BEST WORST METODU İLE İNŞAAT SEKTÖRÜNDE RİSK DEĞERLENDİRMESİNE YENİ BİR YAKLAŞIM

Yıl 2021, , 1141 - 1154, 20.12.2021

Necip Fazıl Karakurt , İhsan Hekimoğlu Ali Guneri

https://doi.org/10.21923/jesd.770437

Cited By: 1

Öz

İnşaat sektörü, Türkiye’de iş kazalarının ölüm veya ciddi yaralanmalarla sonuçlandığı bir sektördür. Bu nedenle üzerine yoğunlaşılması ve hızlı bir şekilde tedbir alınması gereken İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) risk faktörleri oldukça fazla sayıdadır. Makalede daha önce İSG literatüründe kullanılmamış yeni bir yaklaşım ile İnşaat sektörü İSG risk faktörleri önceliklendirilmiştir. İnşaat sektörü literatüründe yer alan farklı kaynaklar incelenerek elde edilmiş 15 farklı risk faktörünün önceliklendirme çalışması yapılmıştır. Bu önceliklendirme yapılırken, yeni yaygınlaşmakta olan Çok Kriterli Karar Verme yöntemlerinden Best Worst Metot kullanılmıştır. İnternet üzerinden yapılan anket yoluyla uzman görüşleri toplanmış, bu görüşler neticesinde risk faktörlerinin birbirleri açısından önem derecelerini gösteren ikili karşılaştırma vektörleri belirlenmiştir. Bu ikili karşılaştırma vektörlerinin makalede verilen doğrusal programlama modelinde çözülmesi neticesinde, faktör ağırlıkları elde edilmiştir. Toplam 51 katılımcının bulunduğu anket çalışmasında 37 adet anket tutarsız bulunması nedeniyle çalışmanın kapsamından çıkartılmıştır. Tutarlı anket sonuçları farklı ortalama alma yöntemleri ile incelenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre yüksekten düşme, yüksekten malzeme düşmesi, ağır kaldırma ve toza maruz kalma faktörleri en önemli risk faktörleri olarak belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Best Worst Metot, İnşaat Sanayi, Risk Önceliklendirme, Risk Değerlendirme

