Current Perspective on Custom and Honor Killings and Nursing

Yıl 2025, Cilt: 7 Sayı: 2, 406 - 422, 25.08.2025

Gülşah Vural Aktan

Öz

The purpose of this review is to examine key concepts related to custom and honor killings, analyze their impact on women's lives and health, explore the causes of these killings, review current data on murders, and discuss the legal status as well as the roles and responsibilities of nurses. Our review of national and international literature revealed a limited number of sources. Therefore, we sourced information from various outlets including women's health nursing, gender-based studies, social science journals, magazines, books on violence and murder, as well as platforms focusing on femicide statistics and causes. We also consulted international organizations such as the United Nations and Global Americans for data on gender equality and human rights issues. Our article is informed by the insights and data published by these sources on women's rights, femicide, and violence. Efforts are needed to enforce laws addressing murders of women committed under the pretext of custom and honor, which persist globally. There is a necessity to strengthen control mechanisms within legal frameworks and provide women with information on where to seek help in cases of violence. Effective communication techniques should be utilized to prevent violence. Nurses, who have close interactions with society, should be well-informed about gender equality. It is imperative for nurses to understand gender inequality and its root causes, as well as to be cognizant of traditional and cultural factors contributing to gender vulnerability.

Anahtar Kelimeler

Nursing , Femicide , Women , Honor , Custom

Töre ve Namus Cinayetlerine Güncel Bakış ve Hemşirelik

Öz

Bu derlemede, töre ve namus cinayetleri ile ilgili bazı temel kavramların incelenmesi, töre ve namus kavramlarının kadın yaşamına/sağlığına etkileri, töre ve namus cinayetlerinin nedenleri, cinayetlere ilişkin güncel veriler, yasal durum ve hemşirenin rol ve sorumluluklarının tartışılması amaçlanmıştır. Ulusal ve uluslararası literatür incelendiğinde karşımıza sınırlı sayıda kaynak çıkmıştır. Bu nedenle genel olarak kadın, kadın sağlığı hemşireliği, toplumsal cinsiyet temelli çalışmalar, sosyal bilim dergileri, şiddet ve cinayet konularını ele alan dergiler ve kitaplar, kadın cinayetleri istatistiklerini ve sebebini inceleyen platformlar ve Birleşmiş Milletler, Global Americans gibi uluslararası kuruluşların toplumsal cinsiyet eşitliği, insan hakları, kadın cinayeti ve şiddet konularında yayınladıkları veriler ışığında bu makale hazırlanmıştır. Tüm dünyada devam etmekte olan, töre ve namus adı altında işlenen kadın cinayetleri ile ilgili yasaların uygulanmasına, yasal düzenlemelerin denetim mekanizmalarının arttırılmasına, kadının şiddet durumunda nereye başvurması gerektiği hakkında bilgilendirilmesine, şiddeti önlemek için etkin iletişim tekniklerinin kullanılmasına ihtiyaç vardır. Toplum ile yakın bir temas halinde çalışan hemşirelerin toplumsal cinsiyet eşitliği konusunda farkındalığının olması önemlidir. Bu sebeple hemşireler toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin ve ana sebeplerinin farkında olmalı, geleneksel ve kültürel faktörler, cinsiyetlerin hangi konularda savunmasız olduğu konusunda bilinçli olması gerektiği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Hemşirelik , Kadın Cinayetleri , Kadın Sağlığı , Namus , Töre.

