Investigation of Digital Literacy Levels of Science Teachers According to Various Variables

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 1, 14 - 30, 27.06.2023

Tuba Doğan Semra Benzer

https://doi.org/10.47156/jide.1243400

Öz

The aim of this study is to examine the digital literacy levels of science teachers according to the variables of gender, age, education level and years of service. In the research, scanning method from the quantitative research method was used. The study group of the research consists of science teachers working in secondary schools affiliated to the Ministry of National Education in the southeast Anadolu region in the 2021-2022 academic year. The “Digital Literacy Scale” was used as a data collection tool. Mann-Whitney U test and Kruskal-Wallis tests were used to evaluate the data obtained in the study. In the "general knowledge and functional skills" dimension, which is one of the sub-dimensions of the digital literacy scale of science teachers, it was seen that the digital literacy levels of male teachers were higher than female teachers according to gender. There are statistically significant differences in the mean score of the scale and its sub-dimensions such as "ethics and responsibility", "daily use", "privacy and security", "social dimension" between the 21-30 age range and the 41-50 age range. A statistically significant difference was observed between the groups in the "general knowledge and functional skills" sub-dimension according to the educational status. A statistically significant difference was observed between the 1-10 service years and 11-20 service years groups in the sub-dimensions of "ethics and responsibility", "social dimension", "daily use", "confidentiality and security" according to the service year variable.

Anahtar Kelimeler

Digital literacy, science, teachers., Dijital okuryazarlık, fen Bilimleri, öğretmenler

Fen Bilimleri Öğretmenlerinin Dijital Okuryazarlık Düzeylerinin Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi

Öz

Bu araştırmanın amacı, fen bilimleri öğretmenlerinin dijital okuryazarlık düzeylerinin cinsiyet, yaş, eğitim durumu ve hizmet yılı değişkenlerine göre incelenmesidir. Araştırmada nicel araştırma yönteminden tarama yöntemi kulanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2021-2022 eğitim öğretim yılında güneydoğu Anadolu bölgesinde bulunan Milli Eğitim Bakanlığına bağlı ortaokullarda görev yapmakta olan fen bilimleri öğretmenleri oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak “Dijital Okuryazarlık Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen verilerin değerlendirilmesinde Mann-Whitney U testi, Kruskal- Wallis testleri kullanılmıştır. Fen bilimleri öğretmenlerinin dijital okuryazarlık ölçeğin alt boyutlarından “genel bilgi ve işlevsel beceriler” boyutunda ise cinsiyete göre erkek öğretmenlerin kadın öğretmenlere göre dijital okuryazarlık düzeylerin yüksek olduğu görülmüştür. Dijital okuryazarlık düzeyleri yaş değişkenine göre incelendiğinde, ölçeğin ortalama puanında ve alt boyutlarından “etik ve sorumluluk”, “günlük kullanım”, “gizlilik ve güvenlik”, “sosyal boyut” 21-30 yaş aralığı ve 41-50 yaş aralığındaki gruplar arasında istatiksel olarak anlamlı farklılıklar olduğu belirlenmiştir. Dijital okuryazarlık düzeyleri eğitim durumu değişkenine göre incelendiğinde, “genel bilgi ve işlevsel beceriler” alt boyutunda ise gruplar arasında istatiksel olarak anlamlı bir farklılık görülmüştür. Hizmet yılı değişkenine göre incelendiğinde “etik ve sorumluluk”, “sosyal boyut”, “günlük kullanım”, “gizlilik ve güvenlik” alt boyutlarında 1-10 hizmet yılı ve 11-20 hizmet yılı gruplar arasında istatiksel olarak anlamlı bir farklılık görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Dijital okuryazarlık, fen Bilimleri, öğretmenler

