Sınıf Öğretmeni Adaylarının Pandemi Dönemindeki Bilişim Etiklerinin Belirlenmesi

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 18, 182 - 205, 31.08.2024

Eyüp Bozkurt , Ayşegül Saripolat

https://doi.org/10.57135/jier.1496330

Öz

Etik insanların çevresiyle olan tüm ilişkilerinin temelini oluşturan toplumsal değerleri, kuralları iyi-kötü, doğru-yanlış gibi ahlaksal açıdan araştıran, toplumsal-bireysel her türlü tercihi belirleyen ilkeler olarak yaşamın içerisindedir. Yaşamımıza teknolojinin dâhil olmasıyla beraber toplumun belirli değişimleri kaçınılmaz olmuştur. Teknolojinin gelişmesi sanayileşmeyi başlatmış ve bu sanayi toplumu hızla bilgi-iletişim teknolojilerinin önde olduğu bilişim toplumunu ortaya çıkarmıştır. Teknolojinin hayatımıza girmesi bazı problemleri beraberinde getirmiş ve etik kavramı bu noktada önemini hissettirmiştir. Global bir sorun olup 2019’un sonlarında ortaya çıkan Covid-19(Coronavirus) salgını önemli değişimlere sebep olmuştur. Bu değişimlerden en çok eğitim alanı etkilenmiş ve bu olumsuz etkilenmeyi azaltmak amacıyla uzaktan eğitim sistemleri kurulmuştur. İnsanlar böylelikle teknolojiyi daha fazla kullanmaya başlamışlardır. Burada en önemli etken bilişim etiğine uyulması ve etik kazanımıdır. Bu noktada sınıf öğretmenlerine önemli sorumluluklar düşmektedir. Bu araştırmada sınıf öğretmeni adaylarının bilişim etiklerinin cinsiyete, yaşa, sınıf düzeyine, internet erişim olanağına, internete erişim sağladığı araca, bilgisayara sahip olma durumuna ve internette harcanan süre aralıklarına göre farklılıklaşma olup olmadığını incelemek amaç edinilmiştir. Araştırmamız nicel araştırma yöntemlerinden genel tarama modelinde hazırlanmıştır. Araştırmada Duymaz (2014) tarafından geliştirilen “Gerçek Yaşam Durum Senaryolarıyla Bilişim Etiği Ölçeği” kullanılmıştır. Ölçek 4 senaryo ve her senaryoda 17 madde olmak üzere toplam 68 maddeden oluşmuştur. Araştırma sonucunda cinsiyete göre 4 senaryodada anlamlı farklılık görülmüştür. Yaşa göre senaryo 1 ve 2’de anlamlı bir farklılık görülürken, senaryo 3 ve 4’de anlamlı farklılık görülmemiştir. Sınıf düzeyine göre Senaryo 1, 2 ve 3’de anlamlı farklılık görülmemişken, Senaryo 4’de anlamlı bir farklılık görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Etik, Bilişim, Bilişim Etiği, Covid-19

