Birinci Dünya Harbinde Romanya’nın Savaş Diplomasisi

Yıl 2017, Cilt: 3 Sayı: 3, 62 - 76, 23.12.2017

Musa Gümüş

https://doi.org/10.21551/jhf.358807

Öz

Ercüment Kuran I. Dünya Harbi’ni, “1914-1918 yılları arasında dünyanın çeşitli kıtalarında birçok devletin iki gruba ayrılarak yaptığı o zamana kadar benzeri görülmemiş büyük savaş” şeklinde niteler. Birinci Dünya Harbi’nin topyekün bir savaş olması, savaş öncesi paylaşım mücadelelerinin sebep olduğu ayrışma ve bloklaşmanın keskinliği ile ilgilidir. Özellikle 20. yüzyılın başında gerçekleşen bazı olaylar bu keskinleşmeyi arttırmış ve devletleri iki kutba ayırmıştır. Bundan sonra ise devletlerin safları netleşmiş ve büyük bir savaşın fitilini ateşleyecek bir çatışma ortamı hazırlanmaya başlamıştı. I. Dünya Harbi işte bu yeni denge ve bloklaşmanın bir sonucu, bir paylaşım mücadelesinin adı olmuştur. Bu harpte Rusya, İngiltere, Fransa, İtalya ve ABD gibi büyük devletler itilaf bloğunu; Almanya, Avusturya-Macaristan, Osmanlı Devleti ve Bulgaristan ise İttifak bloğunu oluşturuyordu. Bu devletlerden biri de Romanya’dır. Romanya savaşın başında tarafsızlığını ilan etmişti. Ancak her iki blok da Romanya’nın savaşa katılmasını arzu ediyordu. Romanya da Transilvanya, Besarabya ve Banat gibi Rumenlerle meskun yerleri Romanya kendi sınırlarına katmak istemesi savaşı Romanya için arzu edilebilir kılıyordu. Romanya, İtilaf ve İttifak Devletleri’nin baskısı eklenince bu amaçlara ulaşmak ciddi ve sonuç alınabilir bir diplomasi sergilemiş ve kendileri için en uygun anı gözlemişlerdir. İki yıl süren bu gözlem, Ağustos 1916 itibariyle savaşa katılmasıyla son bulmuştur. Biz bu makalede, Romanya’nın savaş diplomasisinin argümanlarını ortaya koymaya çalışacağız.

Anahtar Kelimeler

Romanya, I. Dünya Harbi, İtilaf Devletleri, İttifak Devletleri, İonel Bratianu, Diplomasi.

Romania’s War Diplomacy in the First World War

Öz

Ercüment Kuran, describes World War I, as “the unprecedented great war which was fought on the various continents of the world during the years of 1914-1918 with the belligerence of the several states divided into two blocs”. The reason for World War I’s being a total war lies behind the previous struggles among emperial powers and the certainty of the blocs that those powers constituted. Some events that took place at the beginning of the 20th century especially augmented this sharpening and divided the states into two blocs. Following to this, side of the each state was clarified and an athmosphere of conflict, that fill trigger the outbreak of a great war, began to form. World War I, became the result of this new balance and blocking and also the name of this share struggle. In this war great powers like Russia, Great Britain, France, Italy and the United States formed the Allies; while Germany, Austria-Hungary, Ottoman Empire and Bulgaria formed the Central bloc. Romania was also among these states. Although declared its neutrality at the beginning of the War, both sides were willing to see Romania join in the struggle. Romania’s desire to annex the regions like Transylvania, Besarabia and Banat largely settled by Romanians made the war a likely choice. Romanians, considering the pressure from Allied and Central states, pursued a serious and profit yielding policy and observed for the most opportunate time for them. A period of observation that longed two years come to an end with the Romania’s joining to the war in August 1916. In this article, we will try to reveal the arguments of Romania’s war diplomacy.

Anahtar Kelimeler

Romania World War I, Entente States, Alliance states, İonel Bratianu ve Diplomacy

