The Effect of Web 2.0 Tools Used in Social Studies Course on Environmental Sensitivity of Secondary School Students

Yıl 2021, , 128 - 141, 01.12.2021

Kıvılcım Balçın , Hüseyin Çalışkan

https://doi.org/10.47157/jietp.975275

Cited By: 2

Öz

In this study, it was aimed to investigate the effects of Web 2.0 tools used in social studies course on environmental sensitivities of secondary school students. The research was designed according to the quasi-experimental design with pretest-posttest control group, one of the quantitative research method designs. The study group of the research consists of 39 fifth grade students (20 experimental groups, 19 control groups) studying in a secondary school in the Küçükçekmece district of Istanbul in the fall of the 2020-2021 academic year. Environmental Sensitivity Scale was used as data collection tool. The application was carried out within the scope of the "Human and Environment" unit of the social studies course in 19 course hours (19x30 min.). Course-oriented practices were carried out in the control group in line with the current program, while the courses were carried out with the applications using Web 2.0 tools together with the current program in the experimental group. The data obtained from the scale, which was applied as a pre- and post-test before and after the applications, were analyzed in the context of the research hypotheses. As a result of the research, it was determined that the web 2.0 tools used in the social studies course did not make a statistically significant difference between environmental sensitivities pre-test and post-test scores of the students; however, it has been concluded that it has positive effects.

Anahtar Kelimeler

Social studies, web 2.0 tools, environmental sensitivity

Sosyal Bilgiler Dersinde Kullanılan Web 2.0 Araçlarının Ortaokul Öğrencilerinin Çevresel Duyarlılıklarına Etkisi

Öz

Bu araştırmada sosyal bilgiler dersinde kullanılan Web 2.0 araçlarının ortaokul öğrencilerinin çevresel duyarlılıklarına etkisinin araştırılması amaçlanmıştır. Araştırma nicel araştırma yöntemi desenlerinden ön test-son test kontrol gruplu yarı deneysel desene göre tasarlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2020-2021 eğitim ve öğretim yılının güz döneminde İstanbul ili Küçükçekmece ilçesinde bulunan bir ortaokulda öğrenim görmekte olan 39 (20 deney grubu, 19 kontrol grubu) beşinci sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak “Çevresel Duyarlılık Ölçeği” kullanılmıştır. Uygulama, sosyal bilgiler dersinin “İnsan ve Çevre” ünitesi kapsamında 19 ders saati (19x30 dk.) sürecinde gerçekleştirilmiştir. Kontrol grubuna yürürlükte olan program doğrultusunda derse yönelik uygulamalar gerçekleştirilmiş, deney grubunda ise yürürlükte olan programla birlikte Web 2.0 araçlarının kullanıldığı uygulamalar ile dersler yürütülmüştür. Uygulamalar öncesinde ve sonrasında ön ve son test olarak uygulanan ölçekten elde edilen veriler araştırmanın hipotezleri bağlamında analize tabi tutulmuştur. Araştırmanın sonucunda sosyal bilgiler dersinde kullanılan web 2.0 araçlarının öğrencilerinin çevresel duyarlılıkları ön test ve son test puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark oluşturmadığı; ancak olumlu yönde etkilerinin olduğu sonucuna ulaşılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Sosyal bilgiler, web 2.0 araçları, çevresel duyarlılık

