Gelir Gruplarına Göre Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) Hesapları ve Gelir Dağılımı Ölçümü İçin Yeni Bir Öneri

Yıl 2022, Sayı: 65, 395 - 414, 15.06.2022

Esat Daşdemir

https://doi.org/10.26650/JECS2021-984480

Öz

Bu çalışma gelir gruplarına göre tüketici fiyat endeksi (TÜFE) hesaplanması konusunu incelemektedir. Tüketim alışkanlıklarının en büyük belirleyicilerinden biri gelir düzeyidir. Dolayısıyla gelir düzeyine göre bireylerin tüketici mal sepetleri de değişmektedir. Bu bağlamda gelir düzeylerine göre bireylerin karşılaştığı enflasyon oranları farklılık gösterir. Çalışma kapsamında Türkiye Cumhuriyeti ölçeğinde 2006-2021 yılları arasında gelir düzeyi düşük bireylerin daha yüksek enflasyon oranlarıyla karşılaştığı gözlemlenmiştir. Düşük gelir grubunda bulunan bireyler, yüksek gelir grubunda bulunan bireylere göre daha yüksek enflasyon oranları ile karşılaşmaktadır. Bu nedenle gelir düzeyi aynı kalsa dahi, gruplar arası enflasyon farklılığı nedeniyle düşük gelirli gruplar ile yüksek gelirli gruplar arasındaki yaşam standardı farklılığı açılmıştır. Sosyal politikaların planlanması aşamasında gelir dağılımının tespiti ve gelir eşitsizliği önemli bir yer tutmaktadır. Bu nedenle çalışma kapsamında gelir dağılımı analizlerine alım gücündeki değişmelerin dâhil edilmesi önerilmiştir. Bu çalışma Gini katsayısına atıf yapılarak gelir dağılımı hesabında alternatif bir yöntem geliştirilmiştir. Bu yöntemin kullanılması için gelir gruplarını temsil eden tüketici mal sepetleri kullanılarak her gelir grubu için farklı TÜFE hesabı yapılmıştır. Çalışma TÜFE ve gelir dağılımı hesabına getirdiği yenilikçi eleştiriler ile literatüre katkı sunmayı amaçlamaktadır. Bu yönüyle çalışma sosyal politikaların belirlenmesi ve uygulanması aşamalarında politika yapıcılara referans olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Gelir Dağılımı, Gini Katsayısı, Tüketici Mal Sepeti, Tüketici Fiyat Endeksi, Alım Gücü

A New Proposal for Consumer Price Index (CPI) Calculation and Income Distribution Measurement by Income Groups

Öz

This study examines the calculation of consumer price index (CPI) according to income groups. One of the principal determinants of consumption habits is income level; therefore, individuals’ consumer goods baskets change according to income level. In this context, the inflation rates faced differ according to income levels. Using Turkish Statistical Institute data, this study demonstrates that individuals with low-income levels faced higher inflation rates between the years 2006–2021 in the Republic of Turkey than those in the high-income group; therefore, even if income level remains constant, the difference in living standards between low- and high-income groups has widened due to this inflation difference. Accurate determination of income distribution and income inequality is essential for social policy planning. Consequently, including changes in purchasing power is recommended in income distribution analysis. This study proposes an alternative method for the calculation of income distribution using the Gini coefficient. For the utilization of this method, separate CPI calculations are conducted for each income group using consumer goods baskets representing various income groups. The study contributes to the literature with a novel critique of current methods of CPI and income distribution, proposing an approach to address this criticism. In this respect, the findings and proposed approach could serve as a reference for policymakers’ development and implementation of social policies.

Anahtar Kelimeler

Income Distribution, Gini Coefficient, Consumer Goods Basket, Consumer Price Index, Purchasing Power