Kaynakça

• “Bir Bi-Tarafın Mütalaası Jurnal Gazetesi’nden “Romanya Cephesinde Sevkü’l-Ceyş’in Mantığı”, Vâveylâ, 18 Teşrinievvel 332, Sayı: 49., Sayfa: 1-2.
• “İlan-ı Harp’ten 90 Gün Sonra Romanya”, Vâveylâ, 25 Teşrinisani 1332, Sayı: 50., Sayfa: 1-2.
• “Romanya, Bükreş 23 Kanun-ı Evvel”, Vâveylâ, 10 Kanunusani 1331, Sayı: 7., Sayfa: 11-12.
• “Romanya’nın İlan-ı Harb Notası”, Vâveylâ, 332, Sayı: 39., Sayfa: 3-4.
• “Romanya’ya ait Haberler Rusko İslova’dan”, Vâveylâ, Teşrin-i evvel 332, Sayı: 43., Sayfa: 2.
• “Romanya”, Vâveylâ, 1 Teşrinisani 1331, Sayı: 1., Sayfa: 7-8.
• Anderson, Mathew Smith, Doğu Sorunu 1774-1923 Uluslararası İlişkiler Üzerine Bir İnceleme, (Çeviren: İdil Eser), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2000.
• Armaoğlu, Fahir, 20. Yüzyıl Siyasî Tarihî, 1914-1995, Cilt: 1-2., 13. Baskı İstanbul ty..
• Çelik, Kemal, “Birinci Dünya Savaşı’nda Osmanlı Ordusu’nun Avrupa Cepheleri”, 1914’ten 2014’e 100’üncü Yılında Birinci Dünya Savaşı’nı Anlamak Uluslararası Sempozyum, 20-21 Kasım 2014, İstanbul 2014.
• Görgülü, İsmet, On Yıllık Harbin Kadrosu 1912-1922, Ankara 1993.
• Hobsbawm, Eric, Kısa Yirminci Yüzyıl 1914-1991 Aşırılıklar Çağı, Sarmal Yayınevi, İstanbul 1996.
• Horne, John, 1915 ve Birinci Dünya Savaşı’nın Topyekûncü Mantığı, (Çeviren: Hasan Aksakal), Erscheinungsort: Bonn 2017.
• Jay Winter, Geoffrey Parker ve Mary R. Habeck, I. Dünya Savaşı ve 20. Yüzyıl, (Çeviren: Tansel Demirel), İşbank Kültür Yayınları, İstanbul 2012, s. 49.
• Jelavich, Barbara, “Romania in the First World War: The Pre-War Crisis, 1912-1914”, The International History Review, Volume. 14, No: 3., 1992.
• Joll, James -Gordon Martel, Birinci Dünya Savaşı Neden Çıktı?, (Çeviren: Orhan Dinç Tayanç), Türkiye İş Kültür Yayınları, İstanbul 2016.
• Karal, Enver Ziya, Büyük Osmanlı Tarihi, Cilt: V., Ankara ty.
• Lebsow, Richard Ned, “Agency versus Structure in A. J. P. Taylor’s: Origins of the First World War”, The International History Review, Volume: 23., No: 1., 2001.
• Mcmeekin, Sean, I. Dünya Savaşı’nda Rusya’nın Rolü, (Çeviren: Nurettin Elhüseyni), Yapı Kredi Yayınları, 2012.
• Okur, Mehmet, “Birinci Dünya Savaşı’nda Balkanlar”, Balkanlar El Kitabı, Cilt: 1: Tarih, İkinci Baskı, Akçağ Yayınevi, Ankara 2013: 607-621.
• Reynolds, Michael A., İmparatorlukların Çöküşü-Osmanlı-Rus Çatışması 1908-1918, İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2016.
• Sander, Oral, Siyasî Tarih İlk Çağlardan 1918’e, 9. Basım, İmge Kitapevi, Ankara 2001.
• Sarıca, Murat, Birinci Dünya Savaşından Sonra Avrupada Barışı Kurma ve Sürdürme Çabaları (1919-1929), İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilimler Fakültesi Yayınları, İstanbul 1982.
• Sarıca, Murat, Siyasal Tarih, Filiz Kitapevi, İstanbul 1980.
• Shaw, Stanford J. -Ezel Kural Shaw, Osmanlı İmparatorluğu ve Modern Türkiye İkinci Cilt, üçüncü Baskı, E Yayınları, İstanbul 2000.
• Taşkıran, Celalettin, Ana Ben Ölmedim-1. Dünya Savaşı’nda Türk Esirleri, İstanbul 2001.
• Torrey, Glenn E. “Romanian Historiography on the First World War”, Military Affairs, Volume: 46, No: 1., 1982: 25-28.
• Torrey, Glenn E., “Romania in the First World War: The Years of Engagement, 1916-1918”, The International History Review, Volume:14, No: 3., 1992: 462-479.
• Uçarol, Rifat, Siyasi Tarih (1789-1994), Dördüncü Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul 1995.
• V. N. Vinogradov, “Romania in the First World War: The Years of Neutrality, 1914-1916”, The International History Review, Volume: 14., No: 3., 1992.
• Westwell, Ian, I. Dünya Savaşı, (Çeviren: Oktay Etiman), Timaş Yayınları, İstanbul 2012.