Kaynakça

• Adak, N. (2017). Medyada namus adına işlenen cinayetler: Erkek kurbanlar üzerine bir çalışma. Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi, 7(2), 15-25. https://dergipark.org.tr/en/pub/mjh/issue/82866/1425211
• Ahmed, S. (2019). Qandeel Baloch’s honor killing: Visibility and repercussions through social media. In K. Zaleski, A. Enrile, E. L. Weiss, & M. (Eds.), Women’s Empowerment Journey in the 21st Century (pp. 1-20). Oxford University Press. https://doi.org/10.1093/oso/9780190927097.003.0008
• Ahmetbeyzade, C. (2008). Gender necropolitics: The legal-political sociality of honor killings in Turkey. Journal of Human Rights, 7(3), 187-206. https://doi.org/10.1080/14754830802286095
• Akalın, A., & Arıkan, Ç. (2017). 15–49 yaş grubu kadınlarda aile içi şiddet sıklığı ve şiddetin depresyona etkisi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6, 1-10. https://dergipark.org.tr/tr/pub/gumussagbil/issue/32272/359541
• Aktaş, S., Erkek, Z. Y., & Korkmaz, H. (2018). An examination of the attitudes of midwives and nurses towards gender roles and the influencing factors. Journal of Human Sciences, 15(2), 823-834. https://www.j-humansciences.com/ojs/index.php/IJHS/article/view/5343/2537
• Al-Natour, A., Qandil, A., & Gillespie, G. L. (2016). Nurses’ roles in screening for intimate partner violence: A phenomenological study. International Nursing Review, 1, 7. https://doi.org/10.1111/inr.12302
• Alpaslan Arar, M., Yıldırım, F., & Şahin, E. (2021). Kadına yönelik şiddetin can alan yanı: Töre ve namus cinayetleri. Samsun Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(Ö.1), 23-32. https://doi.org/10.47115/jshs.952274
• Argış, M. (2019). Onur kültürü ve bazı demografik değişkenler ile öfke ve saldırganlık arasındaki ilişkiler [Yüksek Lisans tezi, Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü]. https://hdl.handle.net/20.500.14065/4769
• Atan, Ş. Ü. (2016). Töre ve namus cinayetleri. Turkiye Klinikleri Obstetric-Women's Health and Diseases Nursing-Special Topics, 2(2), 67-73. https://www.turkiyeklinikleri.com/article/en-tore-ve-namus-cinayetleri-76255.html
• Ay, E. B. (2020). Türk roman ve hikayelerinde erkeklik kurguları (1870-1923) [Yüksek Lisans tezi, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü]. https://l24.im/6vBxY
• Aydın, F. (2006). Namus. TDV İslam Ansiklopedisi, 32, 381-382. Türk Diyanet Vakfı. https://islamansiklopedisi.org.tr/namus
• Başar, F. (2017). Toplumsal cinsiyet eşitsizliği: Kadın sağlığına etkisi. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilmleri Dergisi, (3), 131-137. http://journal.acibadem.edu.tr/tr/pub/issue/61317/914468
• Bates, L. (2021). Honor based abuse in England and Wales: Who does what to whom? Violence Against Women, 27(10), 1774–1795. https://doi.org/10.1177/1077801220952168
• Bianet. (2020). Erkek şiddeti çetelesi. https://l24.im/vGLbyZ
• Brookmeyer, K. A., Beltran, O., & Abad, N. (2017). Understanding the effects of forced sex on sexually transmitted disease acquisition and sexually transmitted disease care: Findings from the National Survey of Family Growth (2011–2013). Sexually Transmitted Diseases, 44, 613–618. https://doi.org/10.1097/olq.0000000000000651
• Bükecik, E., & Özkan, B. (2018). Kadına yönelik şiddet: Toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin kadın sağlığına etkisi. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 3(2), 33-37. https://dergipark.org.tr/en/pub/ikcusbfd/issue/38566/339683 Campbell, J. C., & Lewandowski, L. A. (1997). Mental and physical health effects of intimate partner violence on women and children. Psychiatric Clinics of North America, 20(2), 353-374. https://doi.org/10.1016/S0193-953X(05)70317-8
