Thoughts on the Image of Army on the Turkish Right-wing

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 3, 650 - 662, 30.09.2021

Sacit Yarımoğlu

https://doi.org/10.21551/jhf.984307

Öz

The aim of this study is to discuss the army understanding of the Turkish Right-wing with its historical origins. For this, it is necessary to go through the army-nation understanding of the Right-wing first of all. Secondly it is an understanding of emphasizing the spiritual and religious aspects, which the Turkish Right-wing pays close attention and the army has. From the point of view of the Turkish Right-wing, the Army is the first structure that comes to mind for the establishment of an alliance in any internal-external danger. If this alliance could not be achieved, there would be a military coup. Military coups do not reduce the trust in the Turkish army, but they can agitate it. The Coup of 27 May 1960 is an example for this. On the other hand, even in times when the Left-wing was perceived as an ideological threat, the army was primarily the structure that the Turkish Right-wing wanted to act together. Because of these developments, the army for the Turkish Right-wing was an ally whose power was sometimes feared and sometimes given a role as imagined. It can be utilized to show the general ideas of the Turkish Right-wing about the army.

Anahtar Kelimeler

Turkish Right-wing,, Turkish army,, Army-Nation,, Holy war,

Türk Sağındaki Ordu İmgesi Üzerine Düşünceler

Öz

Bu çalışmanın amacı Türk sağının ordu anlayışını tarihsel kökenleriyle birlikte ele almaktır. Bunun için ilk olarak sağın ordu millet anlayışını irdelemek gerekir. İkincisiyse, Türk sağının yakından ilgi gösterdiği ordunun sahip olduğu düşünülen manevi, dini yönün vurgulandığı anlayıştır. Ordu, Türk sağı için herhangi bir iç-dış tehlikede ittifak kurulması için akla gelen ilk yapıdır. Bu ittifak kurulamadıysa askeri darbe olmuştur. Askeri darbeler Türk ordusuna olan güveni azaltmaz ama sarsabilir. 27 Mayıs 1960 Darbesi buna örnektir. Diğer yandan Türk sağının özellikle solun ideolojik bir tehdit olarak algılandığı süreçlerde birlikte hareket etmek istediği yapı da ilk olarak ordudur. Türk sağı için ordu, bu gelişmeler nedeniyle, bazen gücünden çekinilen bazen de tahayyül edildiği şekilde ona rol biçilen bir müttefiktir. Bu çalışmadan, Türk sağının orduyla ilgili genel düşüncelerini göstermek açısından yararlanılabilir.

