children in primary education in Aksaray. Quantitative research method was used in the study and the results of parents' nutritional knowledge levels were determined according to demographic characteristics. 395 parents who have children at 19 Mayıs Primary/Middle School in Aksaray participated in the research. In the study in which the YETBİD scale was used, significant differences were observed in the nutritional knowledge levels of parents according to gender, income level, education level and marital status, while no significant difference was observed according to the age variable. The opinion that parents should receive nutrition-related training from educated people has become dominant, and it has been concluded that, in cooperation with the Ministry of National Education and the Ministry of Family and Social Policies, training can be given to divorced families and men in line with the necessary planning, awareness can be created at a young age, and a healthy and conscious society can be created.

Anahtar Kelimeler

Nutrition knowledge level, demographic characteristics, primary education

Kaynakça

• Açıkgöz, S. (2006). Üniversite öğrencilerinin beslenme alışkanlıkları ile öz yetkinlik ve iyimserlik ilişkisi: Ankara Üniversitesi örneği. Ankara: Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Akçay, A. (2008). Çocukluk çağı obezitesinin kardiyak fonksiyonlar üzerine etkisinin ekokardiyografik ve elektrogardiyografik yöntemlerle değerlendirilmesi. Uzmanlık tezi, İstanbul.
• Applegate, L. (2012). Beslenme ve Diyet Temel İlkeleri, İstanbul: Medikal Yayınları.
• Batmaz, H. (2018). Yetişkinler için beslenme bilgi düzeyi ölçeği geliştirilmesi ve Geçerlik güvenirlik çalışması. Marmara Üniversitesi: Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Baysal, A. (2012). Beslenme. Ankara: Hatipoğlu Yayınları.
• Besler, H., Rakıcıoğlu, N., Ayaz, A., Büyüktuncer Demirel, Z. Gökmen Özel, H. Samur, G.& Yürük, A. (2015). Türkiye’ye Özgü Besin ve Beslenme Rehberi. Ankara.
• Çekal, N. (2007). Aşçıların Beslenme (Besin Öğeleri) Bilgi Düzeyleri Üzerine Bir Araştırma. Turizm Araştırmaları Dergisi, 18(1), s: 64-74.
• Çekal, N. (2008). Orta Yaşlı ve Yaşlı Bireylerin Beslenme Bilgi Düzeyleri. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 1, s. 14-28.
• Çelik, Ş. (2001), Türkiye’de Beslenme Yetersizliği Sorunları, Besin ve Beslenme Politikaları. Beslenme ve Diyet Dergisi, 27(2), s. 54.
• Çopur, M. (2000), Gıda Teknolojisi, Devlet Kitapları, İstanbul: Ilıcak Matbaası.
• Didylowski, A.E. (2018), Nutrition Education Interventions For Children. State University of New York.
• Hayta, A., Şanlıer, N. (2007). İlköğretim altıncı, yedinci ve sekizinci sınıf öğrencilerinde beslenme davranışı ve sosyal onaylanma isteği. Milli Eğitim, 36(174), s. 193-205.
• Hendrie, G.A, Coveney, J. & Cox, D. (2008). Exploring nutrition knowledge and the demographic variation in knowledge levels in an Australian community sample. Public Health Nutr, 11(12), s. 1365-71.
• Gökdemir, A., (2005), Mutfak Hizmetleri Yönetimi. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Güler, Y., Gönener, H.D., Altay, B. & Gönener, A. (2009). Adölesanlarda obezite ve hemşirelik bakımı. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 4(10), s. 65-181.
• Güven, E., (2010). Yalova İlinde yaşayan farklı eğitim ve gelir düzeyine sahip fertlerin beslenme alışkanlıkları ve gıda güvenliği bilgisinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Tekirdağ: Namık Kemal Üniversitesi.
• Karataş, İ., (2004), Besin Kimyası. Konya: Ofset Baskı.
• Karavuş, M., Gencel, H., Beşik, C., Çoban, U., Güleryüz, M., Karaaslan, S. & Parmaksızolu, T. (1995). Ümraniye İlçesinde 0-12 Aylık Çocuk Beslenmesinde Annelerin Bilgi, Tutum ve Davranışları. Beslenme ve Diyet Dergisi, 24 (1), s. 35.
• Murathan, F., Murathan, T., Yetiş, Ü., Aktuğ, Z.B.& Dündar, A. (2013). Üniversite Öğrencilerinde Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları ile Fiziksel Aktivite Düzeylerinin İncelenmesi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi,7(2), s. 100-107.
• Onur, N., Sarper, F. & Onur, F., 2017. Farklı Sosyo-Ekonomik Düzeydeki Ailelerin Sebze-Meyve Tüketim Durumları. Journal of Tourism and Gastronomy Studies. 5 (1), s. 105-123.
• Özmert, E., Yurdakök, K. & Laleli, Y. (2003). Ankara'da ilkokul çocuklarında kan kurşun düzeyleri. Pediatri Dergisi, 46(1), s. 20-23.
• Spronk, I., Kullen, C., Burdon, C. & O'Connor, H., (2014). Relationship between nutrition knowledge and dietary intake. British journal of Nutrition. 111 (10), s. 1714.
• Şanlıer N.& Güler A. (2005). İlköğretimin İkinci Kademesinde Eğitim Gören Öğrencilere Verilen Beslenme Eğitiminin Öğrencilerin Beslenme Bilgi Düzeyi ve Alışkanlıklarına Etkisi. Beslenme ve Diyet Dergisi, 32(2), s: 31-38.
• T.C. Sağlık Bakanlığı, (2019), Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması. Ankara: Tiraj Baskı.
• Tezcaner, C., (1997), Sağlık Bilgisi. Eskişehir: Bem-Koza Eğitim Yayınları.
• Ülker, H. (2021). Pamukkale Üniversitesi öğrencilerinin beslenme bilgi düzeylerinin değerlendirilmesi. Denizli: Pamukkale Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Ünsal, A. (2019). Beslenmenin Önemi ve Temel Besin Öğeleri. Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2(3), s. 1.
• Zembat, R., Kılıç, Z., Ünlüer, E., Çobanoğlu A., Usbaş, H., & Bardak, M. (2015). Çocuğun beslenme alışkanlığını kazanmasında okul öncesi eğitim kurumlarının yeri. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1(2), s.415-424.