PAST LOOK FOR A SUSTAINABLE ENVIRONMENT: PERIODIC ANALYSIS OF THE ENVIRONMENTAL KUZNETS CURVE IN TURKEY

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 1, 81 - 97, 30.04.2024

Yusuf Ekinci

https://doi.org/10.53280/jer.1350243

Öz

In this study, the movements of the Environmental Kuznets Curve (EKC) hypothesis in the past years are
periodically examined in order to see what can be done about a sustainable environment in Turkey. The
analysis covers the time period 1970-2022. In this context, 15 critical periods affecting GDP and CO2
emissions in Turkey were examined by using the least squares method with structural break. The most
important finding obtained as a result of the study is that the EKC hypothesis does not remain constant with a
single shape such as U, inverted-U, N, but can periodically draw all these graphs at the same time. In addition,
it is among the findings of the study that the M-shaped graph is also valid in the Turkish economy. In the
analyzes made, it is aimed to release less CO2 emissions to the environment with production, to reduce costs,
to facilitate the finding of resources and to provide technological developments to prevent environmental
pollution in production, as well as to be a party to environmental agreements to prevent environmental
pollution, etc. It is also among the results reached in the study that it depends on the factors. The study is
thought to have the first feature as no similar study has been encountered in terms of periodic analysis of
the EKC hypothesis with the refractive test covering 15 critical dates compared to the time series analyzes
made in the Turkish sample.

Anahtar Kelimeler

Environmental Kuznets Curve, Türkiye, Structural Fracture EKK Method

SÜRDÜRÜLEBİLİR ÇEVRE İÇİN GEÇMİŞE BAKIŞ: TÜRKİYE'DE ÇEVRESEL KUZNETS EĞRİSİNİN DÖNEMSEL ANALİZİ

Öz

Bu çalışmada Türkiye’de sürdürülebilir bir çevre ile ilgili neler yapılacağını görebilmek için Çevresel Kuznets Eğrisi (ÇKE) hipotezinin geçmiş yıllardaki hareketleri dönemsel olarak incelenmiştir. Analiz 1970-2022 zaman aralığını kapsamaktadır. Bu kapsamda yapısal kırılmalı en küçük kareler yöntemi kullanılarak Türkiye de GDP ve CO2 emisyonlarını etkileyen 15 kritik döneme bakılmıştır. Çalışma sonucunda elde edilen en önemli bulgu ÇKE hipotezi bir zaman aralığında U, ters-U, N gibi tek bir şekille sabit kalmayıp dönemsel olarak tüm bu grafikleri aynı anda çizebildiği yönündedir. Buna ilaveten M şeklinde grafiğin de Türkiye ekonomisinde geçerli olduğu çalışmada ulaşılan bulgular arasındadır. Yapılan analizlerde üretimle birlikte çevreye daha az CO2 emisyonu salgılanmasının, maliyetleri düşürme, kaynak bulunmasını kolaylaştırma ve üretimde çevre kirliliğini önlemeye yönelik teknolojik gelişmeleri sağlamanın yanı sıra buna ilaveten çevre kirliliğini önlemeye yönelik çevre sözleşmelerine taraf olmak vb. unsurlara bağlı olduğu da çalışmada ulaşılan sonuçlar arasında yer almaktadır. Çalışma Türkiye örnekleminde yapılan zaman serisi analizlerine kıyasla ÇKE hipotezinin 15 kritik tarihi kapsayan kırılmalı test ile dönemsel olarak incelenmesi bakımından benzeri bir çalışmaya rastlanılmaması nedeniyle ilk özelliği taşıdığı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Çevresel Kuznets Eğrisi, Türkiye, Yapısal Kırılmalı EKK Yöntemi