Anahtar Kelimeler

Türk sağı, Türk ordusu,, Ordu-Millet,, cihat,

Kaynakça

• Akyol, Taha: “Silahlı Kuvvetler”, Hergün, Yıl: 31, Sayı: 18706, 10.6.1979, s. 1,7.
• Altınay, Ayşe Gül: “Tabulaşan Ordu, Yok Sayılan Militarizm: Türkiye’de Metodolojik Militarizm Üzerine Notlar”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Dönemler ve Zihniyetler, Ed. Ömer Laçiner, C. IX, İstanbul, İletişim Yayınları, 2009, s. 1245-1257.
• Altınay, Ayşe Gül, Tanıl Bora: “Ordu, Militarizm ve Milliyetçilik”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Milliyetçilik, Ed. Tanıl Bora, C. IV, 5. bs., İstanbul, İletişim Yayınları, 2017, s. 140-154.
• Arslan, Emre: “Milliyetçilik”, Siyaset Bilimi, Haz. Gökhan Atılgan, E. Attila Aytekin, 7. bs., İstanbul, Yordam Kitap, 2018, s. 395-407.
• Atsız: “Türk Ordusunun Kuruluşu Meselesi”, Ötüken, Sayı: 4, Nisan 1973, s. 3. Atsız: “30 Ağustos ve Türk Ordusu”, Millî Yol, Yıl: 1, Sayı: 31, 31.8.1962, s. 8-9.
• “Başbakan: Türk Ordusu rejime sadakatle bağlıdır”, Yıl: 17, Sayı: 4499, 3.6.1970, s. 1,7.
• Beyaz, Zekeriya: “Ordu ve Din”, Hergün, Yıl: 29, Sayı: 10495, 30.4.1976, s. 2,7.
• Bora, Tanıl: Cereyanlar: Türkiye’de Siyasi İdeolojiler, İstanbul, İletişim Yayınları, 2017.
• Bozbeyli, Ferruh: Türkiyede Siyasal Partilerin Ekonomik ve Sosyal Görüşleri — Belgeler: Parti Proğramları, C. I, İstanbul, Ak Yayınları, 1970.
• Buğra, Tarık: “Orduların En Yiğidi”, Tercüman, Yıl: 8, Sayı: 2767, 29.6.1969, s. 3.
• Canveren, Önder: “Türkiye’de Ordu- Siyaset- Toplum İlişkilerinin Genel Bir Panoraması: Tarihsel Sosyolojik Bir Değerlendirme”, Mülkiye Dergisi, C. XXXXV, Sayı: 1, 2021, s. 125-153.
• Cem, İ. Semahaddin: “Cihad’ın Ekemmiyeti”, Hilâl, C. V, Sayı: 51, Nisan 1965, s. 7.
• Cizre, Ümit: AP-Ordu İlişkileri: Bir İkilemin Anatomisi, 3. bs., İstanbul, İletişim Yayınları, 2014.
• Erer, Tekin: “Cumhuriyet Ordusu”, Son Havadis, Yıl: 17, Sayı: 4887, 30.6.1971, s. 3.
• Erer, Tekin: “Ordu - Hükûmet işbirliği”, Son Havadis, Yıl: 17, Sayı: 4696, 19.12.1970, s. 3,6.
• Erer, Tekin: “Ordu Sevgisi”, Son Havadis, Yıl: 17, Sayı: 4783, 19.3.1971, s. 3.
• Erer, Tekin: “Tek ümidimiz ordu’dur!..”, Son Havadis, Yıl: 17, Sayı: 4867, 10.6.1971, s. 3.
• Erer, Tekin: “Türk ordusu milletindir!”, Son Havadis, Yıl: 16, Sayı: 4127, 22.5.1969, s. 3.
• Ertekin, Orhangazi: “Cumhuriyet Döneminde Türkçülüğün Çatallanan Yolları”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Milliyetçilik, Ed. Tanıl Bora, C. IV, 5. bs., İstanbul, İletişim Yayınları, 2017, s. 345-387.
• “Demirel: “Millet ve Ordu maceracıların karşısına birlikte çıkacaktır,,”, Son Havadis, Yıl: 17, Sayı: 4504, 8.6.1970, s. 1,7.
• Göze, Ergun: “Ordu ve Polis”, Tercüman, Yıl: 10, Sayı: 3428, 1.5.1971, s. 5.
• Gürgür, Nuri: “Türk Ordusuna Selâm”, Devlet, Sayı: 44, 2.2.1970, s. 10.
• İnandı, İsmet: “Askere silâh vermeden önce kalbine îman vermeli”, İlâhî Işık, C. II, Sayı: 28, 1.12.1967, s. 1,8.
• İrdem, Selçuk: “Selam Sana Büyük Ordu”, Son Havadis, Yıl: 17, Sayı: 7129, 17.7.1977, s. 2.
• Kabaklı, Ahmet: “Millet-Devlet”, Tercüman, Yıl: 10, Sayı: 3435, 8.5.1971, s. 2.
• Kaflı, Kadircan: “Mehmetçiğe Din Dersleri…”, Tercüman, Yıl: 5, Sayı: 1679, 21.6.1966, s. 3.
• “Kara Kuvvetlerimizin 608. Kuruluş Yıldönümü Kutlanıyor”, Yeniden Millî Mücadele, Yıl: 2, Sayı: 73, 22.6.1971, s. 8,9,13.
• Kırımlıoğlu, Cezmi: “Türk Ordusu Nerededir?”, Devlet, Sayı: 81, 19.10.1970, s. 4.