Kaynakça

• Akkoyunlu, B., & Soylu, M.Y. (2010). Öğretmenlerin sayısal yetkinlikleri üzerine bir çalışma. Türk Kütüphaneciliği, 24(4), 748-768.
• Aksakal, F. (2019). 4. sınıf fen bilgisi öğretmen adaylarının ve fen bilgisi öğretmenlerinin dijital öğretmenlik algıları. Yüksek Lisans Tezi. Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzincan.
• Aksoy, N. C., Karabay, E., & Aksoy, E. (2021). Sınıf öğretmenlerinin dijital okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi. Selçuk İletişim Dergisi, 14(2), 859-894. https://doi.org/10.18094/josc.871290
• Arslan, E. (2019). Ortaokul öğretmenlerinin ve öğrencilerinin eğitim bilişim ağı (eba) platformu hakkındaki görüşleri: Hatay ili örneği. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Aşıcı, M. (2009). Kişisel ve sosyal bir değer olarak okuryazarlık. Değerler Eğitimi Dergisi, 7(17), 9-26.
• Avcı, A. (2020). Dijital okuryazarlıkta müzik eğitimi. AKRA Kültür Sanat ve Edebiyat Dergisi, 8(20), 111-131. https://doi.org/10.31126/akrajournal.650884
• Bayrakçı, S. (2020). Dijital yetkinlikler bütünü olarak dijital okuryazarlık: Ölçek geliştirme çalışması. Marmara Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Bayrakçı, S., & Narmanlıoğlu, H. (2021). Türkiye’deki lisans öğrencilerinin ve mezunlarının dijital okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi. AJIT-e: Bilişim Teknolojileri Online Dergisi, 12(46), 46-67. https://doi.org/10.5824/ajite.2021.03.003.x
• Boyacı, Z. (2019). Öğretmen adaylarının yaşam boyu öğrenme eğilimleri ile dijital okuryazarlık düzeyleri arasındaki ilişki (Düzce Üniversitesi örneği). Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2020). Bilimsel araştırma yöntemleri (28. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Can, Ş., Çelik, B., & Çelik, C. (2020). Fen bilgisi öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeyine çeşitli değişkenlerin etkisi. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırma Dergisi, 6(3), 352-358.
• Çakmak, Z., & Taşkıran, C. (2017). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin perspektifinden eğitim bilişim ağı (EBA) platformu. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(9), 284-295.
• Çetin, O. (2016). Pedagojik formasyon programı ile lisans eğitimi fen bilimleri öğretmen adaylarının sayısal okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 658-685. http://dx.doi.org/10.17556/jef.01175
• Çubukçu, A., & Bayzan, Ş. (2013). Türkiye’de dijital vatandaşlık algısı ve bu algıyı internetin bilinçli, güvenli ve etkin kullanımı ile artırma yöntemleri. Middle Eastern & African Journal Of Educational Research, 5, 148-174.
• Eshet-Alkalai, Y. (2004). Digital literacy: a conceptual framework for survival skills in the digital era. Journal of Educational Multimedia and Hypermedia, 13(1), 93-106.
• Eshet-Alkalai, Y. ve Amichai-Hamburger, Y. (2004). Experiments in digital literacy. Cyber Psychology, 7(4), 420-440.
• Gökbulut, B. (2021). Öğretmenlerin dijital okuryazarlık düzeyleri ile hayat boyu öğrenme eğilimlerinin incelenmesi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 11(3), 469-479. https://doi.org/10.5961/jhes.2021.466
• Gülay Ogelman, H., Demirci, F., & Güngör, H. (2022). Okul öncesi öğretmenlerinin dijital okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi. Trakya Eğitim Dergisi, 12(1), 235-247. https://doi.org/10.24315/tred.887072
• Hague, C., & Payton, S. (2010). Digital literacy across the curriculum. Bristol: Futurelab, https://www.nfer.ac.uk/publications/FUTL06/FUTL06.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Hamutoğlu, N. B., Güngören-Canan, Ö., Kaya-Uyanık, G., & Gür-Erdoğan, D. (2017). Dijital okuryazarlık ölçeği: Türkçe ’ye uyarlama çalışması. Ege Eğitim Dergisi, 18(1), 408- 429.