Kaynakça

• Ahmet, A. Y. & Karaçor, Z. (2006). 2001 Sonrası Dönemde Türkiye Ekonomisinde Krizden Büyümeye Geçiş Üzerine Bir Tartışma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (16), 67-86.
• Albayrak, E. N. & Gökçe, A. (2015). Ekonomik Büyüme ve Çevresel Kirlilik İlişkisi: Çevresel Kuznets Eğrisi ve Türkiye Örneği. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 4(2), 279-301.
• Allard, A., Takman, J., Uddin, G. S. & Ahmed, A. (2018). The N-Shaped Environmental Kuznets Curve: An Empirical Evaluation Using A Panel Quantile Regression Approach. Environmental Science and Pollution Research, 25, 5848-5861.
• Ang, J. B. (2007). CO2 Emissions, Energy Consumption, and Output in France. Energy Policy, 35(10), 4772-4778.
• Arı, A. & Zeren, F. (2011). CO2 Emisyonu ve Ekonomik Büyüme: Panel Veri Analizi. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 18(2), 37-47.
• Aydın, C., Darıcı, B. & Kutlu, Ş. Ş. (2019). Ekonomik Büyüme Çevre Kirliliğini Azaltır Mı? Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 191-196.
• Bai, J. & Perron, P. (2003). Computation and Analysis of Multiple Structural Change Models. Journal of Applied Econometrics, 18(1), 1-22.
• Barrett, S. & Graddy, K. (2000). Freedom, Growth, and The Environment. Environment and Development Economics, 5(4), 433-456.
• Başar, S. & Temurlenk, M. S. (2007). Çevreye Uyarlanmış Kuznets Eğrisi: Türkiye Üzerine Bir Uygulama. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21(1), 1-12.
• Bilgili, F., Koçak, E. & Bulut, Ü. (2016). The Dynamic Impact of Renewable Energy Consumption on CO2 Emissions: A Revisited Environmental Kuznets Curve Approach. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 54, 838-845.
• Bozkurt, C. & Okumuş, İ. (2017). Gelişmiş Ülkelerde Çevresel Kuznets Eğrisi Hipotezinin Test Edilmesi: Kyoto Protokolünün Rolü. İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 5(4), 57-67.
• Carson, R. T. (2010). The Environmental Kuznets Curve: Seeking Empirical Regularity and Theoretical Structure. Review of Environmental Economics and Policy.
• Cole, M. A. (2004). Trade, The Pollution Haven Hypothesis and The Environmental Kuznets Curve: Examining The Linkages. Ecological Economics, 48(1), 71-81.
• Çınar, S. (2011). Gelir ve CO2 Emisyonu İlişkisi: Panel Birim Kök ve Eşbütünleşme Testi. Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 30(2), 71-83.
• Destek, M. A. (2018). Çevresel Kuznets Eğrisi Hipotezinin Türkiye İçin İncelenmesi: STIRPAT Modelinden Bulgular. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 19(2), 268-283.
• Dickey, D. A. & Fuller, W. A. (1979). Distribution of The Estimators for Autoregressive Time Series with A Unit Root. Journal of the American Statistical Association, 74(366a), 427-431.
• Dinda, S., Coondoo, D. & Pal, M. (2000). Air Quality and Economic Growth: An Empirical Study. Ecological Economics, 34(3), 409-423.
• Emirmahmutoğlu, F., Saraçoğlu, B. & Güney, S. (2010). Türkiye’de Enflasyon Direngenliğinin Bai-Perron Yöntemi İle İncelenmesi. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(2), 1-26.
• Erataş, F. & Uysal, D. (2014). Çevresel Kuznets Eğrisi Yaklaşımının “BRICT” Ülkeleri Kapsamında Değerlendirilmesi. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 64(1), 1-25.
• Erdoğan, İ., Türköz, K. & Görüş, M. Ş. (2015). Çevresel Kuznets Eğrisi Hipotezinin Türkiye Ekonomisi İçin Geçerliliği. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (44).
• Grossman, G. M. & Krueger, A. B. (1991). Environmental Impacts of a North American Free Trade Agreement.
• Güriş, S. & Tuna, E. (2011). Çevresel Kuznets Eğrisi’nin Geçerliliğinin Panel Veri Modelleriyle Analizi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2), 173-189.
• Güney, A. (2018). Genişletilmiş Çevresel Kuznets Eğrisinin Türkiye İçin Yeniden Değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 32(3), 745-761.
• Güzel, F. (2021). Çevresel Kuznets Eğrisi Hipotezinin Türkiye Ekonomisinde Geçerliliğinin Ampirik Analizi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (30), 59-76.
• He, J. & Richard, P. (2010). Environmental Kuznets Curve for CO2 in Canada. Ecological Economics, 69(5), 1083-1093.
• Holtz-Eakin, D. & Selden, T. M. (1995). Stoking The Fires? CO2 Emissions and Economic Growth. Journal of Public Economics, 57.1, 85-101.
• Ismihan, M. & Özcan, K. M. (2006). Türkiye Ekonomisinde Büyümenin Kaynakları: 1960-2004. İktisat İsletme ve Finans, 21(241), 74-86.
• Jayanthakumaran, K. & Liu, Y. (2012). Openness and The Environmental Kuznets Curve: Evidence from China. Economic Modelling, 29(3), 566-576.
• Karaçor, Z. & Alptekin, V. (2006). 1980 Sonrası İstikrar Politikaları Işığında Türkiye Ekonomisinin Trend Analizi Yardımıyla Değerlendirilmesi. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 6(11), 306-342.
• Kaufmann, R. K., Davidsdottir, B., Garnham, S. & Pauly, P. (1998). The Determinants of Atmospheric SO2 Concentrations: Reconsidering The Environmental Kuznets Curve. Ecological Economics, 25(2), 209-220.