• Kırımlıoğlu, Cezmi: “Türk Ordusuna!”, Devlet, Sayı: 74, 31.8.1970, s. 4.
• Kısakürek, Necip Fazıl: “Mehmedcik”, Hilâl, C. V, Sayı: 51, Nisan 1965, s. 4-6,34.
• Koca, Salim: “Büyük Selçuklu Devleti’nde Ordu”, Hunlar’dan Günümüze Türk Askerî Kültürü”, Ed. A. Sefa Özkaya, İstanbul, Kronik Kitap, 2019, s. 238-282.
• Kocaarslan, Hilmi: “Astsubaylar Meselesi”, Millî Gazete, Yıl: 3, Sayı: 728, 23.1.1975, s. 2.
• “Millet ve Ordu”, Yeniden Millî Mücadele, Yıl: 2, Sayı: 73, 22.6.1971, s. 3,13.
• “Millet ve Ordu Demokrasiden Yana”, Son Havadis, Yıl: 17, Sayı: 4783, 19.3.1971, s. 1.
• Omur, Sinan: “<<Ordu Gençlik Elele>> Der misiniz!..”, Bugün, Yıl: 4, Sayı: 1179, 9.6.1970, s. 3.
• Omur, Sinan: “Ordu ve Siyâset !..”, Bugün, Yıl: 4, Sayı: 1173, 3.6.1970, s. 3.
• Oktay, Osman: “Ordu – Millet Kaynaşması”, Devlet, Dönem: 2/4, Sayı: 440, Ağustos 1978, s. 36,37-38,39.
• “Ordu Lâik ha..!”, Vesika, Sayı: 9, 1.4.1976, s. 16-19.
• “Orduda İtaat ve Disiplin Şuuru”, İslâm, C. VI, Sayı: 72, Eylül 1963, s. 358,359.
• Öğün, Süleyman S.: “Türk Muhafazakârlığının Kültürel Politik Kökleri”, Modern, Türkiye’de Siyasi Düşünce: Muhafazakârlık, Ed. Ahmet Çiğdem, C. V, 5. bs., İstanbul, İletişim Yayınları, 2013, s. 539- 582.
• Özcan, Abdülkadir: “Osmanlı Devleti’nin Askerî Teşkilatı”, Hunlar’dan Günümüze Türk Askerî Kültürü”, Ed. A. Sefa Özkaya, İstanbul, Kronik Kitap, 2019, s. 345-377.
• Özkaya, A. Sefa: “Kültür Tasnifi ve Türk Askerî Kültürüne Giriş”, Hunlar’dan Günümüze Türk Askerî Kültürü”, Ed. A. Sefa Özkaya, İstanbul, Kronik Kitap, 2019, s. 11-141.
• Özkayalı, Tevfik: “Cihad Ruhu”, Fedai, Yıl: 1, Sayı: 1, Ağustos 1963, s. 14,19.
• Özkırımlı, Umut: Milliyetçilik Kuramları: Eleştirel Bir Bakış, 4. bs., Ankara, Doğu Batı Yayınları, 2013.
• Palabıyık, M. Hanefi: “Gaznelilerde Devlet ve Ordu”, Hunlar’dan Günümüze Türk Askerî Kültürü”, Ed. A. Sefa Özkaya, İstanbul, Kronik Kitap, 2019, s. 203-221.
• “Savaşa Her Zaman Hazır Olmak Ve…”, Hicret, Sayı: 11, 3.12.1979, s. 2.
• Saran, Ali Kemâl: “Şeriatın Memmetçik’e mükâfatı olarak: Şehitlik”, Vesika, Sayı: 9, 1.4.1976, s. 22-24.
• Sözeri, M. Sabri: “Dünya Ordularında Din Eğitimi Teşkilatı…”, Tercüman, Yıl: 5, Sayı: 1619, 22.4.1966, s. 2.
• Sözeri, M. Sabri: Mehmetçiğe Din Dersleri: Îman, İbâdet, Ahlâk, İstanbul, Fakülteler Matbaası, 1965.
• Tan, M. Şahap: “Ordu ve Millet”, Bugün, Yıl: 3, Sayı: 885, 24.5.1969, s. 3.
• Taşağıl, Ahmet: “Türk Askerî Tarihinin Başlangıcı: Hun Ordusu”, Hunlar’dan Günümüze Türk Askerî Kültürü”, Ed. A. Sefa Özkaya, İstanbul, Kronik Kitap, 2019, s. 142-158.
• Timurtaş, Faruk K.: “Sağduyu ve Millî Ordu”, Son Havadis, Yıl: 16, Sayı: 4034, 15.2.1969, s. 2.
• Tümtürk, İsmet: “Orduyu Sev”, Millî Yol, Yıl: 1, Sayı: 1, 26.1.1962, s. 8-9.
• “Türk Ordusunun Türk politikasındaki yeri”, Bugün, Yıl: 8, Sayı: 2713, 8.5.1975, s. 3.
• “Türk Silâhlı Kuvvetleri milletin ta kendisidir”, Son Havadis, Yıl: 16, Sayı: 4178, 12.7.1969, s. 1,7.
• “Türk Subayının İhtarı”, Devlet, Sayı: 96, 1.2.1971, s. 8.
• “Türkeş: Türk ordusunun kuruluş tarihinin Mete Han zamanına götürülmesi gerçeklerin ifadesidir”, Devlet, Sayı: 252, 2.9.1974, s. 3.
• Ülküsal, Müstecib: “Son İnkılâp ve Dış Türkler”, Toprak, C. VI, Yıl: 6, Sayı: 68, 1.7.1960, s. 8,9.
• Yılmaz Yalçıner, “Mehmed’in imanını sökmek haddiniz değil”, Vesika, Sayı: 9, 1.4.1976, s. 20,21.