• Cantor, E., Salas, R., & Torres, R. (2022). Femicide and attempted femicide before and during the COVID-19 outbreak in Chile. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(13), 8012. https://doi.org/10.3390/ijerph19138012
• Chisholm, C. A., Bullock, L., & Ferguson, J. E. J. (2017). Intimate partner violence and pregnancy: Epidemiology and impact. American Journal of Obstetrics and Gynecology, 217(2), 141–144. https://doi.org/10.1016/j.ajog.2017.05.042
• Cumur, Ş. (2021). Toplumsal cinsiyet eşitsizliği: Kadın ve mekan [Yüksek Lisans Tezi, Konya Teknik Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü]. Konya Teknik Üniversitesi Gcrıs Veritabanı https://gcris.ktun.edu.tr/handle/20.500.13091/2333
• Çavlak, M., Ar Mutlu, N. D., Balseven Odabaşı, A., & Paksoy Erbaydar, N. (2023). Analyzing two decades of intimate partner femicide-suicides in Türkiye. Journal of Forensic and Legal Medicine, 94, 102485. https://doi.org/10.1016/j.jflm.2023.102485
• Çelik Seyitoğlu, D., Güneş, G., & Gökçe, A. (2016). İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumlarının belirlenmesi. Medicine Science, 5, 102-116. https://l24.im/PvR9w
• Çelikkaleli, O., & Kaya, S. (2016). Üniversite öğrencilerinin kişilerarası bilişsel çarpıtmalarının, psikolojik sağlamlıklarının ve duygusal öz-yeterliklerinin cinsiyete ve cinsiyet rolüne göre incelenmesi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 6(2), 187-212. https://doi.org/10.14527/pegegog.2016.011
• Çıtak, G., & Duran Aksoy, Ö. (2021). Töre ve namus cinayetlerinin ana-çocuk sağlığına etkileri (1. Baskı. p.71-3). Türkiye Klinikleri. https://l24.im/dAJvseh
• Dayan, H. (2022). Crime diversity: Sociocultural aspects of femicide in Hong Kong. Journal of Interpersonal Violence, 37(15–16). https://doi.org/10.1177/08862605211010494 Dietrich, D. M., & Schuett, J. M. (2013). Culture of honor and attitudes towards intimate partner violence in Latinos. SAGE Open, 3(2), 1-11. http://dx.doi.org/10.1177/2158244013489685
• Dinçer, G. (2022). Türkiye’de kadın cinayetleri. [Tıpta Uzmanlık Tezi, Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Tıp Fakültesi]. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Prof. Dr. Fuat Sezgin Kütüphanesi. https://katalog.ibu.edu.tr/yordam/#
• Doğan, R. (2014). Profiles of victims, perpetrators and false beliefs in honor killings in Turkey. Homicide Studies, 18(4), 389–416. https://doi.org/10.1177/1088767914538637 Doğan, R. (2016). Namus Töre ve Eril Şİddet; Yargıtay Kararları Toplumsal Cinsiyet Kuramları Namus, töre ve eril şiddet (1. Baskı). Ütopya Yayınevi. https://l24.im/B5j8d
• Duran Aksoy, Ö., & Çıtak, G. (2021). Toplumsal cinsiyete dayalı şiddet ve üreme sağlığına etkileri. In N. Gürhan (Ed.), Şiddet (1st ed., pp. 67-70). Ankara: Türkiye Klinikleri. https://l24.im/qF2jQ Eisner, M., & Ghuneim, L. (2013). Honor killing attitudes among adolescents in Amman. Jordan. Aggressive Behavior, 39(5), 405-417. https://doi.org/10.1002/ab.21485
• Femicide Census. (2021). A world without violence is possible. Retrieved March 24, 2023, from https://16dayscampaign.org/wp-content/uploads/2021/11/2021-Femicide-Advocacy-Guide.pdf.
