İş Sağlığı ve Güvenliğin Eğitimlerinde Tehlike Algılarının İncelenmesi

Yıl 2021, , 670 - 676, 30.12.2021

Orkun Dalyan , Erdal Canpolat , Mehmet Pişkin

https://doi.org/10.7240/jeps.949112

Cited By: 1

Öz

İş sağlığı ve güvenliğine verilen önemin artmasıyla beraber iş güvenliği eğitimlerine verilen önemde artmıştır. İş kazalarının nedenleri hakkında yapılan birçok araştırma, %80-90 oranında personellerin bireysel hatalarından kaynaklanan ve “güvensiz davranışlar” olarak adlandırılan durumlar olduğu belirtmektedir. Bahsi geçen bireysel hataların düzeltilmesi, iş kazası ve meslek hastalıklarının azaltılması için verimli iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri üzerinde durulması gereken önemli bir konudur.
Bu çalışmada, iş güvenliği eğitimlerinin veriminin arttırılması amacıyla aynı sayıda ve benzer nitelikte 50’şer kişiden oluşan 3 çalışma grubuna farklı yapıdaki eğitimler uygulanmıştır. İlk gruba ofis ortamında işe özel eğitim, ikinci gruba çalışma ortamında işe özel işbaşı eğitimi, son gruba hem ofis ortamında işe özel eğitim hem de çalışma ortamında işe özel işbaşı eğitimi verilmiştir. Eğitimler sonrasında personellere çoktan seçmeli sınav yerine içeriğinde işe özgü tehlikeleri barındıran infografik çizim anketler uygulanarak personellerin tehlike algılarının farklı yapıdaki eğitimlere göre değişimi tespit edilmiştir. Araştırmada elde edilen verilerin istatistiksel analizinde SPSS 22.0 programından faydalanılmıştır.
Analiz sonuçlarına göre, işe özgü eğitim ile işe özel işbaşı eğitiminin birlikte verildiği karma eğitimin, diğer iki eğitim türüne göre personellerin tehlike algısının arttırılmasında daha olumlu yönde etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca, özel olarak eğitime tabi tutulması gereken gruplar demografik özelliklere göre sınıflandırılmıştır.

Anahtar Kelimeler

İnfografik çizim, İş sağlığı ve güvenliği eğitimleri, İş kazaları, Tehlike algısı, Güvenlik kültürü

Destekleyen Kurum

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Bilimsel Araştırmalar Proje Birimi

Proje Numarası

FYL-2020-3180

Kaynakça

• [1] Yılmaz, F. (2007). Ülkemizde İSG eğitiminde model arayışı. İş Sağlığı ve Güvenliği Dergisi, 35, 30-35.
• [2] Gürsoy, T. (2019). Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye, s. 5-8.
• [3] Demir, E., Ensari Özay, M., Uçan, R. ve Kayhan, H. (2021). İş doyumu ile iş güvenliği algısı arasındaki ilişki: İnşaat işçileri örneği. International Journal of Advances in Engineering and Pure Sciences, 33(1), 58-63.
• [4] Bahari, S. F. (2011). An investigation of safety training, safety climate and safety outcomes: A longitudinal study in a Malaysian manufacturing plant. Doktora Tezi, The University of Manchester, UK, s. 144.
• [5] T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı. (2013). Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik. Resmî Gazete Sayı:28648, 15/05/2013.
• [6] Demirbaş Erkan, G. (2019). İş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin işveren ve çalışanlarda davranış değişikliği etkinliği. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Rumeli Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye, s. 14.
• [7] Yıldırım, E. (2010). İşçi sağlığı ve iş güvenliğinde eğitimin rolü ve işgörenlerin işçi sağlığı ve iş güvenliği eğitimi konusundaki bilinç düzeylerini ölçmeye yönelik bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye, s. 122.
• [8] Dalyan, O. ve Pişkin, M. (2020). İşyerlerinde ramak kala bildirimlerinin iş kazalarına etkisi ve inşaat sektöründe uygulama. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6(1), 133-143.
• [9] Yenisarı, B. (2017). Kamu çalışanlarının iş güvenliği eğitimi konusundaki bilinç düzeylerinin araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye, s. 72.
• [10] Krejcie, V. R. ve Morgan, W. D. (1970). Determining sample size for research activities. Educational and Psychological Measurement, 30, 607-610.
• [11] Yıldız, S. (2011). Sosyal bilimlerde örnekleme sorunu: Nicel ve nitel paradigmalardan örnekleme kuramına bütüncül bir bakış. Kesit Akademi Dergisi, 3(11), 421-442.
• [12] Tavşancıl, E. (2019). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi. Nobel Akademi Yayıncılık, Ankara.
• [13] Eymen, E. (2007). SPSS 15.0 Veri Analiz Yöntemleri. İstatistik Merkezi, Ankara.
• [14] Kayri, M. (2009). Araştırmalarda gruplar arası farkın belirlenmesine yönelik çoklu karşılaştırma (Post-Hoc) teknikleri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(1), 51-64.
• [15] Kılıç, S. (2014). Etki büyüklüğü. Journal of Mood Disorders, 4(1), 44-46.
• [16] Büyüköztürk, Ş., Çokluk, Ö. ve Köklü, N. (2006). Sosyal Bilimler için İstatistik. Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara.
• [17] Özdamar, K., Odabaşı, Y., Hoşcan, Y., Bir, A. A., Kırcaali-İftar, G., Özmen, A. ve Uzuner, Y. (1999). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir.
• [18] Kol, İ. ve Özbek, S. (2021). İş sağlığı ve güvenliği eğitim uygulamalarının karşılaştırılması. OHS Academy, 4(1), 1-14.
• [19] Hışır, H. (2018). İş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinde görsel ve sözel eğitimin etkinliğinin karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Üsküdar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Türkiye, s. 34.
• [20] Bahadırlıoğlu, M. (2019). İnteraktif öğrenme yöntemlerinin iş sağlığı ve güvenliğine yönelik bilgi ve davranışa etkisi. Yüksek Lisans Tezi, İzmir Ekonomi Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Türkiye, s. 64.
• [21] Temel, B. A. (2015). Trabzon il merkezindeki şantiyelerde çalışan işçilerin profilleri ile iş sağlığı ve güvenliği hakkındaki bilgi düzeylerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Ünivesitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye, s. 69.