Kaynakça

• Ahmad, W.N.K., Rezaei, J., Sadaghiani, S., Tavasszy, L.A., 2017. Evaluation of the external forces affecting the sustainability of oil and gas supply chain using Best Worst Method. Journal of Cleaner Production, 153, 242–252.
• Akay, A.O., Demir, M., Akgul, M., 2018. Assessment of risk factors in forest road design and construction activities with fuzzy analytic hierarchy process approach in Turkey. Environmental Monitoring and Assessment, 190 (9).
• Alba, E., Dorronsoro, B., 2005. The Exploration/Exploitation Tradeoff in Dynamic Cellular Genetic Algorithms. IEEE, Transactions on Evolutionary Computation, 9, 26-142.
• Altınel, İ.K., Öncan, T., 2005. A New Enhancement of the Clarke and Wright Savings Heuristic for the Capacitated Vehicle Routing Problem. Journal of the Operational Research Society, 56 (8), 954-961.
• Aminbakhsh, S., Gunduz, M., Sonmez, R., 2013. Safety Risk Assessment Using Analytic Hierarchy Process (AHP) during Planning and Budgeting of Construction Projects. Journal of Safety Research, 46, 99-105.
• Azak, Ş., Miran, B., Şimşek, B., 2016. Alternatif Üretim Teknikleriyle Üretilmiş Domateste Tüketicilerin Dikkate Aldığı Özelliklerin Karşılaştırmalı Analizi. 12.Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi, 363-372, Isparta.
• Bilir, S., Gürcanli, E., 2015. İnşaatlarda Yeni Bir Risk Değerlendirme Yöntemi: HRNS. 5. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Sempozyumu, 157-166, İzmir.
• Çakir, E., Can, M., 2019. Best-Worst Yöntemine Dayalı ARAS Yöntemi ile Dış Kaynak Kullanım Tercihinin Belirlenmesi: Turizm Sektöründe Bir Uygulama. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23 (3), 1273-1300.
• Çakır, E., İncioğlu, C., 2019. Türkiye Gayrimenkul Sektöründe Yabancı Yatırımcıların Beklentilerinin Best-Worst Yöntemiyle Değerlendirilmesi. International Conference on Applied Economics and Finance (ICOAEF VI 2019) & Extended with Social Sciences, 185-187, Balıkesir.
• Çalişma ve Sosyal Güvenlik Bakanliği, 2009. “İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin Tehlike Sınıfları Tebliği”. Resmi Gazete, 27320.
• Ceylan, H., 2014. Türkiye’de inşaat sektöründe meydana gelen iş kazalarının analizi. International Journal of Engineering Research and Development, 6 (1), 1-6.
• Ceylan, H., Başhelvacı, V.S., 2011. Risk Değerlendirme Tablosu Yöntemi İle Risk Analizi: Bir Uygulama. International Journal of Engineering Research and Development, 3 (2), 25-33.
• Chang, T.L., Chen, K., Liou, J., 2019. A Novel FMEA Model Based on Rough BWM and Rough TOPSIS-AL for Risk Assessment. Mathematics, 7 (10), 874.
• Duman, E., Etiler, N., 2013. İnşaat Sektörü ve İşçi Sağliği. Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, 13 (48), 30-38.
• Ebrat, M., Ghodsi, R., 2014. Construction project risk assessment by using adaptive-network-based fuzzy inference system: An empirical study. KSCE Journal of Civil Engineering, 18 (5), 1213–1227.
• Goldberg, D., 1989. Genetic Algorithms in Search, Optimization and Machine Learning. Reading, Boston: MA: Addison-Wesley Professional.
• Gül, M., Güneri, A.F., Selvi, A.E., 2014. Bulanik Karar Verme Yaklaşimlari Kullanilarak Matris (L-Matris) Metodu Bazli Risk Değerlendirmesi, Uluslararası İş Güvenliği Sempozyumu, İstanbul.
• Hinton, T.G., 2010. The Vehicle Routing Problem including a range of Novel Techniques for its Solution. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Bristol Üniversitesi, İngiltere.
• Işildar, A., 2019. Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleriyle Katı Atık Bertaraf Yöntemi Seçimi, Yüksek Lisans Tezi. Pamukkale Üniversitesi, Türkiye.
• Jaszkiewicz, A., Ishibuchi, H., Zhang, Q., 2012. Multiobjective Memetic Algorithms. F. Neri, C. Cotta, P. Moscato (Edt.), Handbook of Memetic Algorithms, içinde (s. 201-217). Berlin: Springer-Verlag, Berlin Heidelberg.
• Kara, M.E., Firat, O., 2018. Supplier Risk Assessment Based on Best-Worst Method and K-Means Clustering: A Case Study. Sustainability, 10 (4), 1066.
• Laitinen, H., Vuorinen, M., Simola, A., 2012. İmalat Sanayinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetimi, MESS yayınları, İstanbul.
• Larsson, T.J., Field, B., 2002. The distribution of occupational injury risk in the Victorian construction industry. Safety Science, 40, 439–456.
• Liang, F., Brunelli, M., Rezaei, J., 2020. Consistency issues in the best worst method: Measurements and thresholds. Omega, 102175.
• Makin A.M., Winder C., 2008. A New Conceptual Framework to Improve the Application of Occupational Health and Safety Management Systems, Safety Science, 46, 935-948.
• Mohammadi, M., Rezaei, J., 2019. Bayesian best-worst method: A probabilistic group decision making model. Omega, 96, 102075.
• Norouzi, A., Namin, H.G., 2019. A Hybrid Fuzzy TOPSIS – Best Worst Method for Risk Prioritization in Megaprojects. Civil Engineering Journal, 5 (6), 1257–1272.
• Özkiliç, Ö., 2005. İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi ve Risk Değerlendirme Metodolojileri. Tisk Yayınları, İstanbul.
• Özkiliç, Ö., 2007. İş Sağlığı, Güvenliği ve Çevresel Etki Risk Değerlendirmesi, Tisk Yayınları, İstanbul.
• Rezaei, J., 2015. Best-Worst Multi-Criteria Decision-Making Method. Omega, 53, 49-57.
• Rezaei, J., Roekel, W. S., Tavasszy, L., 2018. Measuring the Relative İmportance of the Logistics Performance Index Indicators Using Best Worst Method. Transport Policy, 68, 158-169.
• Salimi, N., Rezaei, J., 2016. Measuring efficiency of university-industry Ph. D. projects using best worst method. Scientometrics, 109 (3), 1911-1938.
• Selçuk, S., Selim, H., 2018. Mücevherat Sektöründe Kullanılan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Analiz Yöntemlerinden L Tipi Matris Yöntemi. Journal of Technologies and Applied Sciences, 1 (1), 21-27.
• Tam, C.M., Zeng, S.X., Deng, Z.M., 2004. Identifying elements of poor construction safety management in China. Safety Science, 42 (7), 569-586.
• Toktaş, P., Can, G.F., 2018. Şantiyelerin İş Sağlığı ve Güvenliği Açısından Risk Düzeylerine Göre Kemıra-M Yöntemi ile Sıralanması. Ergonomi, 1 (3), 123-136.
• Topal, İ., 2017. Risk Değerlendirme Metotları, Retrieved June, 2020, from http://www.dataakademi.com.tr/ wpcontent/uploads/2017/02/ 12_RD_METOTLARI.pdf.
• Uğur, L. O., 2006. İnşaat sektöründe riskler ve risk yönetimi. Türkiye Müteahhitler Birliği Yayını, Ankara.
• Uzun, İ.M., 2012. İnşaatlarda Yapı Makinaları Kullanımında İş Güvenliği Risk Değerlendirmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Teknik Üniversitesi, Türkiye.
• Yavuz, G.G., Miran, B., Özüdoğru, T., 2015. Cereals producers’ Agricultural aims and their tendencies to sustain agricultural production in Turkey. International Conference on Eurasian Economies.
• Zhang, H., Liu, B., 2009. A New Genetic Algorithm for Order-Picking of Irregular Warehouse. International Conference on Environmental Science and Information Application Technology, 1, 121-124.
• Zou, P.X., Zhang, G., 2009. Comparative study on the perception of construction safety risks in China and Australia. Journal of Construction Engineering and Management, 135 (7), 620-62.