TÜRKİYE'DE YETİŞEN ULMUS L. TÜRLERİNİN YAPRAK, DAL VE KABUK YAPILARININ ANATOMİK AÇIDAN KARŞILAŞTIRILMASI

Yıl 2022, Cilt: 46 Sayı: 3, 1030 - 1043, 30.09.2022

Neziha Yağmur Diker , İffet İrem Çankaya , Ayşe Mine Gençler Özkan

https://doi.org/10.33483/jfpau.1151181

Öz

Amaç: Ulmaceae familyasına ait Ulmus cinsi Türkiye’de dört tür (U. glabra Hudson, U. minor Miller, U. canescens Melville, and U. laevis Pallas) ile temsil edilmektedir. Karaağaç olarak bilinen bu tür halk ilacı olarak kullanılmaktadır. Bu türlerin tedavi edici kısmı iç kabuğudur ve çoğunlukla haricen yaraların ve kemik kırıklarının tedavisinde kullanılır. Bu çalışmanın amacı Ulmus türlerinin yaprak, yaprak sapı, dal ve kabuğunun anatomik özelliklerini belirlemek ve karşılaştırmaktır.
Gereç ve Yöntem: Doğadan toplandıktan sonra %70’lik alkolde muhafaza edilen tüm örneklerin enine kesitleri ve yaprakların her iki tarafından alınan yüzeysel kesitler sartur reaktifi ile boyandıktan sonra ışık mikroskobu ile incelenmiştir.
Sonuç ve Tartışma: Anatomik incelemede tüm türlerin tipik Ulmaceae familyasına ait elementlere sahip olduğu belirlenmiştir. U. canescens’in diğer türlere göre anatomik yapısında gözlenen farklılıklar; yaprak sapında hilal şeklinde iletim demetleri ve köşeli kollenkimanın varlığı ve dalın öz bölgesinde yer alan kalsiyum oksalat kristalleridir. Diğer taraftan U. laevis’de daldaki müsilaj kanallarının sayısı diğer türlere göre önemli ölçüde azdır. Glandular olmayan trikomlar ve kristaller tüm türlerde yoğunluk ve büyüklük bakımından farklıdır. Kabuk anatomisinde, U. minor ve U. canescens’in periderminde düzenli bir şekilde sıralanmış kristaller bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Bitki anatomisi, dal, kabuk, Ulmus türleri, Ulmaceae, yaprak

ANATOMICAL COMPARISON OF LEAF, BRANCH AND BARK STRUCTURES OF ULMUS L. SPECIES GROWING IN TURKEY

Öz

Objective: The genus Ulmus belonging to the Ulmaceae represented with four species (U. glabra Hudson, U. minor Miller, U. canescens Melville, and U. laevis Pallas) in Turkey. This genus, known as "Karaağaç," is used in folk medicine. The therapeutic part of these species is the inner bark; externally, it is mainly used to treat wounds and bone fractures. This study aims to determine and compare anatomical characteristics of the leaf, petiole, branch, and bark of Ulmus species.
Material and Method: Cross-sections of all samples preserved in 70% alcohol after collection from the field -also superficial sections taken from both sides of the leaf- were examined with a light microscope.
Result and Discussion: The anatomical examination determined that all species had typical Ulmaceae elements. Differences observed in the anatomical structure of U. canescens compared to other species; a crescent-shaped vascular bundle and angular collenchyma on the petiole, and calcium oxalate crystals located in the pith region of the branch. On the other hand, in U. laevis, the number of mucilage channels in the branch is significantly less compared to other species. Non-glandular trichomes and crystals are different in density and size in all species. In the bark anatomy, crystals showing a regular arrangement were found in the periderm of U. minor and U. canescens.

