SHORE EDGE LINE & OWNERSHIP PROBLEMS IN TURKEY: CASE STUDIES EVALUATION

Yıl 2021, Cilt: 9 Sayı: 1, 139 - 149, 30.03.2021

Halil Burak Akdeniz , Şaban İnam

https://doi.org/10.21923/jesd.784508

Cited By: 3

Öz

Sea, lake and stream shores; with their natural, social, cultural and economic potentials, they have been demanded areas for all societies living so far. Coasts that are such a focus of attention, are constantly under social pressure due to the opportunities they offer. Turkey have substantial sea, lakes and rivers beds, is of great importance for studies on the use and planning of coastal areas. However, on the one hand, the inadequacies and frequent changes in the current coastal legislation, on the other hand, the inadequacies in administrative supervise and legal sanction constitute the main source of the problems. For this reason, it is difficult to say that coastal areas are managed in 'decision making, planning and implementation' well. Coasts in terms of ownership law in Turkey; by Article 43 of the Constitution of the Republic of Turkey and by the Turkish Civil Code Article 715. 'fully owned by the state ' is one of the places. It is not possible for the coasts to be the property of a certain coterie or private ownership. Coasts should be common areas use of all segments of society equally and freely, but this situation couldn’t realize in actual use. The purpose of study, Turkey’s different ecological, economic and social value the sea, lake and river coasts put forth shore edge line-ownership problem and is to develop analytical advice.

Anahtar Kelimeler

Coastal Areas, Shore Edge Line, Property Right, Coastal Management

TÜRKİYE’DE YAŞANAN KIYI KENAR ÇİZGİSİ-MÜLKİYET SORUNLARININ ÖRNEK OLAYLARLA DEĞERLENDİRİLMESİ

Öz

Deniz, göl ve akarsu kıyıları; sahip oldukları doğal, sosyal, kültürel ve ekonomik potansiyeller ile bugüne kadar yaşayan tüm toplumlar için talep edilen alanlar olmuştur. Böylesine ilgi odağında olan kıyılar, sunduğu olanaklar nedeniyle sürekli toplumsal baskı altındadır. Kıyı alanlarının kullanımı ve planlamasında sürdürülebilirliğe yönelik kurumsal çalışmalar, üç tarafı denizlerle çevrili olan, zengin göl ve akarsu yataklarına sahip Türkiye için büyük önem arz etmektedir. Ancak, bir taraftan yürürlükte olan kıyı mevzuatındaki yetersizlikler ve sıkça yapılan değişikler, diğer taraftan idari denetim ve hukuki yaptırımlardaki yetersizlikler, yaşanan sorunların başlıca kaynağını oluşturmaktadır. Bu sebeple, kıyı yönetiminde ‘karar alma, planlama yapma ve uygulamaya koyma’ konusunda kıyı alanlarının iyi yönetildiğini söylemek zordur. Türkiye’de mülkiyet hukuku yönünden kıyılar; Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 43. maddesi ve Türk Medeni Kanunu’nun 715. maddesine göre ‘devletin hüküm ve tasarrufu altındaki’ yerlerdendir. Böylesi alanların belirli bir zümre veya kişi mülkiyetine konu olması mümkün değildir. Kıyıların, toplumun her kesimi için eşit, karşılıksız ve serbestçe yararlanmasına ayrılan ortak kullanım alanları olması gerekmektedir. Ancak bu durum, geçmişte hukuka uygun olarak kazanılmış kıyı alanlarındaki taşınmazlara ait tapuların, daha sonra kamu yararı sağlamak amacıyla yargıya konu edilmesi ile fiili kullanımda hala önemli bir mülkiyet sorunu olmaya devam etmekte ve yargıyı meşgul etmektedir. Bu çalışmanın amacı, Türkiye coğrafyasından farklı örnekler eşliğinde ekolojik, ekonomik ve toplumsal değerlere sahip deniz, göl ve akarsu kıyılarında yaşanan kıyı kenar çizgisi-mülkiyet sorunlarını ortaya koyup, çözüm önerileri geliştirmektir.

