EĞİRDİR GÖLÜ DİP SEDİMENTİNDE AĞIR METAL FRAKSİYONLARININ İNCELENMESİ

Yıl 2021, , 1224 - 1235, 20.12.2021

Bülent Kırkan , Hakan Şençimen

https://doi.org/10.21923/jesd.955618

Öz

Eğirdir Gölü’nde kirlilik, özellikle tarımsal aktiviteler başta olmak üzere insan kaynaklı kirletici etmenler nedeniyle her geçen gün artış göstermektedir. Bu kirlilik kaynaklarının başında ağır metaller önemli bir yer tutmaktadır. Söz konusu kirlilik besin zinciri ile sucul canlılardan insanlara kadar gelebilmektedir. Bu çalışma kapsamında Eğirdir Gölü’nde 8 dip sediment örnekleme istasyonu belirlenmiştir. Alınan dip sediment örneklerinin pH, iletkenlik, organik karbon tayini, karbonat tayini, katyon değişim kapasitesi ve organik madde tayini (%) gibi bazı fizikokimyasal parametre değerleri belirlenmiştir. Daha sonra dip sediment örneklerinde mevcut Cd, Pb, Cu, Fe, Ni, Mn, Cr ve Zn ağır metalleri 4 farklı kimyasal fraksiyona ayrılarak incelenmiştir. Örneklerde mevcut ağır metallerin kimyasal fraksiyonlarına ayrılmasında Avrupa Birliği Referans Komisyonu tarafından geliştirilen BCR (The European Community Bureau of Reference) ardışık ekstraksiyon yöntemi kullanılmıştır. Fraksiyonlara ayrılarak elde edilen çözeltilerde mevcut ağır metal konsantrasyonlarının belirlenmesinde ICP-OES cihazı kullanılmıştır. Elde edilen analiz sonuçlarına göre örnekleme istasyonlarında belirlenen ağır metal miktarları için kirlilik ve ekolojik risk değerlendirmeleri yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Eğirdir Gölü, Sediment, Ağır metal, Ardışık Ektraksiyon Yöntemi, Risk Değerlendirme

INVESTIGATION OF HEAVY METAL FRACTIONS IN EĞİRDİR LAKE BOTTOM SEDIMENT

Öz

The pollution of Lake Egirdir Lake is increasing day by day due to human-induced pollutants, especially agricultural activities. Heavy metals have an important place in these pollution resources. The existing pollution can come from aquatic creatures to humans with the food chain. In this study, eight bottom sediment sampling stations were selected in Egirdir Lake. Some physicochemical parameter values such as pH, conductivity, organic carbon determination, carbonate determination, cation exchange capacity and organic matter determination (%) of the sediment samples were determined. Then, heavy metals of Cd, Pb, Cu, Fe, Ni, Mn, Cr ve Zn present in bottom sediment samples were separated into 4 different chemical fractions and analyzed. The BCR (The European Community Bureau of Reference) sequential extraction method developed by the European Community Bureau of Reference was used in the separation of the heavy metals present in the samples into chemical fractions. ICP-OES device was used to determine the heavy metal concentrations present in the solutions obtained by fractionation. According to the analysis results obtained, pollution and ecological risk assessments were made for amounts of heavy metals determined at the sampling stations.

Anahtar Kelimeler

Egirdir Lake, Sediment, Heavy Metal, Sequential Extraction Method, Risk Assessment

