Son Çocukluk Döneminde Çocuğu Olan Babaların Güncel Babalık Rollerine İlişkin Algıları

Yıl 2025, Cilt: 9 Sayı: 21, 382 - 399, 31.08.2025

Ufuk Koçyiğit , Esat Şanlı

https://doi.org/10.57135/jier.1703131

Öz

Bu araştırma, son çocukluk döneminde (6-12 yaş) çocuğu olan babaların babalık algılarını, deneyimlerini
ve değişen babalık rollerini incelemeyi amaçlamaktadır. Babalık, bireyin yaşamında önemli bir yer tutan ve
kültürel, sosyal ve ekonomik dinamiklerden etkilenen bir olgudur. Toplumsal değişimler ve bireysel
deneyimler, babalık algısında ve ebeveynlik pratiklerinde dönüşümlere yol açmaktadır. Bu bağlamda,
araştırmada babalarla nitel yöntem kullanılarak görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Veri toplama sürecinde,
yarı yapılandırılmış 21 sorudan oluşan bir görüşme formu kullanılmış ve elde edilen veriler olgubilim
(fenomenoloji) deseni çerçevesinde tematik analiz yöntemiyle incelenmiştir. Analiz sonucunda, babaların
babalık algılarını, ebeveynlik tarzlarını ve toplumsal babalık normlarıyla uyumlarını ele alan 12 tema
belirlenmiş, bu temalar frekans dağılımları ile desteklenerek sunulmuştur. Araştırma bulguları, babaların
kendi babalarıyla olan ilişkileri, diğer babalarla etkileşimleri ve helikopter ebeveynlik kavramına
yaklaşımları gibi konulara ışık tutmaktadır. Sonuç bölümünde, elde edilen veriler babalık rolleri arasındaki
farklılıklar ve tutarsızlıklar bağlamında değerlendirilmiş, günümüz babalık anlayışına ilişkin çıkarımlar
yapılmıştır. Araştırma, babalığın dinamik bir kavram olduğunu ve bireysel ile toplumsal düzeyde değişime
açık olduğunu ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Babalık , babalık algısı , babalık davranışları , babalık deneyimleri

The Perceptions of Fathers with Children in Late Childhood Regarding Current Fatherhood Roles

Öz

This study aims to examine the perceptions, experiences, and evolving roles of fathers with children in late
childhood (ages 6-12). Fatherhood is a significant aspect of an individual's life, influenced by cultural, social,
and economic dynamics. Societal changes and personal experiences contribute to shifts in fatherhood
perceptions and parenting practices. In this context, interviews were conducted with fathers using
qualitative research methods. Data were collected through a semi-structured interview form consisting of
21 questions and analyzed using thematic analysis within the framework of phenomenological research
design. As a result of the analysis, 12 themes were identified, addressing fathers' perceptions of fatherhood,
parenting styles, and their alignment with societal norms of fatherhood. These themes were supported with
frequency distributions. The findings shed light on various aspects, such as fathers' relationships with their
own fathers, interactions with other fathers, and their perspectives on helicopter parenting. In the
conclusion section, the findings were evaluated in terms of inconsistencies and variations in fatherhood
roles, and insights into contemporary fatherhood were discussed. The study highlights that fatherhood is a
dynamic concept subject to individual and societal transformations.