Anahtar Kelimeler

Bark, branch, leaf, plant anatomy, Ulmus species, Ulmaceae

Kaynakça

• 1. Wiegrefe, S.J., Sytsma, K.J., Guries, R.P. (1994). Phylogeny of Elms (Ulmus, Ulmaceae): Molecular Evidence for a Sectional Classification. Systematic Botany, 19(4), 590-612. [CrossRef]
• 2. Browicz, K., Zielinski, J. (1982). Ulmus L., Davis, P.H. (Ed.), Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Cilt.7, (s.: 645-648). Edinburgh University Press: Edinburgh.
• 3. The Plant List (2013). A working list of all plant species. Version 1.1 Erişim adresi: [http://www.theplantlist.org/tpl1.1/search?q=Ulmus] Erişim Tarihi: 17.03.2021
• 4. Richens, R.H. (1983). Elm. Cambridge University Press: Cambridge.
• 5. Metcalfe, C.R., Chalk, L. 1983. Anatomy of the Dicotyledones: Vol 2, wood structure and conclusion of the general introduction, 2nd edn. Oxford University Press: New York.
• 6. Sweitzer, E.M. (1971) Comparative anatomy of the Ulmaceae. Journal of the Arnold Arboretum, 52, 523-585.
• 7. Schweingruber, F.H., Börner, A., Schulze, E.D. (2011) Atlas of Stem Anatomy in Herbs, Shrubs and Trees. Springer: Switzerland, sayfa 450-453.
• 8. Scialabba, A., Melati, M.R., Raimondo, F.M. (1997) Taxonomic studies on the Sicilian elms: leaf structure of their species and hybrids. Bocconea, 5(2), 493-504.
• 9. Sezik, E., Yeşilada, E., Honda, G., Takaishi, Y., Takeda, Y., Tanaka, T. (2001) Traditional medicine in Turkey X. Folk medicine in Central Anatolia. Journal of Ethnopharmacology, 75, 95-115. [CrossRef]
• 10. Han, M.İ., Bulut, G. (2015). The folk-medicinal plants of Kadişehri (Yozgat-Turkey). Acta Societatis Botanicorum Poloniae, 84(2), 237-248. [CrossRef]
• 11. Kültür, Ş. (2007) Medicinal plants used in Kırklareli Province (Turkey). Journal of Ethnopharmacology, 111, 341-364. [CrossRef]
• 12. Tuzlacı, E., Alparslan İşbilen, D.F., Bulut, G. (2010) Turkish folk medicinal plants, VIII: Lalapaşa (Edirne). Marmara Pharmaceutical Journal, 14, 47-52.
• 13. Yeşilada, E., Sezik, E., Honda, G., Takaishi, Y., Takeda, Y., Tanaka, T. (1999) Traditional medicine in Turkey IX. Folk medicine in North-west Anatolia. Journal of Ethnopharmacology, 64, 195-210. [CrossRef]
• 14. Ezer, N., Avcı, K. (2004). Çerkeş (Çankırı) yöresinde kullanılan halk ilaçları. Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dergisi, 24(2), 67-80.
• 15. Elçi, B., Erik, S. (2006). Güdül (Ankara) ve çevresinin etnobotanik özellikleri. Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dergisi, 26(2), 57-64.
• 16. Schweingruber, F.H., Steiger, P., Börner, A. (2019). Bark anatomy of trees and shrubs in the temperate northern hemisphere. Springer: Switzerland, sayfa 192-193.
• 17. Gregory, M. (1994). Bibliography of systematic wood anatomy of dicotyledons. IAWA Journal Supplement 1. International Association of Wood Anatomists: Netherlands.
• 18. Holdheide, W. (1951). Anatomie mitteleuropaischer Gehölzrinden. In: Handbuch der Mikroskopie in der Technik, ed. H. Freund vol. 1, Umschau: Frankfurt, sayfa 193-367.
• 19. Jackson, B.P., Snowdon, D.W. (1990). Atlas of microscopy of medicinal plants, culinary herbs and spices. Belhaven Press: London, sayfa 218-219.
• 20. Upton, R., Graff, A., Jolliffe, G., Langer, R., Williamson, E. (2011). American Herbal Pharmacopoeia Botanical Pharmacognosy Microscopic Characterization of Botanical Medicines. CRC Press: USA, sayfa 667-669.
• 21. Akkemik, Ü. (1994). Yüksek Lisans Tezi. Türkiye’nin Doğal Karaağaç (Ulmus L.) Taksonlarının Morfolojik ve Palinolojik Özellikleri. İstanbul Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
• 22. Davis, P.H. (eds.) (1965-1985). Flora of Turkey and The East Aegean Islands. Vol. 1-9, Edinburg University Press: Edinburgh.
• 23. Çelebioğlu, S., Baytop, T. (1949). Bitkisel Tozların Tekiki için Yeni Bir Reaktif. Farmakognozi Enstitüsü Yayınları, No.10, Farmakolog (19), 301.
• 24. Metcalfe, C.R., Chalk, L. (1979). Anatomy of the Dicotyledones: Vol 1, Systematic anatomy of the leaf and stem, 2nd edn. Oxford University Press: New York.
• 25. Trockenbrodt, M. (1990). Survey and Discussion of the Terminology Used in Bark Anatomy. IAWA Bulletin n.s., 11(2), 141-166. [CrossRef]
• 26. Lev-Yadun, S. (1991). Terminology used in Bark Anatomy: Additions and Comments. IAWA Bulletin n.s., 12(2), 207-209. [CrossRef]
• 27. Crang, R., Lyons-Sobaski, S., Wise, R. (2018). Plant Anatomy: A Concept-Based Approach to the Structure of Seed Plants. Springer: Switzerland.
• 28. Massey, F.P., Ennos, A.R., Hartley, S.E. (2006). Silica in grasses as defence against insect herbivores: contrasting effects on folivores and a phloem feeder. Journal of Animal Ecology, 75, 595-603. [CrossRef]
• 29. El Zaatari, S., Grine, F.E., Ungar, P.S., Hublin, J.J. (2011). Ecogeographic variation in Neanderthal dietary habits: evidence from occlusal molar microwear texture analysis. Journal of Human Evolution 61, 411-424. [CrossRef]
• 30. Karabourniotis, G., Liakopoulos, G., Bresta, P., Nikolopoulos, D. (2021). The Optical Properties of Leaf Structural Elements and Their Contribution to Photosynthetic Performance and Photoprotection. Plants, 10(7), 1455. [CrossRef]