ETİK İLKELER

İktisadi ve idari yaklaşımlar dergisi (İİYD) etik ilkeleri kapsamında COPE (Committee on Publication Ethics) tarafından hazırlanan kılavuzu dikkate almaktadır. Tüm paydaşlarımıza COPE kurallarına uymalarını tavsiye ederiz. İİYD'de makaleler en az iki birbirinden bağımsız hakem tarafından değerlendirilmektedir.

EDİTÖRÜN GÖREVLERİ

Dergiye gönderilen eserlerden hangilerinin yayımlanacağından editör bağımsız olarak sorumludur. Editör, derginin yayın kurulunun politikaları tarafından yönlendirilebilir ve iftira, telif hakkı ihlali ve intihal gibi konularda, o zaman geçerli olacak yasal gereklilikler tarafından kısıtlanabilir. Editör, bu kararları alırken diğer editörler veya hakemler (veya ilgili kamu görevlileri) ile görüşebilir.

Hakemlik Süreci

Editör, hakem değerlendirme sürecinin adil, tarafsız ve zamanında olmasını sağlamalıdır. Ayrıca editör, herhangi bir yanlılık veya etik problem potansiyeli olup olmadığını belirlemek için, olası çıkar çatışmalarına ilişkin tüm açıklamaları ve hakemler tarafından yapılan önerileri gözden geçirmelidir.

Tarafsızlık

Editör yazıları entelektüel içeriği açısından ırk, cinsiyet, dini inanç, etnik köken, vatandaşlık veya yazarların politik felsefesine bakmaksızın değerlendirmelidir. Potansiyel yayın kurulu üyeleri belirlenirken, editör uygun ve kapsayıcı temsil ihtiyacını dikkate almalıdır.

Gizlilik

Editör, ilgili yazarlar ve hakemler ile aksi kararlaştırılmadıkça, dergiye gönderilen tüm materyallerin ve hakemlerle yapılan tüm iletişimlerin gizliliğini korumalıdır. İstisnai durumlarda ve yayıncıya danışarak, editör şüpheli ve etik dışı durumları araştırmak için gerekli gördüğü durumlarda sınırlı bilgileri diğer dergilerin editörleriyle paylaşabilir.

Çıkar Çatışması Beyanı

Editör, kendi yazdığı, aile üyeleri veya yakın meslektaşları tarafından yazılmış, veya editörün çıkarı olan ürün veya hizmetlerle ilgili kararlara dahil olmamalıdır.

HAKEMİN GÖREVLERİ

Yayın Sürecine Katkı

Hakem değerlendirmesi, editöre yayın sürecine yönelik karar aşamalarında yardımcı olur ve yazarla yapılan editoryal iletişimler aracılığıyla yazara makaleyi geliştirmede yardımcı olabilir. Hakem değerlendirmesi, bilimsel iletişimin temel bir bileşenidir ve bilimsel yöntemin merkezinde yer alır.

Gizlilik

Değerlendirilmek üzere incelenen tüm yazılar gizli belge niteliğinde ele alınmalıdır. Hakemler, editörden izin almadan makale hakkındaki incelemeyi veya bilgileri kimseyle paylaşmamalı veya yazarlarla doğrudan iletişime geçmemelidir. Bazı editörler meslektaşlarla tartışmayı veya birlikte gözden geçirme alıştırmalarını teşvik edebilmektedir. Ancak hakemler, gizliliğin gözetilmesini sağlamak için önce bunu editörle istişare etmelidir.
Gönderilen bir makalede açıklanan yayınlanmamış materyaller, yazarın açık yazılı izni olmadan bir hakemin kendi araştırmasında kullanılmamalıdır. Hakem değerlendirmesi yoluyla elde edilen ayrıcalıklı bilgi veya fikirler gizli tutulmalı ve kişisel menfaat için kullanılmamalıdır.

Etik Konular Hakkında Dikkatli Olmak

Hakem, makaledeki olası etik konulara karşı tetikte olmalı ve bunları (incelenen makale ile diğer yayınlanmış makaleler arasındaki önemli benzerlikler veya örtüşmeler dahil olmak üzere) editörün dikkatine sunmalıdır. Bir gözlemin veya argümanın daha önce rapor edildiğine dair herhangi bir tespit var ise buna ilgili alıntı eşlik etmelidir.