• Gibbs, A., Said, N., Corboz, J., & Jewkes, R. (2019). Factors associated with honor killings in Afghanistan and the occupied Palestinian Territories: Two cross-sectional studies. PloS ONE, 14, e0219125. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0219125
• Gill, A., & Brah, A. (2014). Questioning cultural narratives of 'honour-based violence'. European Journal of Women's Studies, 21(1), 72–86. http://dx.doi.org/10.1177/1350506813510424
• Global Americans. (2022). Femicide. Retrieved March 30, 2023, from https://theglobalamericans.org/reports/femicide-international-womens-rights/.
• Grzyb, M. A. (2016). Explanation of honor killings in Europe through Bourdieu’s concept of symbolic violence and masculine domination. Contemporary Sociology, 64(7), 1036–1053. https://doi.org/10.1177/0011392115627479.
• Guerra, V. M., Gouveia, V. V., Araújo, R. C. R., Andrade, J. M., & Gaudêncio, C. A. (2013). Honor scale: Evidence on construct validity. Journal of Applied Psychology, 43, 1273-1280. https://www.academia.edu/26486166/Honor_Scale_evidence_on_construct_validity.
• Gürsoy, E., & Özkan, H. A. (2014). Türkiye’de üniversiteli kız öğrencilerin namus algısı. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 5(3), 149–159. https://doi.org/10.5505/phd.2014.18480
• Hacettepe Üniversitesi Kadın Sorunları Uygulama ve Araştırma Merkezi (HUKSAM). (2021). Toplumsal cinsiyet eşitliği. Retrieved March 14, 2023, from https://dspace.ceid.org.tr/xmlui/handle/1/1787
• Hamzaoğlu, M., & Konuralp, E. (2019). Geleneksel Toplumlarda Namus Olgusu ve Namus Cinayeti: Türkiye Örneği. Kadın Araştırmaları Dergisi, 1(18), 51–65. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/718108
• Istituto Nazionale di Statistica (ISTAT). (2020). Omicidi di Donne. Retrieved March 14, 2023, from https://www.istat.it/it/violenza-sulle-donne/il-fenomeno/omicidi-di-donne.
• Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu. (2021). Retrieved March 24, 2023, from https://l24.im/zPwh
• Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu. (2022). Retrieved March 24, 2023, from https://l24.im/GqHa
• Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu. (2023). [2023 Yıllık Veri Formu]. Retrieved February 14, 2024, from http://kadincinayetlerinidurduracagiz.net/veriler/3088/2023-yillik-veri-raporu
• Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü. (2016). Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Ulusal Eylem Planı (2016-2020). Retrieved from https://www.aile.gov.tr/yayinlar/raporlar/kadinin-statusu/
• Karacan, E., & Gökçe, S. (2020). Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği ve Kadın Sağlığı. Sosyal Politika ve Sosyal Hizmet Çalışmaları Dergisi, 1(1), 39–59. https://dergipark.org.tr/en/pub/spshcd/issue/68075/1057595
• Kirk, L., Terry, S., Lokuge, K., & Watterson, J. L. (2017). Effectiveness of secondary and tertiary prevention for violence against women in low and low-middle income countries: a systematic review. BMC Public Health, 17(1), 622. https://doi.org/10.1186/s12889-017-4502-6
• Külekçi, Y., & Tire, O. (2023). Üniversite Öğrencilerinin Namus Algısı: Munzur Üniversitesi Sosyoloji Bölümü Örneği. Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(2), 181-201. https://doi.org/10.38122/ased.1270064
• Meneghel SN, & Hirakata VN. (2011). Femicídios: Homicídios femininos no Brasil. Revista de Saúde Pública, 45 (3):564–574. https://doi.org/10.1590/S0034-89102011000300015
• Öberg, M., Skalkidou, A., & Heimer, G. (2019). Experiences of sexual violence among women seeking services at a family planning unit in Sweden. Upsala Journal of Medical Sciences, 124(2), 135–139. https://doi.org/10.1080%2F03009734.2019.1604587