Anahtar Kelimeler

Fatherfood , perception of fatherhood , fatherly behaviors

Kaynakça

• Alaylı, P. (2023). 4-10 yaş aralığında çocuğu olan babaların baba katılım düzeylerini açıklamada babalık rolü algısı, ebeveynlik stresi ve psikolojik iyi oluşun rolü. Yüksek Lisans Tezi. Başkent Üni̇versi̇tesi̇ Eği̇ti̇m Bi̇li̇mleri̇ Ensti̇tüsü,Ankara.
• Arlı, Y. (2022). Anne baba tutumları ile çocukların problemli medya kullanımları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Ondokuz Mayıs Üni̇versi̇tesi̇ Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Samsun.
• Atila, S. (2022). Çocukluğun sosyolojik serüveni ve toplumsal kabülü. Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(11), 53-72.
• Baykal, B. (2014). Çalışma saatleri iş–aile çatışması açısından belirleyici midir? Erkek çalışanlar açısından bir inceleme. Çalışma İlişkileri Dergisi, 5(2), 10-23.
• Braun, V. & Clarke, V. (2006) Using thematic analy-sis in psychology. Qualitative Research in Psychology, 3 (2). pp.77-101. ISSN 1478-0887
• Budak, B. (2023). Li̇se öğrenci̇leri̇nde algılanan ai̇le ai̇di̇yet duygusu i̇le ri̇skli̇ davranışlara yöneli̇m arasındaki̇ i̇li̇şki̇ni̇n i̇ncelenmesi̇. Yüksek Lisans Tezi. Si̇vas Cumhuri̇yet Üni̇versi̇tesi̇ Sosyal Bi̇li̇mler Ensti̇tüsü, Sivas.
• Ci̇ngöz, G. (2024). 5-6 yaş çocuklarının öz düzenleme becerilerinin yordayıcısı olarak anne bekçiliği ve baba katılımının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üni̇versi̇tesi̇ Sosyal Bi̇li̇mler Ensti̇tüsü, Adana.
• Creswell, J.W. (2013). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches (3rd ed.). SAGE Publications.
• Çetin, S. & Güleç, D. (2020). Yeni bir kavram: helikopter ebeveynlik. Ordu Üniversitesi Hemşirelik Çalışmaları Dergisi, 3(2), 163-168. https://doi.org/10.38108/ouhcd.738884
• Çiftçi, O. (1991). Çocuğun sosyalleşmesinde ailenin rolü. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 2(2). https://doi.org/10.21560/spcd.51675
• Deli̇balta, A. (2020). Yetişkin erkeklerin babalık rolü algıları. Yüksek lisans tezi. Mersi̇n Üni̇versi̇tesi̇ Eği̇ti̇m Bi̇li̇mleri̇ Enstitüsü, Mersin.
• Doğan, E. (2024). 3-6 yaşında çocuğu olan babaların babalık rolü algısı ile baba katılım düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yüksek lisans tezi. İ̇stanbul Ti̇caret Üni̇versi̇tesi̇ Sosyal Bi̇li̇mler Ensti̇tüsü,İstanbul.
• Durak, N. (2006). Son çocukluk dönemi̇ öğrenci̇leri̇ni̇n saldırganlıklarını beli̇rlemeye yöneli̇k sosyal uyum düzeyleri̇ni̇n çeşi̇tli̇ deği̇şkenler açısından i̇ncelenmesi̇ Ni̇ğde i̇li̇ örneği̇. Yüksek lisans tezi. Ni̇ğde Üni̇versi̇tesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.
• Ekici, M. , & Çalışandemir, F. (2021). Babaların çocuk sevme düzeyleri ile çocuklarıyla ilgilenme düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi(58), 711-732.
• Erol, A., Canbeldek, M ve Işıkoğlu, N. (2023). Babaların çocuklarına yönelik algısı:ilk babalık deneyimleri. Sosyal Poli̇ti̇ka Çalışmaları Dergi̇si̇, 23(59), 357- 387. https://doi.org/10.21560/spcd.vi.1218406
• Işık, E. & İşlek S. (2017). A family education program in preadolescence (0-12 years) “triple p-positive parenting program “. Hacettepe University Faculty of Health Sciences Journal 24-29.
• Gürsoy, F. & Coşkun T. (2006). Büyük ebeveynleriyle yaşayan çocukların aile ortamlarını değerlendirmeleri. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(1), 151-164.