Çıkar Çatışması ve Objektifliğe Yönelik Standartlar

İncelemeler objektif olarak yapılmalıdır. Hakemler, olabilecek her türlü kişisel önyargının farkında olmalı ve bir makaleyi incelerken bunu hesaba katmalıdır. Yazarın kişisel eleştirisi uygun değildir. Hakemler görüşlerini destekleyici argümanlarla açıkça ifade etmelidir.
Hakemler, yazarlardan, şirketlerden veya makalelerle bağlantılı kurumlardan herhangi biriyle rekabetten, işbirliğinden veya diğer ilişkilerden veya bağlantılardan kaynaklanan potansiyel çıkar çatışmalarının olduğu bir makaleyi incelemeyi kabul etmeden önce editöre danışmalıdır.
Bir hakem, bir yazarın çalışmasına alıntılar eklemesini önerirse, bu, hakemin alıntı sayısını artırmak veya çalışmalarının görünürlüğünü artırmak amacıyla değil gerçek bilimsel nedenlerle olmalıdır.

YAZARIN GÖREVLERİ

Raporlama Standartları

Veri Erişim ve Depolama

Yazarlardan, editör incelemesi için makalelerini destekleyen araştırma verilerini sağlamaları ve/veya derginin açık veri gereksinimlerine uymaları istenebilir. Yazarlar, mümkünse, bu tür verilere kamu erişimi sağlamaya ve bu tür verileri yayınlandıktan sonra makul bir süre boyunca saklamaya hazır olmalıdır. Yazarlar daha fazla ayrıntı için dergi editörlüğüne başvurabilirler.

Kaynakların Orijinalliği ve Alındı Bildirimi

Yazarlar, tamamen özgün eserler yazdıklarından ve başkalarının eserlerini ve/veya sözlerini kullanmışsa, bunun uygun şekilde alıntılandığından veya tırnak içinde vurgulandığından ve gerektiğinde izin alındığından emin olmalıdır.
Başkalarının çalışmalarının doğru bir şekilde bildirimi her zaman sağlanmalıdır. Yazarlar, rapor edilen çalışmayı etkileyen ve daha geniş bilimsel kayıtlar içinde çalışmaya uygun bağlamı veren yayınlardan alıntı yapmalıdır. Üçüncü taraflarla yapılan konuşma, yazışma veya tartışmalarda olduğu gibi özel olarak elde edilen bilgiler, kaynağın açık ve yazılı izni olmadan kullanılmamalı veya bildirilmemelidir.
İntihal, bir başkasının makalesini yazarın kendi makalesi gibi göstermesinden, başka birinin makalesinin önemli kısımlarını (atıfta bulunmadan) kopyalamaya veya başka kelimelerle ifade etmeye, başkaları tarafından yürütülen araştırmaların sonuçlarını iddia etmeye kadar birçok biçim alabilmektedir. Her türlü intihal, etik olmayan davranış teşkil eder ve kabul edilemez.

Çoklu ve Eşzamanlı Yayın

Bir yazar genel olarak aynı araştırmayı tanımlayan birden fazla makale yayınlamamalıdır. Aynı makalenin aynı anda birden fazla dergiye gönderilmesi etik dışı bir davranıştır ve kabul edilemez.

Gizlilik

Makale veya hibe başvurularına hakemlik yapmak gibi gizli hizmetler sırasında elde edilen bilgiler, bu hizmetlerde yer alan çalışmanın yazarının açık yazılı izni olmadan kullanılmamalıdır. Gizli niteliğinde sayılabilecek bilgilerin tüm muhataplarından gerekli resmi izinler alındıktan sonra sürece dahil edilmeli, gerekli izinler alınamadığı takdirde gizliliği korunmalıdır.