Kaynakça

• Açar, S. (2010). İlköğretim sosyal bilgiler dersinde gözlem gezisi uygulamasının öğrencilerin eleştirel düşünme becerisine ve çevre duyarlılığına etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
• Akçay, S., & Pekel, F. O. (2017). Öğretmen adaylarının çevre bilinci ve çevresel duyarlılıklarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. İlköğretim Online, 16(3), 1174-1184. https://doi.org/10.17051/ilkonline.2017.330249
• Aksay, S. C., Ketenoğlu O., & Kurt, L. (2005). Küresel ısınma iklim değişikliği. Selçuk Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Dergisi, 25, 29-41.
• Aktepe, S., & Girgin, S. (2009). İlköğretimde eko-okullar ve klasik okulların çevre eğitimi açısından karşılaştırılması. İlköğretim Online, 8(2), 401-414.
• Alım, M. (2006). Avrupa Birliği üyelik sürecinde Türkiye’de çevre ve ilköğretimde çevre eğitimi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(2), 599-616.
• Altun, N. D. (2011). Lise 1. sınıfta üstbiliş stratejileri öğretiminin; canlıların sınıflandırılmasını kavramaya, üstbiliş stratejilerinin kullanımının gelişimine ve çevre duyarlılığı kazanımına etkisi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Arkış, S. (1992). The effect of water conservation unit integrated into 6th grade junior high school science curriculum (Unpublished Msc. Thesis). METU The Graduate School of Natural and Applied Sciences, Ankara.
• Atasoy, E. (2005). Çevre için eğitim: İlköğretim öğrencilerinin çevresel tutum ve çevre bilgisi üzerine bir çalışma (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• Ayaydın, Y., Ün, D., Acar Şeşen, B., Usta Gezer, S., & Camcı Erdoğan, S. (2018). Environmental awareness and sensitivity of the gifted students: “science and art explorers in the nature”. Bartın University Journal of Faculty of Education, 7(2), 507-536. https://doi.org/10.14686/buefad.379723
• Aydın, F., & Kaya, H. (2011). Sosyal bilimler lisesi öğrencilerinin çevre duyarlılıklarının değerlendirilmesi. Marmara Coğrafya Dergisi, 24, 229-257.
• Baykal, H., & Baykal, T. (2008). Küreselleşen Dünya'da çevre sorunları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(9), 1-17.
• Büyüköztürk, Ş. (2015). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri (20. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Chiou, Y. (2011). Perceived usefulness, perceive ease of use, computer attitude, and using experience of Web 2.0 applications as predictors of intent to use Web 2.0 by pre-service teachers for teaching (Unpublished Doctoral Dissertation). Ohio University, Ohio.
• Christensen, L. B., Johnson, R. B., & Turner, L. A. (2015). Araştırma yöntemleri desen ve analiz. (Çev. Alpay, A). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Çabuk, B., & Karacaoğlu, Ö. C. (2003). Üniversiteli öğrencilerinin çevre duyarlılıklarının incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 36(1), 189-198.
• Çağlar-Karapınar, B. (2017). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının doğa eğitimi hakkında metaforik algıları (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Aksaray.
• Çalışkan, M. (2002). Yetişkinlerde çevre duyarlılığını etkileyen etmenler (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Çelik, F. (2010). 5. sınıf sosyal bilgiler programında sorumluluk, estetik ve doğal çevreye duyarlılık değerlerinin kazandırılmasına ilişkin öğrenci ve öğretmen görüşleri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Çelik, T. (2020a). Perceptions of social studies teacher candidates regarding the process of integrating web 2.0 technologies into their fields. Journal of Kirsehir Education Faculty, 21(2), 875-915. https://doi.org/10.29299/kefad.XXXX
• Çelik, T. (2020b). Web 2.0 araçları kullanımı yetkinliği ölçeği geliştirme çalışması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 51, 449-478. https://doi.org/10.9779.pauefd.700181
• Çelikkaya, T. (2013). Ortaokulda doğrudan kazandırılacak değerlerin vatandaşlık ve demokrasi eğitimi kitabına yansıma düzeyleri. Turkish Studies, 8(8), 1715- 1731.
• Çetin, O., & Yalçınkaya, E. (2018). Çevresel farkındalığına ilişkin bir ölçek geliştirme çalışması. Uluslararası Sosyal Bilimler Eğitimi Dergisi, 4(1), 14-26.
• Çimen, O., & Yılmaz, M. (2014). Dönüşümsel öğrenme kuramına dayalı çevre eğitiminin biyoloji öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik algılarına etkisi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 339-359. https://doi.org/10.14686/BUEFAD.201416221
• Dağlı, A. (2021). Yaşam temelli öğrenme yaklaşımının öğrencilerin çevre bilinci ve çevresel duyarlılık kazanımına etkisi: evsel atıklar ve geri dönüşüm konusu (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kahramanmaraş.
• Dawson, B., & Trapp, R. G. (2001). Probability & related topics for making inferences about data. Basic & Clinical Biostatistics (3rd Edition). Lange medical Books/McGraw-Hill Medical Publishing Division, 69-72.
• Ek, H. N., Kılıç, N., Öğdüm, P., Düzgün, G., & Şeker, S. (2009). Adnan menderes üniversitesinin farklı akademik alanlarında öğrenim gören ilk ve son sınıf öğrencilerinin çevre sorunlarına yönelik tutumları ve duyarlılıkları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(1), 125-136.
• Erdoğan, M. (2016). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin çevre duyarlılıklarının değerlendirilmesi (Fethiye örneği) (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Muğla.