• Kafalı, M. (2021). Akran zorbalık durumlarına göre ergenlerin algıladıkları babalık rollerinin karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi. Bi̇runi̇ Üni̇versi̇tesi̇ Li̇sansüstü Eği̇ti̇m Ensti̇tüsü, İstanbul.
• Kakaliçoğlu, C. (2019). Modern toplumda değişen toplumsal roller bağlamında babalık ve babalık deneyimleri: İstanbul örneği. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Karasu, S. (2022). Okul öncesi dönem çocuğuna sahip babaların çocuklarıyla ilişki düzeylerini ve aile katılım çalışmalarının incelenmesi. Tezsiz Yüksek Lisans Projesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Karataş, K. (2001). Toplumsal Değişme ve aile. Toplum ve Sosyal Hizmet, 12(2), 89-98.
• Karayılmaz, S. (2020). Kırsal kesimden babaların babalık rolü algısı ile çocuk bakım uygulamalarına katılımları arasındaki ilişki. Yüksek lisans tezi. Çağ Üni̇versi̇tesi̇ Sosyal Bi̇li̇mler Ensti̇tüsü, Mersin.
• Kuruçırak, Ş. (2010). 4-12 Aylık bebeği̇ olan babaların babalık rolü algısı ile bebek bakımına katılımı arasındaki̇ ilişki. Yüksek Lisans Tezi. Akdeniz Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
• Kutluana, Ö. (2022). 4-6 yaş okulöncesi dönemde çocuğu bulunan babaların yaşam boyu öğrenme motivasyonunun babalık rolü algısına etkisi ve babaların eğitime katılma durumlarının değerlendirilmesi. Yüksek lisans tezi. Bartın Üni̇versi̇tesi̇ Li̇sansüstü Eği̇ti̇m Ensti̇tüsü, Bartın.
• Mercan, Z.& Tezel, F. (2017). Babalık rolü ve babalık rolü algısı. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 2(2), 1-10.
• Moluz, E. (2022). Okul öncesi eğitimde baba katılımı: baba-çocuk ortaklığına yönelik deneyimlerin durum çalışması ile betimlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Anadolu Üni̇versi̇tesi Eği̇ti̇m Bi̇li̇mleri̇ Ensti̇tüsü, Eskişehir.
• Özdeniz, Ö. (2020). 7-12 yaş grubu çocuğu olan ebeveynlerde annelerin babalık rolüne ilişkin algıları: nitel bir çalışma. Yüksek lisans tezi. Üsküdar Üni̇versi̇tesi̇ Sosyal Bi̇li̇mler Ensti̇tüsü, İstanbul.
• Özdil, E. (2019). Child participation in the family: a phenomenological study of fifth-grade girls\’ awareness and experiences. Yüksek lisans tezi. Boğazi̇çi̇ Üni̇versi̇tesi̇ Sosyal Bi̇li̇mler Ensti̇tüsü, İstanbul.
• Özyürek, A., Teke, Y. T., & Kışlı, Z. (2020). Çocuklarının Gereksinimlerini Karşılamada Babaların Rolleri. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 5(2), 21-30.
• Patton, M.Q. (2002). Qualitative research and evaluation methods (3rd ed.). SAGE Publicaitons.
• Pekel, N. (2017). Baba katılımında etkili faktörler ve baba katılımının baba, anne ve çocuk açısından yararları. Türk Psi̇koloji̇ Yazıları, 20(39), 70-88.
• Saçan, E. (2023). Ergenlik döneminde bağlanmanın anne-baba tutumu ve beslenme özellikleri ile liderlik becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Konya Ticaret Odası Karatay Üni̇versi̇tesi̇ / Li̇sansüstü Eği̇ti̇m Ensti̇tüsü / Çocuk Geli̇şi̇mi̇ Ana Bi̇li̇m Dalı.
• Semi̇z, S. (2022). Okul öncesi dönem çocuklarının sosyal davranışlarının baba katılımı ve baba ile ilgili değişkenler temelinde incelenmesi. Doktora Tezi. Anadolu Üni̇versi̇tesi̇ Eği̇ti̇m Bi̇li̇mleri̇ Ensti̇tüsü, Eskişehir.
• Sezgin, B., & Çifci, M. (2017). Televizyon Reklamlarında İşlenen Toplumsal Değerler. Avrasya Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 1(1), 21-41.