Atıf Manipülasyonu

Herhangi bir araştırma sürecinde alıntılar ve referanslar önemlidir ve araştırmacıların aşağıdaki davranışlara dikkat etmesi beklenmektedir:
- Yazarlar, daha önce yayınlanmış eserlerinden aşırı alıntı yapmamalıdır. Dahil edilen atıflar ilgili olmalı, makaleye değer katmalı ve sadece o yazarın atıf puanını artırmak için dahil edilmemelidir.
- Hakem değerlendirmesi sürecinde, hakemin fikirlerinizi daha da geliştirip iyileştirebileceğine inandığı makalelere yönlendirilebilirsiniz. Diğer yayınlara atıfta bulunmak için meşru nedenler olsa da, “zorlayıcı alıntı” (bir referansın kabul koşulu olarak veya akademik gerekçe olmadan dahil edilmesi) etik değildir.
Hem yazar özgürlüğünün hem de editoryal bağımsızlığın korunması adına makalenize belirli bir referans eklemek için baskı altında olduğunuzu düşünüyorsanız, lütfen iibfdergisi@sirnak.edu.tr mail adresinden bizimle iletişime geçin.
- “Alıntıya zorlama”, bir yazarın başka bir belirli bireyin alıntı puanını artırmak amacıyla gereksiz veya alakasız referanslar içermesidir; bu genellikle birbirlerinin alıntı puanlarını yükseltmeyi amaçlayan kişi grupları arasında meydana gelir. İİYD bu davranışı çok ciddiye alır ve gerektiğinde yazarın kurumuna iletmek de dahil olmak üzere dergi yönergelerine uygun olarak hareket eder.

Makale Yazarlığı

Yazarlık, rapor edilen çalışmanın kavramsal arka planına, tasarımına, yürütülmesine veya yorumlanmasına önemli katkılarda bulunmuş kişilerle sınırlı olmalıdır. Önemli katkılarda bulunanların tümü ortak yazarlar olarak listelenmelidir.

Yazarlık sorunları değişiklik göstermekle birlikte aşağıdaki başlıkları içerebilmektedir:
-Hayalet yazarlık–bir katkıda bulunanın yazar listesinden çıkarılması.
-Hediye/misafir yazarlık–makaleye katkıda bulunmayan veya araştırmayla ilişkilendirilmemeyi seçen birinin dahil edilmesi.
- Yazarların sırası ve her birinin makaleye yaptığı katkı düzeyi ile ilgili anlaşmazlıklar.
Bu sorunlar çalışmanızı gölgeleyebilir ve potansiyel olarak bazı yazarların geri çekilmelerine yol açabilir, bu nedenle makalenizi göndermeden önce yazarlık konusunda anlaşmak önemlidir.
Makalenin belirli yönlerine (örneğin, dil düzenleme, tashih vb.) katılan başkaları varsa, teşekkür bölümünde belirtilmesi gerekir.
Sorumlu yazar, uygun olmayan ortak yazarların makalede yer almadığından ve tüm uygun ortak yazarların makalenin son halini görüp onayladığından ve yayınlanmak üzere sunulmasını kabul ettiğinden emin olmalıdır.
Yazarların, makalelerini göndermeden önce yazarların listesini ve sırasını dikkatlice gözden geçirmeleri ve orijinal gönderim sırasında kesin yazar listesini sağlamaları beklenir. Editör yalnızca istisnai durumlarda (kendi takdirine bağlı olarak) makale gönderildikten sonra yazarların eklenmesini, silinmesini veya yeniden düzenlenmesini dikkate alacaktır ve yazar bu tür bir talebi editöre açıkça ve makul gerekçeleri ile iletmelidir. Tüm yazarlar bu tür herhangi bir ekleme, çıkarma veya yeniden düzenlemeyi kabul ettiğini beyan etmelidir.
Yazarlar eser için ortak sorumluluk alırlar. Her bir yazar, çalışmanın herhangi bir bölümünün doğruluğu veya bütünlüğü ile ilgili soruların uygun şekilde soruşturulmasını ve çözülmesini sağlamaktan sorumludur.

Hakaret ve İftira

Çalışmanızı göndermeden önce, adı geçen kurum veya kişilerle ilgili çalışmalar için yazılı izin belgesi almanız gerekmektedir.
Bir gönderide kuruluşlar veya kişiler hakkında yanlış, asılsız veya duygusal açıklamalar yapılırsa, sizden metni değiştirmenizi isteyebilir veya çalışmayı yayınlamadan önce reddedebiliriz.
Ürün ve hizmetlerin eleştirilmesi veya incelenmesi kabul edilebilir, ancak yorumlar yapıcı ve kötü niyetli olmamalıdır.
Vaka çalışmalarının tüm yazarlarına konuyu (kişi veya kuruluş) bilgilendirmelerini ve onaylarını almalarını tavsiye ederiz. Çalışmanın potansiyel olarak iftira niteliğinde olduğunu veya hassas bilgiler içerdiğini düşünürsek, çalışmayı yayın sürecine dahil etmeden önce yazılı onay belgesi talep edilecektir.