• Ömeroğlu, N. (2019). Töre ve namus cinayeti davaları. Retrieved July 22, 2023, from https://www.hukukihaber.net/tore-ve-namus-cinayeti-davalari
• Özer, E., Aydoğdu, H., Kırcı, G., & Önal, G. (2016). Kadın cinayetleri-Femisid kavramı. Adli Tıp Bülteni, 21(2), 14-15. https://search.trdizin.gov.tr/yayin/detay/202497/
• Öztürk, M., & Demirdağ, M. A. (2013). Namusunu Kanla Temizleyenler: Mardin Cezaevi’nde Namus Davası Nedeniyle Yatan Mahkûmlar Üzerine Bir Araştırma. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 7(30), 117-135. https://doi.org/10.21560/spcd.52380
• Payton, J. (2014). “Honor”, collectivity and kinship: risk factors for “honour” violence. Journal of Interpersonal Violence, 29(16), 2863–2883. https://doi.org/10.1177/0886260514527171
• Pirnia, B., Pirnia, F., & Pirnia, K. (2020). Honor killings and violence against women in Iran during the COVID-19 pandemic. The Lancet, 7 (10). https://doi.org/10.1016/s2215-0366(20)30359-x
• Ranganathan, M., Wamoyi, J., Pearson, I., & Stöckl, H. (2021). Measurement and prevalence of sexual harassment in low- and middle-income countries: A systematic review and meta-analysis. BMJ Open, 11(6), e047473. https://doi.org/10.1136/bmjopen-2020-047473
• Resmi Gazete. (2012, March 20). Ailenin korunması ve kadına karşı şiddetin önlenmesine dair kanun [Law on the Protection of Family and Prevention of Violence Against Women]. Resmi Gazete, 28239. Retrieved July 22, 2023, from https://l24.im/6sOMc
• Sá, Y. R. C., Moi, P. C. P., Galvão, N. D., Silva, A. M. C. D., & Moi, G. P. (2021). The geography of femicide in Sergipe, Brazil: matriarchy, human development, and income distribution. Revista Brasileira de Epidemiologia, 24(suppl 1), e210016. https://doi.org/10.1590/1980-549720210016.supl.1
• Sağkal Midilli, T., Kalkım, A., Sülü Uğurlu, E., & Ersoy Kırmızılar, N. (2014). Gebelerin Eşi Tarafından Şiddete Maruz Kalma Durumları ve Şiddetle İlişkili Faktörlerin İncelenmesi. TAF Preventive Medicine Bulletin, 13(5). https://dergipark.org.tr/tr/pub/husagbilder/issue/47250/571685
• Sallan Gül, S., & Altındal, Y. (2015). Medyada Kadın Cinayeti Haberlerindeki Cinsiyetçi İzler: Radikal Gazetesi. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (24), 168–188. https://doi.org/10.31123/akil.437465
• Schraiber, L. B., Gomes, R., & Couto, M. T. (2005). Men and health on the Public Health agenda. Cien Saude Colet, 10(1), 7–17. https://www.scielosp.org/pdf/csc/2012.v17n10/2569-2578/en
• Sorrentino, A., Cinquegrana, V., & Guida, C. (2022). ‘Risk Factors for Intimate Partner Femicide-Suicide in Italy: An Ecological Approach’. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(16), 10431. https://doi.org/10.3390/ijerph191610431
• Special Rapporteur on Violence Against Women. (2017). Report of the special rapporteur on violence against women, causes and consequences on his mission in the occupied Palestinian territory/state of Palestine. New York: Human Rights Council. https://digitallibrary.un.org/record/3852517?ln=en
• Standish, K., & Weil, S. (2021). Gendered Pandemics: suicide, femicide and COVİD-19. Journal of Gender Studies, 1(13). http://dx.doi.org/10.1080/09589236.2021.1880883
• Taşpınar, A., Sarıkaya Karabudak, S., Çoban, A., & Adana, F. (2021). Gebelikte aile içi şiddete maruz kalmanın postpartum depresyon ve maternal bağlanmaya etkisi. Adıyaman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 7(1), 94–102. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1331707