• Sümer, F. (2017). Perception on fatherhood and paternal leave in Turkey. Yüksek Lisans Tezi. Middle East Technical University, Ankara.
• Şahin, Ö. (2023). Babaların kendi̇ ebeveynleri̇ne bağlanma sti̇lleri̇ i̇le babalık rolü algılarının i̇ncelenmesi̇ . Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üni̇versi̇tesi̇ Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Şenol, D. & Erdem, S. (2018). Babalık kültürü ve kimliği. Toplum ve Kültür Araştırmaları Dergisi,(2), 1-16.
• Tarım, E. (2024). Di̇ji̇tal bağımlılık ve ai̇le i̇li̇şki̇leri̇: etki̇leşi̇mler ve sonuçlar. Yüksek Lisans Tezi. Üsküdar Üni̇versi̇tesi̇ Sağlık Bi̇li̇mleri̇ Ensti̇tüsü, İstanbul.
• Telli̇, A. ve Özkan, H. (2016). 3-6 yaş grubu çocuğu olan babaların babalık rolü algısı ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. İ̇zmi̇r Dr. Behçet Uz Çocuk Hastanesi̇ Dergi̇si̇, 6(2), 127-134. 10.5222/buchd.2016.127
• Topal, M. (2019). Günümüzde babalık algısının dönüşümü: kentli, orta sınıf, dindar baba örneği. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi̇ Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Türk Dil Kurumu.(2024). Güncel Türkçe Sözlük. https://sozluk.gov.tr
• Türkoğlu, B., Çeli̇köz, N. ve Uslu, M. (2013). 3-6 yaş aralığında çocuğu olan babaların nitelikli zaman algılarına dair görüşleri. Eği̇ti̇m ve Öğreti̇m Araştırmaları Dergi̇si̇, 2(2).
• Türk, K. (2022). Reklamlarda babalık temsili: Arçelik örneği. Yüksek Lisans Tezi. Trabzon Üniversitesi, Lisansüstü Eği̇tim Enstitüsü, Trabzon.
• Uğur, Ş. (2020). 0-8 yaş çocuğu olan babaların, babalık rolünün incelenmesi: Siirt örneği. Yüksek lisans tezi. Üsküdar Üni̇versi̇tesi̇ Sağlık Bi̇li̇mleri̇ Ensti̇tüsü, İstanbul.
• Ulucan, E. (2024). Aile yapıları arasında birlikte ebeveynlik, aile aidiyeti ve empati arasındaki ilişki. Doktora Tezi. Selçuk Üni̇versi̇tesi̇ Sağlık Bi̇li̇mleri̇ Ensti̇tüsü, Konya.
• Ünlü, H. (2018). Okul öncesi dönemde çocuğu olan anne ve babaların ana-babalık algısı. Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Ünlü, Ş. (2010). Being fathered and being a father: examination of the general pattern of turkish fathers\' and their own fathers\' involvement level for children between the ages of 0-8.Yüksek lisans tezi. Orta Doğu Tekni̇k Üni̇versi̇tesi̇, Ankara.
• Van Manen, M. (1990). Researching lived experience: Human science for an action sensitive pedagogy. State University of New York Press.
• Yıldız, Ö. (2019). Okul öncesi eğitim kurumuna devam eden 5-6 yaşında çocuğu olan babaların babalık rolü algıları ile empatik eğilimlerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. Yüksek lisans tezi. Selçuk Üni̇versi̇tesi̇ Sosyal Bi̇li̇mler Ensti̇tüsü, Konya.
• Yılmaz, H. & Büyükcebeci, A. (2019). Bazı pozitif psikoloji kavramları açısından helikopter ebeveyn tutumlarının sonuçları. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 9(54), 707-744.
• Wi̇radi̇suri̇a, S., Tri̇yadi̇, R. ve Larasaty, P. (2025). Millennial fathers’ perceptions of fatherhood: insights from Bapak2ıd on Instagram as reference group. Internati̇onal Journal Of Soci̇al Sci̇ence Humani̇ty & Management Research, 04(01). 10.58806/ijsshmr.2025.v4i1n15
• Wu, W., Zhang, Y. ve Wang, Y. (2023). Associations between profiles of helicopter parenting and decisional procrastination among chinese adolescents. Journal Of Youth And Adolescence, 52, 1219–1234