Çıkar Çatışması Beyanı

Tüm yazarlar, çalışmalarını uygunsuz şekilde etkilediği düşünülen diğer kişi veya kuruluşlarla olan her türlü mali ve kişisel ilişkilerini yazılarında açıklamakla mükelleftirler.

Olası çıkar çatışmaları şunları içebilmektedir:
- Yazar ve editör arasında önceden bir ilişkinin olması,
- Araştırmanın sonuçlarına yönelik finansal veya kişisel ilginin bulunması,
- İlgili bir üçüncü şahıs tarafından araştırma için açıklanmayan mali destek,
- Araştırmanın gizlenmesine yönelik mali veya kişisel bir çıkarın varlığı,
- Bekleyen bir patent.
Araştırmanın yürütülmesi ve/veya makalenin hazırlanması için tüm mali destek kaynakları ve varsa sponsorların çalışma tasarımındaki rolü (verilerin toplanması, analizi ve yorumlanmasında; raporun yazılışında ve makalenin yayına sunulması kararı) açıklanmalıdır. Finansman kaynağının/kaynaklarının böyle bir katılımı yoksa, bu da ayrıca belirtilmelidir.

Temel Hataların Bildirimi

Bir yazar kendi yayınlanmış çalışmasında önemli bir hata veya yanlışlık keşfettiğinde, derhal dergi editörüne veya yayıncısına bildirimde bulunmak ve editör tarafından gerekli görüldüğü takdirde makaleyi geri çekmek veya düzeltmek için editörle iş birliği yapmak yazarın yükümlülüğündedir. Editör veya yayıncı, yayınlanan bir çalışmanın hata içerdiğini üçüncü bir taraftan öğrenirse, istendiğinde editöre kanıt sağlamak da dahil olmak üzere editörle iş birliği yapmak yazarın yükümlülüğüdür.

Görüntü Bütünlüğü

Bir görüntüde belirli bir özelliği geliştirmek, karartmak, taşımak, kaldırmak veya eklemek kabul edilemez. Parlaklık, kontrast veya renk dengesi ayarları, orijinal belgede bulunan herhangi bir bilgiyi engellemediği veya ortadan kaldırmadığı sürece kabul edilebilir. Görüntüleri daha fazla netlik için manipüle etmek kabul edilir, ancak başka amaçlar için manipülasyon bilimsel etik suistimal olarak görülebilir ve dergi tarafından buna göre ele alınacaktır.
Yazarlar, ilgili dergi tarafından uygulanan grafik görseller için herhangi bir özel politika varsa uymalıdır, örn. orijinal görüntüleri makaleye ek materyal olarak sağlamak veya bunları uygun bir depoda saklamak. Yazarlardan, editör incelemesi için makalelerini destekleyen araştırma verilerini sağlamaları ve/veya derginin açık veri gereksinimlerine uymaları istenebilir. Yazarlar, mümkünse, bu tür verilere kamu erişimi sağlamaya ve bu tür verileri yayınlandıktan sonra makul bir süre boyunca saklamaya hazır olmalıdır. Yazarlar daha fazla ayrıntı için dergi editörlüğüne başvurabilirler.

Makale Ücreti

Dergiye gönderilen makaleler için ücret alınmamaktadır.

YAYIN POLİTİKASI – AÇIK ERİŞİM

İİYD, açık yayın politikasını kabul etmektedir. Bu bağlamda İİYD, "Budapeşte Açık Erişim Bildirgesi"ne uymaktadır. Ayrıca İİYD, yayınlanan makalelerin telif haklarına ilişkin tüm yayınlanmış makaleler için "Creative Commons Atıf Lisansı (Attribution-NonCommercial-NoTerivatives 4.0 International CC BY-NC-ND)" lisansını onaylar.
Bu lisans, tüm taraflara, bu dergide yayınlanan tüm makaleleri, veri setlerini, şekilleri ve ek dosyaları veri madenciliği, arama motorları, web siteleri, bloglar ve diğer dijital platformlarda kaynak göstermek koşuluyla kopyalama, paylaşma ve yeniden dağıtma hakkını verir. Açık erişim, disiplinler arası iletişimi kolaylaştıran ve farklı disiplinler arasında işbirliğini teşvik eden bir yaklaşımdır. Bu nedenle İİYD, makalelerine daha fazla erişim ve daha şeffaf bir inceleme süreci sağlayarak kendi alanına katkıda bulunur.