Anahtar Kelimeler

Kıyı Alanları, Kıyı Kenar Çizgisi, Mülkiyet Hakkı, Kıyı Yönetimi

Kaynakça

• Agenda 21, 1992. Programme of action for sustainable development, “Rio declaration on environment and development”, Report of the UN Conference on Environment and Development, Rio De Janerio.
• Akça, N., 2004. Kıyı kenar çizgisinin belirlenmesi ve uygulama sorunları. Bayındırlık ve İskân Bakanlığı, Teknik Araştırma ve Uygulama Genel Müdürlüğü.
• Anayasa, 1982. 2709 Sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, Kabul Tarihi: 18.10.1982, Yayımlandığı Resmi Gazetenin Tarihi: 09.11.1982, Sayısı: 17863, Yayımlandığı Düsturun Tertibi: 5, Cildi: 22, Sayfası: 3.
• Aşan, C., Akkaya, M.A., 2014. Kıyı alanlarındaki kentsel rantın “ kamu yararı’’ amaçlı kullanımına ilişkin değerlendirmeler. 8. Kıyı Mühendisliği Sempozyumu Bildiriler Kitabı, ss.413-422.
• Belediye, K., 2005. 5393 Sayılı Belediye Kanunu, Kabul Tarihi: 03.07.2005, Yayımlandığı Resmi Gazetenin Tarihi: 13.07.2005, Sayısı: 25874, Yayımlandığı Düsturun Tertibi: 5, Cildi: 44.
• Cicin-Sain, B., Knecht, R.W., 1998. Integrated coastal and ocean management. Island Press, Washington.
• Derici, B., 2018. Bütünleşik kıyı Alanları Yönetiminin (BKAY) göl kıyılarında uygulanabilirliği: Eğirdir Gölü örneği. Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, 2018.
• Gary, A., Klee, A., 1999. The coastal environment: toward integrated coastal and marine sanctuary development, Prentice Hall, New Jersey.
• Kadastro, K., 1987. 3402 Sayılı Kadastro Kanunu, Kabul Tarihi: 21.06.1987, Yayımlandığı Resmi Gazetenin Tarihi: 09.07.1987, Sayısı: 19512, Yayımlandığı Düsturun Tertibi: 5, Cildi: 26, Sayfası: 229.
• Kıyı, K., 1990. 3621 Sayılı Kıyı Kanunu, Kabul Tarihi: 04.04.1990, Yayımlandığı Resmi Gazetenin Tarihi: 17.04.1990, Sayısı: 20495, Yayımlandığı Düsturun Tertibi: 5 Cildi: 29, Sayfası: 76.
• Kıyı Kanununun Uygulanmasına Dair, Y., 2018. Kıyı Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmelik, Dayandığı Kanunun Tarihi: 04.04.1990, No: 3621, Yayımlandığı Resmi Gazetenin Tarihi: 29.06.2018, Sayısı: 30463.
• Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma, K., 1983. 2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu, Kabul Tarihi: 21.07.1983, Yayımlandığı Resmi Gazetenin Tarihi: 23.07.1983, Sayısı: 18113, Yayımlandığı Düsturun Tertibi: 5, Cildi: 22, Sayfası: 444.
• Medeni, K., 2001. 4721 Sayılı Medeni Kanun, Kabul Tarihi: 22.11.2001, Yayımlandığı Resmi Gazetenin Tarihi: 08.12.2001, Sayısı: 24607, Yayımlandığı Düsturun Tertibi: 5, Cildi: 41.
• 6785 Sayılı İmar Kanununda Bazı Değişiklikler Yapılması Hakkında, K., 1972. 1605 Sayılı, 6785 Sayılı İmar Kanununda Bazı Değişiklikler Yapılması Hakkında Kanun, Kabul Tarihi: 11.07.1992, Yayımlandığı Resmi Gazetenin Tarihi: 20.07.1992, Sayısı: 14251.
• Özçelik, M., 2017. Kıyı alanlarının kullanılmasında kıyı kenar çizgisinin önemi: Eğirdir yerleşim alanı örneği. Mühendislik Bilimleri ve Tasarımı Dergisi, 5(3): 595-600.
• Sağ, N., Yıldırım, H.H., 2011. Kıyı mevzuatında kamu yararı kavramının değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Dergisi, 26(2): 38-54.
• Sesli, F.A.,, Akyol, N., 2006. Kıyı alanlarında kamu yararı ve kullanım ilişkileri. Türkiye’nin Kıyı ve Deniz Alanları VI. Ulusal Konferansı, Türkiye Kıyıları 6: 13-22.
• Solmaz, S., 2017. Geçmişten günümüze Türkiye kıyı politikaları ve Türkiye kıyılarında yaşanan mülkiyet sorunları. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Uzmanlık Tezi, Ankara.
• Şener, Ş., Şener, E., Varol, S., (2020). Kaş (Antalya) kıyı bölgesinin mikrobiyolojik kirlilik değerlendirmesi. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 8(3): 753-765.
• Şimşek, S., 2010. Kıyılarda mülkiyet sorunu: Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi iptal kararları ışığında bir çözüm önerisi. Sayıştay Dergisi, 77: 77-118.
• Turoğlu, H., 2009. 3621 sayılı Kıyı Kanunu ve onun uygulanma problemleri. Türk Coğrafya Dergisi, 53: 31-40.
• URL-1, http://www.turkiyesulakalanlari.com/aksehir-ve-eber-golleri/ (Erişim Tarihi: 17.05.2020).
• URL-2, https://www.trthaber.com/haber/turkiye/yagislar-aksehir-golune-can-suyu-oldu-370325.html (Erişim Tarihi: 17.05.2020).
• URL-3, https://tr.wikipedia.org/wiki/Akşehir_Gölü (Erişim Tarihi: 17.05.2020).