Kaynakça

• Aktay, E. (2010). Bilişim etiği ve mobil iletişim için küresel sistem (GSM) sektöründe bir uygulama.
• Arıkan, Y. D. ve Duymaz, S. H. (2014). Gerçek Yaşam Durum Senaryolarıyla Bilişim Etiği Ölçeği’ni Türkçeye uyarlama çalişması. Ege Eğitim Dergisi, 15(1), 318-337. https://doi.org/10.12984/eed.55518
• Aydın, İ. (2021). Eğitim ve Öğretimde Etik (11. Baskı). Pegem Akademi Yayıncılık. https://doi.org/10.14527/9789758792092
• Bayra, E. ve Baysan, E. (2022). Gerçek yaşam durumu senaryolarıyla ortaöğretim öğrencilerinin bilişim etiği düzeylerinin bazi değişkenler açısından incelenmesi. Gazi Journal of Education Sciences, 8(2), 249-272. https://doi.org/10.30855/gjes.2022.08.01.006
• Biber, S. K. ve Biber, M. (2020). Ortaokul öğrencileri ile meslek lisesi öğrencilerinde bilişim etiği. 10(2), 24.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Erkan Akgün, Ö., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2017). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (23. Baskı). Pegem Akademi Yayıncılık. https://doi.org/10.14527/9789944919289
• Can, E. (2020). Coronavirüs (Covid-19) pandemisi ve pedagojik yansımaları Türkiye’de açık ve uzaktan eğitim uygulamaları. Anadolu Üniversitesi.
• Ceviz, M. ve Ünlü, M. (2021). Ortaokul öğrencilerinin bilişim etiği tutumlarının incelenmesi. 85.
• Çeli̇k, B. ve Gündoğdu, K. (2019). Bilişim Etiği Değerlerine Yönelik Tutum Ölçeği'nin geliştirilmesi. Ege Eğitim Dergisi, 335-350. https://doi.org/10.12984/egeefd.590560
• Daniel, S. J. (2020). Education and the COVID-19 pandemic. PROSPECTS, 49(1), 91-96. https://doi.org/10.1007/s11125-020-09464-3
• Darcan, E. ve Aydoğan, H. (2014). Bilişim Etiği.
• Demir, T. T. ve Çalışkan, G. (2021). Türkçe eğitimi alanında nitel araştırma yöntemleri kullanılarak yapılan doktora tezlerindeki eğilimler. International Journal Of Turkish Literature Culture Education, 10(10/4), 1412-1429. https://doi.org/10.7884/teke.5401
• El Maarouf, M. D., Belghazi, T. ve El Maarouf, F. (2021). COVID – 19: A critical ontology of the present. Educational Philosophy and Theory, 53(1), 71-89. https://doi.org/10.1080/00131857.2020.1757426
• Erdem, A. R. ve Şimşek, S. (2013). Öğretmenlik meslek etiğinin irdelenmesi. Adiyaman University Journal of Social Sciences, 15, 185-185. https://doi.org/10.14520/adyusbd.627
• Fi̇dan, M. (2014). Bilişim etiği boyutlarına göre bilişim teknoloj­­ileri ve yazılım dersi öğretim programi kazanimlarinin incelenmesi. 24(4), 14.
• Fraenkel, J. R., Wallen, N. E. ve Hyun, H. H. (2012). How to Design and Evaluate Research in Education (8. Baskı). McGraw-Hill Humanities/Social Sciences/Languages.
• Gökçearslan, Ş., Günbatar, M. S. ve Berikan, B. (2015). Ortaokul öğrencilerinde bilişim etiği gerçek yaşam durumu senaryolarıyla bir değerlendirme. Ege Eğitim Dergisi.
• Hill, A. L. (2004). Ethical analysis in counseling: A case for the narrative ethics, moral, and virtue ethics. Counseling And Values, 48(2), 131-148. https://doi.org/10.1002/j.2161-007X.2004.tb00240.x
• Hura, J. H., Kim, K. Y., Song, J. B. ve Lee, T. W. (2009). The narrative approach to teach information and communication ethics education in elementary school. Proceedings of The 17th International Conference On Computers In Education, 6, 960-964.
• Internet World Stats (2012). World internet users and population stats. https://www.internetworldstats.com/stats.htm, Erişim tarihi: 10.06.2022.
• Işık, A., Çi̇ltaş, A. ve Baş, F. (2010). Öğretmen yetiştirme ve öğretmenlik mesleği. 14(1), 53-62.
• İlğan, A. (2021). Eğitimde Ahlak ve Etik (3. Baskı).
• Koçak, O. ve Kavi, E. (2013). Çalışma Yaşamında Etik (1. Baskı). Ekin Yayınevi.
• Kohn, A. (1991). Caring Kids: The Role of The Schools. Phi Delta Kappan.
• Lightfoot, S. L. (1983). Portraits of Character and Culture.
• Ozan Leymun, Ş. (2018). Bilişim Etiği Dersinin İncelenmesi: Öğretmen Adayları ile Bir Durum Çalışması. 144.
• Özdemir, S. (2019). Lisans öğrencilerinin bilişim etiği konusundaki tutumlarının incelenmesi.
• Patton, Q. M. (1987). How to Use Qualitative Methods in Evaluation. Sage Publications.
• Seghedin, E. (2014). From the Teachers Professıonal Ethıcs to the Personal Professıonal Responsıbılıty, 7(4), 10.
• Serçemeli, M. ve Kurnaz, E. (2020). Pandemi döneminde öğrencilerin uzaktan eğitim ve uzaktan muhasebe eğitimine yönelik bakış açıları üzerine bir araştırma.
• Tekerek, M., Ercan, O., Udum, M. S. ve Saman, K. (2015). Bilişim teknolojileri öğretmen adaylarının bilgisayar öz-yeterlikleri. Turkish Journal of Education, 1(17338). https://doi.org/10.19128/turje.181049
• Tosun, N., Geçer, A. ve Kaşıkçı, D. N. (2016). Öğretmen adaylarının internet etiği algıları ve kontrol odağı algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi.
• Jones, V. F. ve Jones, L. S. (1998). Coınprelıensive Classroom Managemenl: Creating Communities of Support and Solving Problems (5. Baskı). Boston: Allyn & Bacon
• Willcocks, L. ve Whitley, E. A. (2009). Developing the information and knowledge agenda in information systems: Insights from philosophy. The Information Society, 25(3), 190-197. https://doi.org/10.1080/01972240902848880
• Yılmaz, K. ve Arık, R. S. (Ed.). (2021). Bilim ve Araştırma Etiği (4. Baskı). Ankara Pegem Akademi Yayıncılık. https://doi.org/10.14527/9786052418314
• Yoon, C. (2011). Real-Life Situation Scenarios Information Technologies Ethics Scale. Computers in Human Behavior, 27(6), 2401-2409. https://doi.org/10.1016/j.chb.2011.08.007