Öz
Amaç: Birçok ilaç keşfinde doğa, doğal ürünler benzeri bileşik sınıflarının tasarımına ilham kaynağı olarak kullanmıştır. Eski zamanlardan beri yenilebilir mantarlar hem gıda hem de ilaç olarak kullanılmıştır. Türkiye'de yaşayan insanlar Suillus luteus (L.) Roussel yabani yenilebilir mantarlarını yaygın olarak tüketmektedir. Bu çalışmada, çeşitli S.luteus ekstraktlarının antioksidan, antimikrobiyal ve anti-proliferatif aktiviteleri araştırıldı.
Gereç ve Yöntem: S.luteus'un antioksidan aktivitesi, DPHH serbest radikal süpürme yöntemi ve demir iyonu şelatlama kabiliyeti saptandı. Ek olarak, toplam fenoller, β-karoten ve likopen gibi antioksidan özelliklere sahip bileşenlerin konsantrasyonu spektrofotometrik yöntemlerle belirlenmiştir. Antimikrobiyal potansiyel, 14 mikroorganizma üzerinde agar difüzyon yöntemi ile gösterilmiştir. Son olarak, S. luteus metanol ekstresinin MCF-7 kanser hücre hatları üzerindeki sitotoksik etkisi MTT yöntemi kullanılarak değerlendirildi.
Sonuç ve Tartışma: Sonuçlar S.luteus metanolik ve etanolik özütlerin daha bol fenollere sahip olduğunu gösterdi. (sırasıyla 153, 49.33 mg GAE/g ekstre,) Ayrıca β-karoten ve likopen içeriği saptandı (0.120 ile 0.606 µg/mL arası) S. luteus’un metanol ve etanol özütlerinin, DPPH radikaline karşı antioksidan aktiviteleri aynı konsantrasyondaki standart antioksidanlar olan BHT’den daha yüksek aktivite göstermiştir (Metanol özütü (IC50: 63.72µg/mL) > Etanol özütü (IC50: 80.72 µg/mL) > BHT (IC50: 96.47µg/mL). Ek olarak, metanol ektresinin etanol ekstresine göre daha yüksek demir iyonu şelatlama kabiliyetine sahiptir (sırasıyla 2.72, 3.45 µg/mL). Genel olarak, test edilen mantar ekstreleri test edilen mikroorganizmalara karşı nispeten düşük antimikrobiyal aktiviteye sahiptir (9 ve 10mm zonçapı) Ayrıca, S. luteus’un metanol ekstresinin 1mg/mL konsantrasyonda kanser hücrelerinin tamamını öldürdüğü tespit edildi. Bu çalışmanın sonuçları incelendiğinde S.luteus'un özellikle metanol ekstresinin potansiyel medikal özelliklere sahip olduğu gösterilmiştir.