Kaynakça

• Agnello, L., & Sousa, R. M. (2014). How Does Fiscal Consolidation Impact on Income Inequality? Review of Income and Wealth, 60(4), 702-726. google scholar
• Alam, Md. S., & Paramati, S. R. (2016). The impact of tourism on income inequality in developing economies: Does Kuznets curve hypothesis exist? Annals of Tourism Research, 61(C), 111-126. google scholar
• Beck, T., Demirgüç-Kunt, A., & Levine, R. (2007). Finance, Inequality and the Poor. Journal of Economic Growth, 12(1), 27-49. google scholar
• Blinder, A. S., Triplett, J. E., Denison, E., & Pechman, J. (1980). The Consumer Price Index and the Measurement of Recent Inflation. Brookings Papers on Economic Activity, 1980(2), 539-573. google scholar
• Daşdemir, E. (2021). Relationship Between Income Distribution and Global Competitiveness Index. Bilge Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(1), 10-13. google scholar
• Daşdemir, E. N. (2018). Bölüşüm Üzerine: Ülkelerarası Rekabet Gücü ile Yurtiçi Bölüşüm İlişkisi. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(2), 456-469. google scholar
• Diewert, W. E., & Fox, K. J. (2020). Measuring Real Consumption and CPI Bias under Lockdown Conditions. National Bureau of Economic Research Working Paper Series, No. 27144. google scholar
• Emek, Ö. F., & Yerdelen Tatoğlu, F. (2020). Gelir Eşitsizliği ile Enflasyon İlişkisinin Gelişmişlik Düzeyine Göre Heterojen Panel Veri Modelleri ile Analizi. Sosyal Güvenlik Dergisi, 10(2), 301-312. google scholar
• Gini, C. (1921). Measurement of Inequality of Incomes. The Economic Journal, 31(121), 124-126. google scholar
• Hausman, J. (2002). Sources of Bias and Solutions to Bias in the CPI. National Bureau of Economic Research Working Paper Series, No. 9298. https://doi.org/10.3386/w9298 google scholar
• Hermes, N. (2014). Does microfinance affect income inequality? Applied Economics, 46(9), 1021-1034. google scholar
• Hurwitz, A. (1962). Constants and Compromise in the Consumer Price Index. Journal of the American Statistical Association, 57(300), 813-825. google scholar
• Iyengar, N. S., & Bhattacharya, N. (1965). On the Effect of Differentials in Consumer Price Index on Measures of Inequality. Sankhya: The Indian Journal of Statistics, Series B (1960-2002), 27(1/2), 47-56. google scholar
• Kuznets, S. (1955). Economic Growth and Income Inequality. The American Economic Review, 45(1), 1-28. google scholar
• Law, C.-H., & Soon, S.-V. (2020). The impact of inflation on income inequality: the role of institutional quality. Applied Economics Letters, 27(21), 1735-1738. google scholar
• Lorenz, M. O. (1905). Methods of Measuring the Concentration of Wealth. Publications of the American Statistical Association, 9(70), 209-219. google scholar
• McCarthy, P. J. (1961). Sampling Considerations in the Construction of Price Indexes with Particular Reference to the United States Consumer Price Index. In The Price Statistics of the Federal Goverment (pp. 197-232). Report of the Price Statistics Review Committee, NBER. google scholar
• Özdemir, O. (2020). The Handicap for Enhanced Solidarity Across Advanced Economies: The Greater the Economic Openness Higher the Unequal Distribution of Income. Annals ofPublic and Cooperative Economics, 91(4), 585-632. google scholar
• Park, C.-Y., & Mercado, R. (2017). Financial Inclusion, Poverty, and Income Inequality. The Singapore Economic Review, 63(01), 185-206. google scholar
• Schmidt, M. L. (1993). Effects of updating the CPI market basket. Monthly Labor Review, 116(12), 59-62. google scholar
• Topuz, S. G., & Dağdemir, Ö. (2016). Ekonomik Büyüme ve Gelir Eşitsizliği İlişkisi: Kuznets Ters-U Hipotezi’nin Geçerliliği. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 11(3), 115-115. google scholar
• Tunalı, H., & Özkan, İ. (2016). Türkiye’de Tüketici Güven Endeksi ve Tüketici Fiyat Endeksi Arasındaki İlişkinin Ampirik Analizi. Journal of Economic Policy Researches, 3(2), 54-67. google scholar
• TÜİK. (2021a). Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması, 2020. Erişim Adresi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/ Index?p=Income-and-Living-Conditions-Survey-2020-37404 google scholar
• TÜİK. (2021b). Tüketici Fiyat Endeksi, Temmuz 2021. Erişim Adresi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Tuketici-Fiyat-Endeksi-Temmuz-2021-37385 google scholar