ETİK KOMİTE ONAYI

Etik kurul onayı gerektiren çalışmalar;
- Ölçek, anket, görüşme, gözlem gibi yöntemlerle veri toplamayı gerektiren araştırmalar,
- İnsanlar üzerinde yapılan klinik araştırmalar,
- Hayvanlar üzerinde yapılan deneysel araştırmalar,
Ayrıca kullanılan fikir ve sanat eserleri için telif hakları düzenlemelerine uyulması gerekmektedir.

İNTİHAL TESPİTİ

Yazarlardan belirtilen intihal programlarından birinden (iThenticate ve Turnitin) alınmış benzerlik raporu istenir. Gönderilen makalelerin programla benzerlik oranı editörler tarafından kontrol edilir. Her bir benzerlik oranı %3'ü ve toplam benzerlik oranı %20'yi geçmemelidir. Editör sadece bu oranları dikkate almaz, aynı zamanda niteliksel olarak da değerlendirir.
İntihalin alabileceği çeşitli biçimler vardır.
- Harfi harfine kopyalama
- Başka sözcüklerle ifade etme
- Bir eserin bölümlerinin atıfta bulunulmadan yeniden kullanılması
- Kendi kendine intihal veya metin geri dönüşümü

TELİF HAKKI

Telif hakkı, akademik makaleler de dahil olmak üzere belirli türdeki orijinal çalışmaları koruyan bir tür fikri mülkiyettir. Telif hakkı, bir eserin yaratıcısının, eserinin başkaları tarafından kullanılıp kullanılmayacağına ve hangi koşullar altında kullanılabileceğine, yayınlanıp dağıtılmayacağına karar vermesine izin verir. Bu nedenle, başkalarının makaleleri nasıl kullanabileceğini, yayınlayabileceğini ve dağıtabileceğini yönetir. İİYD'ye gönderilen tüm yazıların telif hakları dergiye ve yazara aittir ve Creative Commons Atıf Lisansı (Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International CC BY-NC-ND) kapsamında lisanslanmıştır.
İİYD hiçbir makale için telif ücreti ödemez. Yazarlar, makalelerini Creative Commons Atıf Lisansı koşulları kapsamında kullanmakta serbesttirler.

DEPOLAMA VE ARŞİVLEME POLİTİKASI

İİYD tüm makaleleri ve makale değerlendirme süreçlerini DergiPark veri tabanında arşivlemektedir. DergiPark, LOCKSS sistemini kullanır. Bu sistem, Arşiv Birimi'ni toplama, koruma ve sunma iznine sahiptir. İİYD arşivine ulaşmak için https://dergipark.org.tr/tr/pub/jeaa/lockss-manifest tıklayınız. Ayrıca yayınlanan makaleler ASOS (Akademia Sosyal Bilimler İndeksi), ESJI (Eurasian Scientific Journal Index) İdealonline’da tam metin olarak mevcuttur.

MAKALE PAYLAŞIMI

Ön Baskı ve Yayınlanmış Sürüm

Yazarlar, ön baskılarını ve yayınlanmış sürümlerini istedikleri zaman herhangi bir yerde paylaşabilirler. Yayınlanmak üzere kabul edilirse, yazarların Dijital Nesne Tanımlayıcısı (DOI) aracılığıyla ön baskı/yayınlanmış olandan resmi yayınlarına bağlantı vermelerini öneririz. Araştırmacıların DergiPark'taki resmi yayınlara erişimi vardır ve bu nedenle bağlantılar, araştırmacıların mevcut en iyi sürümü bulmasına, erişmesine, alıntı yapmasına ve kullanmasına yardımcı olacaktır.
Yayınlanan makalenin kaynağı belirtilmelidir. Makaleler için dergi ana sayfasına veya makalelerin DOI'sine bir bağlantı ayarlanmalıdır.
Bölümler için, cildin özel kitap sayfasına bir bağlantı ayarlanmalıdır.
Tüm bilim dallarında yapılan çalışmalar ile insan ve hayvanlar üzerinde etik kurul kararı gerektiren klinik ve deneysel çalışmalar için ayrıca etik kurul onayı alınmalıdır. Makalede açıkça yazılmalı ve belgelenmelidir. Örnek dosyadaki "Etik Beyan Formu" doldurulmalıdır. Makaleler, Araştırma ve Yayın Etiğine uygunluk ile ilgili bir açıklama içermelidir.