Kaynakça

• APHA, AWWA, WEF, 2005. Standart Methods For The Examination Of Water And Wastewater, 21st Edition, American Public Health Association, Washington, 4-103 – 4-169.
• Ates, A., Demirel, H., Mergul, N., 2020. Risk Assessment and Chemical Fractionation of Heavy Metals by BCR Sequential Extraction in Soil of the Sapanca Lake Basin, Turkey, Pol. J. Environ. Stud. Vol. 29, No. 2 (2020), 1523-1533.
• Bech, J., Tume P., Longan, L., Reverter, F., Tempio, M., 2008. Concentration Of Cd, Cu, Pb, Zn, Al And Fe İn Soils Of Manresa, NE Spain, Environ. Monit. Assess., 145: 257-266.
• Bulut, C., 2015. Eğirdir Gölü ve Göldeki Bazı Su Ürünlerinde Ağır Metal Düzeyleri ile Stres Parametrelerinin Araştırılması, Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Isparta.
• Davraz, A., Batur, B., 2020. Yalvaç-Gelendost (Isparta) Havzası Su Kaynaklarının Hidrojeokimyası ve Kullanılabilirlik Özelliklerinin Belirlenmesi, Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi 8(4), 1072 – 1085.
• Dora, E.Ç., 2005. İzmir Körfezi’nde Bazı Poliket Türleri (Hediste Diversicolor, Diopatra Neapolitana) ile Bunların Yaşadığı Sedimentte Ağır Metal Düzeylerinin Araştırılması, Ege Üniversitesi, Doktora Tezi, 190s, İzmir.
• Dökmeci, H.A., 2005. Gala Gölü ve Gölü Besleyen Su Kaynaklarında Ağır Metal Kirliliğinin Araştırılması, Trakya Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 115s, Edirne.
• elements in sediments of Baiyangdian Lake, China, Science of the Total Environment 724, 138046, 1-8
• Kaptan, H., Özan, S.T., 2014. Eğirdir Gölü’nün (Isparta) Suyunda, Sedimentinde ve Gölde Yaşayan Sazan’ın (Cyprinus carpio L., 1758) Bazı Doku ve Organlarındaki Ağır Metal Düzeylerinin Belirlenmesi, SDU Journal of Science (E-Journal), 9 (2): 44-60.
• Kennish, N.J., 1997. Practical Handbook Of Eustuarine And Marine Pollution, Heavy Metals, Chapter 6 (253-327), Florida.
• Keskin, F., 2012. Köyceğiz Gölü Sedimentinde Ağır Metal Fraksiyonlarının İncelenmesi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Muğla.
• Küçüksezgin, F., Aydın, Ş., 2012. Distribution And Chemical Speciation Of Heavy Metals İn The Surficial Sediments Of The Bakırcay And Gediz Rivers, Eastern Aegean, Environ. Earth Sci., 65:789–803.
• Li, F., Xiao, M., Zhang, J., Liu, C., Qiu, Z., Cai, Y., 2018. Spatial Distribution, Chemical Fraction And Fuzzy Comprehensive Risk Assessment Of Heavy Metals İn Surface Sediments From The Honghu Lake, China, International Journal Of Environmental Research And Public Health, 15(2), 207-218.
• Muller G., 1981. The Heavy Metal Pollution Of The Sediments Of Neckars And İts Tributary: A Stocktaking, Chem. Zeit, 105:157–164.
• Peng, J., Song, Y., Yuan, P., Cui, X., Qui, G.,2009. The remediation of heavy metals contaminated sediment, Journal of Hazardous Materials, 161: 633-640.
• Pradita, S., Shazili, N.A.M., Pattaratumrong, M. S., Chotikarn, P., Yucharoen, M., Prawit, T., 2019. Chemical fractionation of trace elements in mangrove sediments from the Songkhla Lake, Thailand using BCR technique, Science Asia, 45, 465-473.
• Soliman, N.F., El Zokm, G.M., Okbah, M.A., 2018. Risk assessment and chemical fractionation of selected elements in surface sediments from Lake Qarun, Egypt using modified BCR technique, Chemosphere, 191, 262–271.
• Şener, Ş., 2010. Eğirdir Gölü ve Dip Sedimanlarının Hidrojeokimyasal İncelenmesi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Isparta.
• Şener, Ş., Elitok, Ö., Şener, E., Davraz, A., 2011. An Investigation of Mn Contents in Water and Bottom Sediments from Eğirdir Lake, Turkey, Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 1:3, 145-149.
• Tessier, A., Campbell, P.G.C., Bisson, M., 1979. Sequential Extraction Procedure Fort He Speciation Of Particulate Trace-Metals, Anal. Chem., 51: 844-851.
• Tumantozlu, H., 2010. Karacaören II Baraj Gölü’ndeki Su, Sediment ve Sazan (Cyprinus Carpio L., 1758) Örneklerinde Bazı Ağır Metal Birikiminin İncelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 54s, Isparta.
• Wang, J., Zeng, X., Xu, D., Gao, L.,Li, Y., Gao, B., 2020. Chemical fractions, diffusion flux and risk assessment of potentially toxic.