• Kesebir, M. (2018). 2008 Küresel Finansal Kriz ve Bu Krizin Türkiye’deki Ekonomik Göstergelere Etkisi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(4), 531-538.
• Koçak, E. (2014). Türkiye'de Çevresel Kuznets Eğrisi Hipotezinin Geçerliliği: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı. İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 2(3), 62-73.
• Kuznets, S. (1955). International Differences in Capital Formation and Financing. In Capital Formation and Economic Growth (pp. 19-111), Princeton University Press.
• Lebe, F. (2016). Çevresel Kuznets Eğrisi Hipotezi: Türkiye İçin Eşbütünleşme ve Nedensellik Analizi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 17(2), 177-194.
• Moomaw, W. R. & Unruh, G. C. (1997). Are Environmental Kuznets Curves Misleading Us? The Case of CO2 Emissions. Environment and Development Economics, 2(4), 451-463.
• Mor, S. & Jindal, S. (2012). Estimation of Environmental Kuznets Curve and Kyoto Parties: A Panel Data Analysis. IJCEM International Journal of Computational Engineering & Management, 15(1), 5-9.
• OECD (Organisation for Economic Co-Operation and Development), (2023). CO2. https://www.oecd.org/tr, (Erişim Tarihi: 11.08.2023).
• Özaydın, Ö. & Apaydın, C. (2019, March). Yapısal Kırılmalar Altında Çevresel Kuznets Eğrisi Hipotezinin Türkiye İçin Geçerliliği: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı. In Tekirdağ XI. IBANESS Congress Series, 667-677.
• Özbek, S. & Oğul, B. (2022). The Validity of Environmental Kuznets Curve Hypothesis: An Empirical Study on Turkey. Journal of academic Researches and Studies, 14(26), 35-46.
• Öztürk, S. & Gülen, M. İ. (2019). Çevresel Kuznets Hipotezinin Türkiye İçin Geçerliliğinin Ampirik Analizi: 1960-2014 Dönemi ARDL Sınır Testi Yaklaşımı. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, 8(16), 219-227.
• Panayotou, T. (1993). Empirical Tests and Policy Analysis of Environmental Degradation at Different Stages of Economic Development.
• Panayotou, T. (1997). Demystifying The Environmental Kuznets Curve: Turning A Black Box into A Policy Tool. Environment and Development Economics, 2(4), 465-484.
• Phillips, P. C. & Perron, P. (1988). Testing for A Unit Root İn Time Series Regression. Biometrika, 75(2), 335-346.
• Roberts, J. T. & Grimes, P. E. (1997). Carbon Intensity and Economic Development 1962-1991: A Brief Exploration of The Environmental Kuznets Curve. World Development, 25(2), 191-198.
• Roca, J. & Alcántara, V. (2001). Energy Intensity, CO2 Emissions and The Environmental Kuznets Curve. The Spanish Case. Energy Policy, 29(7), 553-556.
• Saatçi, M. & Dumrul, Y. (2011). Çevre Kirliliği Ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Çevresel Kuznets Eğrisinin Türk Ekonomisi İçin Yapısal Kırılmalı Eş-Bütünleşme Yöntemiyle Tahmini. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (37), 65-86.
• Selden, T. M. & Song, D. (1994). Environmental Quality and Development: Is There A Kuznets Curve for Air Pollution Emissions? Journal of Environmental Economics and management, 27(2), 147-162.
• Shafik, N. & Bandyopadhyay, S. (1992). Economic Growth and Environmental Quality: Time-Series and Cross-Country Evidence, 904, World Bank Publications.
• Shafik, N. (1994). Economic Development and Environmental Quality: An Econometric Analysis. Oxford Economic Papers, 46(Supplement_1), 757-773.
• Shi, J. (2004). Tests of The EKC Hypothesis Using CO2 panel Data (No. 1778-2016-141739).
• Stern, D. I. & Common, M. S. (2001). Is There An Environmental Kuznets Curve for Sulfur? Journal of Environmental Economics and Management, 41(2), 162-178.
• Sulaiman, J., Azman, A. & Saboori, B. (2013). The Potential of Renewable Energy: Using The Environmental Kuznets Curve Model. American Journal of Environmental Sciences, 9(2), 103.
• Torras, M. & Boyce, J. K. (1998). Income, Inequality, and Pollution: A Reassessment of The Environmental Kuznets Curve. Ecological Economics, 25(2), 147-160.
• Tutulmaz, O. (2015). Environmental Kuznets Curve Time Series Application for Turkey: Why Controversial Results Exist for Similar Models? Renewable and Sustainable Energy Reviews, 50, 73-81.
• Yamak, N., Tanrıöver, B. & Güneysu, F. (2012). Turizm-Ekonomik Büyüme İlişkisi: Sektör Bazında Bir İnceleme. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26(2), 205-220.
• Yavapolkul, N. (2005). Environmental Kuznet Curve: Empirical Investigation Using Non-Parametric Approach. Department of Agricultural and Resource Economics, University of California, 1-9.
• Yılankırkan, N. & Doğan, H. (2020). Türkiye’nin Enerji Görünümü ve 2023 Yılı Birincil Enerji Arz Projeksiyonu. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 10(2), 77-92.
• T.C. Dış İşleri Bakanlığı, (2023). Ülkemizin Taraf Olduğu Başlıca Çevre Anlaşmaları. https://www.mfa.gov.tr, (Erişim Tarihi: 15.08.2023).
• T.C. Strateji ve Bütçe Başkanlığı, (2023). Ekonomik ve Sosyal Göstergeler. https://www.sbb.gov.tr, (Erişim Tarihi: 25.08.2023).
• The World Bank, (2023). GDP. https://www.worldbank.org/tr, (Erişim Tarihi: 11.08.2023).