• The United Nations Office on Drugs and Crime (UNODC) (2018). Murder – global research on gender-related murders of women and girls. https://l24.im/q3xsBF
• The United Nations Office on Drugs and Crime (UNODC) (2022). Violence against women and girls. https://dataunodc.un.org/data/homicide/Intentional%20homicide%20by%20intimate%20partner
• Toplumsal Cinsiyet Eşitliğinin İzlenmesi Projesi (CEİD). (2021). Toplumsal cinsiyet eşitliğinin temel kavramları. https://l24.im/tkCiY
• Tosun Altınöz, Ş., Altınöz, A. E., Utku, Ç., Eşsizoğlu, A. & Candansayar, S. (2018). Femicide: Psychosocial Characteristics of the Perpetrators in Turkey. International Journal of Offender Therapy and Comparative Criminology, 62(13), 4174–4186. https://doi.org/10.1177/0306624x18763765
• Trevillion, K., Oram, S., Feder, G., & Howard, L. M. (2012). Experiences of Domestic Violence and Mental Disorders: A Systematic Review and Meta-analysis. PloS one, 7(12), e51740. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0051740
• Türk Ceza Kanunu. Kanun Numarası: 5237. Kabul Tarihi: 26.09.2004. Yayınlandığı Resmi Gazete Tarihi:12.10.2004. Sayı: 25611. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?
• Türk Dil Kurumu (TDK). (2021). Töre, namus. www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&kelime=Töre,Namus Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM). (10/148) Esas Numaralı Meclis Araştırması Önergesi. https://www.tbmm.gov.tr/sirasayi/donem22/yil01/ss1140m.htm
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2019). Ölüm. https://www.tuik.gov.tr/
• Uğurlu, N., & Akbaş, G. (2013). Namus kültürlerinde “namus” ve “namus adına kadına şiddet”: Sosyal psikolojik açıklamalar. Türk Psikoloji Yazıları, 16(32), 76–91. https://search.trdizin.gov.tr/yayin/detay/167067.
• UN “Birleşmiş Milletler Toplumsal Cinsiyet Eşitliği ve Kadınların Güçlendirilmesi Kuruluşu”. (2022). Kadın ve kız çocuklarına yönelik toplumsal cinsiyete bağlı cinayetler: Kadın cinayetlerine/kadın cinayetlerine verilen yanıtları iyileştirmek için verilerin iyileştirilmesi. https://www.unwomen.org/en/what-we-do/ending-violence-against-women
• United Nations (UN). (2022). Sürdürülebilir kalkınma hedefleri raporu. Gender equality. https://www.un.org/sustainabledevelopment/gender-equality/
• Wikan, U. (2008). In Honor of Fadime: Murder and Shame. Chicago and London: University of Chicago Press. https://press.uchicago.edu/ucp/books/book/chicago/I/bo5586862.html
• World Health Organization (WHO). (2014). Health care for women subjected to intimate partner violence or sexual violence. A clinical handbook – Field testing version. Geneva, Switzerlan. https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/136101/WHO_RHR_14.26_eng.pdf
• Yadav, S., & Tripathi, A. (2004). For honor’s sake: But whose honor? ‘Honor killings’ against women Asia-Pacific. Journal of Human Rights and Law, 5(2), 63–78. https://l24.im/5di1CBA
• Yılmaz Karaman, İ. G., & Kocabacak, H. (2021). Covid-19 Pandemisinde Türkiye’de Meydana Gelen Kadın Cinayetlerine Dair Verilerin İncelenmesi. Halk Sağlığı Kongresi. Sözlü Bildiri Özeti. https://l24.im/Zji8NMI
• Yüksel, A. B. (2016). Kadına yönelik şiddet ve töre cinayetleri [Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü]. Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi e Arşivi. https://acikerisim.comu.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12428/1567