• Karabacak, Z. İ., & Sezgin, A. A. (2019). Türkiye’de dijital dönüşüm ve dijital okuryazarlık. Türk İdare Dergisi, 1(488), 319-343.
• Karaman, M.K. (2010). Öğretmen adaylarının tv ve internet teknolojilerini kullanma amaç ve beklentilerinin medya okuryazarlığı bağlamında değerlendirilmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 51-62.
• Kıyıcı, M. (2008). Öğretmen adaylarının sayısal okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi. Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Korkmaz, M. (2020). Sınıf öğretmenlerinin dijital okuryazarlık seviyelerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Liza, K., & Andriyanti, E. (2020). Digital literacy scale of English pre-service teachers and their perceived readiness toward the application of digital technologies. Journal of Education and Learning (EduLearn), 14(1), 74-79.
• Mudra, H. (2020). Digital literacy among young learners: How do efl teachers and learners view ıts benefits and barriers? Teaching English With Technology, 20(3), 3-24.
• Ng, W. (2012). Can we teach digital natives digital literacy?. Computers & Education, 59(3), 1065-1078.
• Ocak, G., & Karakuş, G. (2019). Öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık öz-yeterlilik becerilerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(1), 129-147.
• Onursoy, S. (2018). Üniversite gençliğinin dijital okuryazarlık düzeyleri: anadolu üniversitesi öğrencileri üzerine bir araştırma. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 6(2), 989-1013. https://doi.org/10.19145/e-gifder.422671
• Öçal, F. (2017). İlkokul öğretmenleri ve velilerin kendileri ile velilerin çocuklarına ilişkin dijital okuryazarlık yeterlilik algıları. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Öksüz, Y., Güven-Demir, E., & İci, A. (2016). Öğretmenlerin dijital okuryazarlık kavramına ilişkin metaforlarının incelenmesi. International Journal of Social Science, 50, 387-396.
• Özerbaş, M. A. & Kuralbayeva, A. (2018). Türkiye ve Kazakistan öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi. MSKU Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 16-25. https://doi.org/10.21666/muefd.314761
• Öztürk, Y., & Budak, Y. (2019). Öğretmen adaylarının kendilerine yönelik dijital okuryazarlık değerlendirmelerinin incelenmesi. Kesit Akademi Dergisi, (21), 156-172.
• Parlak, B. (2017). Dijital çağda eğitim: olanaklar ve uygulamalar üzerine bir analiz. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(15), 1741-1759.
• Sarıkaya, B. (2019). Türkçe öğretmeni adaylarının dijital okuryazarlık durumlarının çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. Journal of International Social Research, 12(62), 1098- 1107.
• Sönmez, E. E., & Gül, H. Ü. (2014). Dijital okuryazarlık ve okul yöneticileri. XIX. Türkiye'de İnternet Konferansı, http://inet-tr.org.tr/inetconf19/bildiri/69.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Tomczyk, L. (2019). Digital literacy in the area of e-safety among teachers (Second stage of the primary school) in Poland, Conference eLearning and Software for Education (eLSE),130-135.
• TÜİK (2021). Hanehalkı bilişim teknolojileri (BT) kullanım araştırması. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-Bilisim-Teknolojileri-(BT)-Kullanim-Arastirmasi-2021-37437 sayfasından erişilmiştir.
• Üstündağ, M. T., Güneş, E., & Bahçivan, E. (2017). Dijital okuryazarlık ölçeğinin Türkçeye uyarlanması ve fen bilgisi öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık durumları. Journal of Education and Future, 12, 19-29.
• Yıldızay, Y., & Çetin, G. (2018). Fen eğitiminde eğitim teknolojileri kullanımı: İçerik analizi. International Journal of Computers in Education, 1(2), 21-33.
• Yontar, A. (2019). Öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeyleri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(4), 815-824.