• Erinç, S. (1984). Ortam ekolojisi ve degradasyonel ekosistem değişiklikleri. İstanbul Üniversitesi Denizbilimleri ve Coğrafya Enstitüsü Yayınları.
• Erten, S. (2005). Okul öncesi öğretmen adaylarında çevre dostu davranışların araştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 91-100.
• George, D., & Mallery, P. (2003). SPSS for Windows step by step: A simple guide and reference. Boston: Allyn & Bacon.
• Horzum, M. B. (2010). Öğretmenlerin Web 2.0 araçlarından haberdarlığı, kullanım sıklıkları ve amaçlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(1), 603-634.
• Hung, H., & Yuen, S. (2010). Educational use of social networking technology in higher education. Teaching in Higher Education, 15(6), 703-714. https://doi.org/10.1080/13562517.2010.507307
• Hurlburt, S. (2008). Defining tools for a new learning space: Writing and reading class blogs. MERLOT Journal of Online Learning and Teaching, 4(2),182-189.
• İbret, B. Ü., Demirbaş, İ., & Demir, F. B. (2019). İlkokul 4. sınıf öğrencilerine alternatif etkinliklerle doğal çevreye duyarlılığın kazandırılması. Cumhuriyet International Journal of Education, 8(1), 258-280. https://doi.org/10.30703/cije.474570
• Kaiser, F. G., Ranney, M., Hartig, T., & Bowler, P. A. (1999). Ecological behavior, environmental attitude, and feelings of responsibility for the environment. European psychologist, 4(2), 59-74.
• Keleş, R. ve Hamamcı, C. (1998). Çevrebilim. İstanbul: İmge Yayınevi.
• McLoughlin, C., & Lee, M. J. W. (2007). Social software and participatory learning: Pedagogical choices with technology affordances in the Web 2.0 era. Paper presented at the 24th Annual Conference of the Australasian Society for Computers in Learning in Tertiary Education, Singapore.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB] (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (İlkokul ve ortaokul 4, 5, 6 ve 7. sınıflar). Ankara.
• Milton, B., Cleveland, E., & Bennett-Gates, D. (1995). Changing perceptions of nature, self, and others: a report on a park/school program. Journal of Environmental Education, 26(3), 32-42. https://doi.org/10.1080/00958964.1995.9941443
• Mittelstaedt, R., Sanker, L., & VanderVeer, B. (1999). Impact of a week-long experiential education program on environmental attitude and awareness. Journal of Experiential Education, 22(3), 138-148. https://doi.org/10.1177/105382599902200306
• O’Reilly, T. (2007). What is web 2.0: design patterns and business models for the next generation of software. Communications & Strategies, 65, 17-37.
• Öküzcüoğlu, B. H. (2019). Ortaokul sosyal bilgiler dersinde öğrencilerin çevreye karşı duyarlılıklarının incelenmesi: Denizli il örneği (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Özarpalı, Ö. (2020). Sosyal bilgiler dersinde yaratıcı drama yönteminin öğrencilerin eleştirel düşünme becerisine ve çevresel duyarlılığına etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Trabzon Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Trabzon.
• Pakyürek, V. S. (2012). İlköğretim okullarındaki çevre duyarlılığının saptanması: Adana kenti örneği (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
• Polat, R. (2021). Sosyal bilgiler dersinde proje temelli öğretimin öğrencilerin çevresel duyarlılıklarına etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Poortinga, W., Steg, L., & Vlek, C. (2004). Values, environmental concern and environmental behavior. Environment and Behavior, 36(1), 70-93. https://doi.org/10.1177/0013916503251466
• Sipahi, B. Yurtkoru, E. S., & Çinko, M. (2008). Sosyal bilimlerde SPSS’le veri analizi. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
• Starke, L. (1999). Dünyanın durumu 1999, sürdürülebilir toplum için worlwatch enstitütü raporu. (Çev. Başçı, A.). TEMA Vakfı Yayınları, 238–241.
• Şahin, N. F., Cerrah, L., Saka, A., & Şahin, B. (2004). Yüksek öğretimde öğrenci merkezli çevre eğitimi dersine yönelik bir uygulama. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(3),113-128. https://doi.org/10.17152/GEFD.84111
• Tay, B., & Yıldırım, K. (2009). Sosyal bilgiler dersinde kazandırılması amaçlanan değerlere ilişkin veli görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9(3), 1499-1542.
• Taycı, F. (2009). İlköğretim öğrencilerinin çevresel tutum, bilgi, duyarlılık ve aktif katılım düzeylerinin belirlenmesi üzerine bir çalışma (Çorlu Örneği) (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tekirdağ.
• Tezbaşaran, A. A. (1996). Likert tipi ölçek geliştirme kılavuzu. Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
• Tican, S. (1996). The effect of air conservation unit integrated into 8th grade junior high school science curriculum on the related and environmental attidues of the students (Unpublished Msc. Thesis). METU The Graduate School of Natural and Applied Sciences, Ankara.
• Topkaya, Y. (2016). Doğal çevreye duyarlılık değerinin aktarılmasında kavram karikatürleri ile eğitici çizgi romanların etkililiğinin karşılaştırılması. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(34), 259-272.
• Tüfenkçi, E. (2006). İlköğretim 7. sınıf öğrencilerinde etnobotanik çalışmalarla çevre duyarlılığı ve farkındalığının sağlanması (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Celal Bayar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Manisa.
• Yaşar, Ş., & Çengelci, T. (2012). Sosyal bilgiler dersinde değerler eğitimine ilişkin bir durum çalışması. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 3(9), 1-23.