Antik Lydia Bölgesinde Bir Kent ve Neokorosluğu: Philadelpheia

Yıl 2017, Cilt: 3 Sayı: 3, 97 - 109, 23.12.2017

Ömer Güngörmüş Hüseyin Üreten

https://doi.org/10.21551/jhf.359160

Öz

    Hellenistik Dönem’deki Batı
Anadolu’da Pergamon’un (Bergama) kurduğu kentler arasında en önemlisi, II.
Attalos Philadelphos’un (Ἀτταλος Βˊ ὁ
Φιλάδελφος) kendi adını verdiği Philadelpheia (Alaşehir [Φιλαδέλφεια]) idi.
Alaşehir’in üzerine kurulu olan antik Lydia Philadelpheia kenti, geniş Kogamos
Vadisi’nin güneybatı tarafında, bu ırmağın Hermos (Gediz) ile bitişme
noktasının yaklaşık 25 mil güneydoğusunda yer almıştır. Akropolisi, ırmak
düzeyinde yukarıda yükselen Tmolos (Bozdağlar) silsilesinin ileri çıkıntılı bir
burnu üzerinde kurulmuştur; kasaba kısmen yamaçlarda, kısmen de aşağıda, düz
arazide yer almıştır.

    Öte yandan, kent volkanik Katakekaumene (Yanmış Ülke)
bölgesine yakın olduğu için, pek çok deprem nedeniyle sürekli olarak tehlikede
kalmıştır. Söylendiğine göre, evleri sık sık yıkılmış ve tehlike öylesine büyük
olmuştur ki, halkın çoğu çevrede açık arazide yaşamayı yeğlemiştir.

    Bununla beraber, Philadelpheia (Alaşehir) büyük ölçüde
gelişmiştir. Zamanla pek çok köyü içine alan geniş bir arazi de elde etmiştir.
Attalos tarafından kuruluşundan hemen sonra, kendine özgü sikkeler darp eden
bir kamu örgütüne sahip olmuş ve Romalıların yönetimi altında oldukça
zenginleşmiştir.

    Bu bağlamda söz konusu çalışmanın
kaleme alınmasındaki amaç; antik kaynaklar ışığında, Roma İmparatorluk Dönemi
Anadolu’sunun klasik Lydia Bölgesi’ndeki Philadelpheia kentinin herhangi bir neokoros unvanı alıp almadığı sorusunu
cevaplandırmak olacaktır. Bunun yanı sıra, kentin imparatorluk kültü almaya hak
kazanmasında hangi kriterlerin belirleyici olabileceği durumu da açıklığa
kavuşturulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Hellenistik Dönem, II. Attalos Philadelphos, Lydia Philadelpheia’sı

A City in Ancient Lydia and its Neokoria: Philadelpheia

Öz

The most important city among the places that were founded by Pergamon (Bergama) in Western Anatolia during the Hellenistic Period was Philadelpheia (Alaşehir [Φιλαδέλφεια]), which was named by Attalus II Philadelphus (Ἀτταλος Βˊ ὁ Φιλάδελφος) after his name. In modern day occupied by the town of Alaşehir, site of ancient Lydian Philadelpheia was located on the southwest side of the Kogamos valley and 40 km southeast of the merging point of Hermus (Gediz) and Kogamos rivers. The acropolis was founded on a projected mound of the Tmolus (Bozdağlar) range; the settlement was partly situated on the slopes and partly on the flat ground of the valley.

The city, being close to the volcanic  area of Katakekaumene (Burned Land), was in constant danger because of many earthquakes. Strabo relates that, buildings in the city were destroyed many times and the danger was so great that residents generally preferred to live in country around the city.

Despite to this fact, Philadelpheia flourished to a great extend. In the course of time acquired a broad realm that contained many villages. The city had a public organization that issued her own coins following the foundation by Attalus and prospered under the Roman rule.

In this context, aim of this study is to find an answer tho the question of whether the city of Philadelpheia in Lydia obtained the title of neokoros or not, in the light of ancient sources. In addition to this which criteria would be determinant to the granting of the right to have an imperial cult will be revealed.

Anahtar Kelimeler

Hellenistic Period, Attalus II Philadelphus, Lydian Philadelpheia, neokoros.

Kaynakça

• Cassius Dio. Cassius Dio Cocceianus, Dio’s Roman History, (ed. and trans. E. Cary) Loeb Classical Library, 1914-1927.
• Jewish War. Flavius Iosephus, The Jewish War, (edt. & transl. B. Radice, E. M. Smallwood, G. A. Williamson).
• Lyd. mens. Ioannes Lydus, On the Months (De Mensibus) (edt. & transl. Anastasius C. Bandy), 2013.
• Plin. NH. Pliny the Elder, Natural History, Loeb Classical Library (Edt. E. H. Warmington), 1967.
• Strab. Strabon, Geographika: Antik Anadolu Coğrafyası Kitap: XII-XIII-XIV, (Çeviren: A. Pekman), 2005.
• Tac. Ann. Tacitus, Annals of Tacitus, (transl. A. J. Church-W. J. Brodribb) 1906.
• Birley 1995. A. R. Birley (Edt.), Anatolica, Studies in Strabo: Ronald Syme, 1995.
• BMC Lydia. B. V. Head, A Catalogue of the Greek Coins in The British Museum: Catalouge of the Greek Coins of Lydia, 1901.
• Buresch 1898. K. Buresch, Aus Lydien: Epigraphisch-geographische Reisefrühhte, 1898.
• Burrell 2004. B. Burrell, Neokoroi: Greek Cities and Roman Emperors, 2004.
• Cohen 1995. G. M. Cohen, The Hellenistic Settlements in Europe, the Island, and Asia Minor, 1995.
• _____ 2006. G. M. Cohen, The Hellenistic Settlements in Syria, the Red Sea Basin, and North Africa, 2006.
• Cramer 1832. J. A. Cramer, A Geographical and Historical Description of Asia Minor, 1832.
• Hansen & Nielsen 2004. M. H. Hansen & T. H. Nielsen (Edt), An Inventory of Archaic and Classical Poleis, 2004.
• KP II. K. Ziegler – W. Sontheimer, eds. Der Kleine Pauly: Lexikon der Antike, 1964-1975.
• Malay 1992. H. Malay, Hellenistik Devirde Pergamon ve Aristonikos Ayaklanması, 1992.
• Mitchell 1993. S. Mitchell, Anatolia: Land, Men and Gods in Asia Minor Volume I: The Celts in Anatolia and the Impact of Roman Rule, 1993.
• Mottet 2002. P. Mottet, Eine unedierte Homonoia-Prägung von Philadelpheia in Lydien aus der Zeit Gordians III, Schweizer Münzblätter 50-52, Heft 198, 25-26, 2000-2002.
• Nolle 2005. J. Nolle, Beitrage zur kleinasiatischen Münzkunde und Geschichte 1-3, Gephyra 2, 73-94, 2005.
• OGIS. W. Dittenberger (ed), Orientis Graeci Inscriptones Selectae, Leipzig, 1903-1905.
• RE. Paulys Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft, 1893-1980.
• SEG. Sopplementum Epigraphicum Graecum, (edt. A. Chaniotis) 1985.
• Sevin 2001. V. Sevin. Anadolu’nun Tarihi Coğrafyası I, 2001.