WHERE ARE SOCIAL STUDIES TEXTBOOKS GOING?

Yıl 2018, , 111 - 125, 30.12.2018

Yasin Doğan , Fatma Torun

https://doi.org/10.34137/jilses.491670

Cited By: 12

Öz

Today, textbooks are
one of the most frequently used sources in the learning process. In this
respect, the effectiveness of textbooks is a matter worth investigating when
considering the intensive use of textbooks. In this study, some expected
effects of social studies textbooks were discussed based on the experiences of
middle school students, A textbook is a resource which has versatile features.
In this study, social studies textbooks’ cover design, individual use features,
transfer of content, directing to the research and effects on the
multidisciplinary structure were detected based on the students' opinions. This
study was carried out with survey appropriate via quantitative research method.
The data were collected by questionnaire from 837 students graded 5th, 6th, and
7th in the central middle schools of Adıyaman province.  The obtained data were interpreted in
comparison with the variables as grade level, gender, etc. The data were
analyzed using frequency and percentage and shown in tables. According to the
findings of the study, it was understood that the students found the
information in the textbooks to be reliable in the information sources which
they have encountered regarding the content of the social studies course
(teacher, course book, internet, newspaper, friends, family, television, books
for exams). Moreover, according to the students' opinions, it has been revealed
that the textbooks are not enough for the students to use on their own. The
majority of the students who took the social studies course were not warmed up
to separate the course as history and geography lessons.

Anahtar Kelimeler

Middle School, Reliable Sources, Efficacy, Textbook

SOSYAL BİLGİLER DERS KİTAPLARI NEREYE DOĞRU GİDİYOR?

Öz

  Günümüzde
ders kitapları öğrencilerin öğrenme sürecinde sıkça kullandıkları kaynakların
başında gelmektedir. Bu açıdan ders kitaplarının kullanım yoğunluğu göz önünde
bulundurulduğunda ister istemez etkililiği araştırılmaya değer bir konudur. Bu
araştırmada ortaokul öğrencilerinin deneyimlerine dayanarak sosyal bilgiler
ders kitaplarıyla ilgili bazı noktalardaki beklenen etkisi ele alınmıştır. Bir
ders kitabı çok yönlü özellikleri olan bir kaynaktır. Bu çalışmada ise sosyal
bilgiler ders kitaplarının kapak tasarımı, bireysel kullanım özelliği,
içeriğinin transfer edilebilmesi, araştırmaya yönlendirmesi ve multidisipliner
yapısına yönelik etkileri, öğrenci görüşlerine dayanılarak ortaya konulmuştur.
Bu çalışma nicel araştırma yöntemine uygun tarama deseni ile yürütülmüştür.
Adıyaman ilindeki merkez ortaokullarında öğrenim gören 5. 6. ve 7. sınıf
öğrencilerinden 837’si ile anket yoluyla veriler toplanmıştır. Elde edilen
veriler sınıf seviyesi, cinsiyet vb. değişkenlerle karşılaştırılarak
yorumlanmıştır. Veriler frekans ve yüzdelik hesaplamalar kullanılarak analiz
edilmiş ve tablolar halinde gösterilmiştir. Çalışmanın bulgularına göre
öğrencilerin, sosyal bilgiler dersinin içeriğiyle ilgili karşı karşıya
kaldıkları bilgi kaynakları içerisinde (öğretmen, ders kitabı, internet,
gazete, arkadaş, aile, televizyon, sınavlara yönelik kitaplar) ders kitabındaki
bilgileri güvenilir buldukları anlaşılmıştır. Ayrıca öğrenci görüşlerine göre
ders kitaplarının öğrenciler tarafından kendi başlarına kullanma açısından
yeterli olmadığı ortaya konulmuştur. Sosyal bilgiler dersini alan öğrencilerin
çoğunluğu dersin tarih ve coğrafya dersleri şeklinde ayrılmasına ise sıcak
bakmamışlardır. 

                                                                           

 

Anahtar Kelimeler

Ortaokul, Güvenilir kaynak, Etkililik

Kaynakça

• 1.Akengin, H. Sağlam, D. Ve Dilek, A. (2002). İlköğretim 4. Ve 5. Sınıf öğrencilerinin sosyal bilgiler dersi ile ilgili görüşleri. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, Sayı 16, ss. 1-12.
• 2.Akpınar, M. (2013). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının 5.sınıf sosyal bilgiler ders kitabındaki etkinlikler hakkındaki görüşleri. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(2), ss.338-346.
• 3.Aktekin, S. ve Pala, Ç. B. (2013). 6. ve 7. sınıf sosyal bilgiler dersi öğrenci çalışma kitaplarının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, ss. 265-286.
• 4.Armbruster, B. ve Ostertag, J. (1993). Questions in elementary science and social studies textbooks, (Ed.: B. K. Britton, A. Woodward, M. Binkley). Learnıng From Textbooks Theory and Practice, New Jersey:Lawrence Erlbaum Associates, Publishers.
• 5.Demirkaya, H. (2013). Sosyal bilgiler Öğretiminde ders kitabı. (Ed.:Ramazan Sever ve Erol Koçoğlu). Sosyal bilgiler öğretiminde eğitim teknolojileri ve materyal tasarımı (ss.89-104). Ankara: Pegem akademi.
• 6.Doğan, Y., Tuğ, O., (2017). Uluslararası sınavlarda başarılı ülkeler ve Türkiye’nin sosyal bilgiler ders kitaplarının tasarım boyutu açısından incelenmesi, Uluslararası Sosyal Bilgilerde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 1(1), ss. 56-79.
• 7.Elliott, D. (1992). Reforming social studies: Implications for curriculum and textbooks. Publishing Research Quarterly. 8(4), ss. 71-80.
• 8.Elliott, D., Nagel, K. C. and Woodward. A. (1985). Do Textbooks Belong in Elementary Social Studies?, Educational Leadership, 42(7), ss. 22–24.
• 9.Ersoy, F. ve Şahin, T. (2012). Examination of social studies textbooks in terms of approaches of values education. Educational Sciences: Theory & Practice. 12(2), ss. 1547-1558.
• 10.Ertürk, M. ve Güler, E. (2017). 5. 6. ve 7. sınıf sosyal bilgiler ders kitaplarının öğretmen görüşlerine göre incelenmesi (Muğla ili örneği). Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(8), ss. 64-76.
• 11.Fraenkel, J. R. ve Wallen, N. E. (2006). How to design and evulate research in education. (6. Ed.), New york: MCGraw-Hill International Edition.
• 12.Gibson, S. (2012). “Why do we learn this stuff”? Students’ views on the purpose of social studies. Canadian Social Studies, 45(1), 43-58.
• 13.Gülersoy, A. E. (2013). İdeal ders kitabı arayışında sosyal bilgiler ders kitaplarının bazı özellikler açısından incelenmesi. International Journal of New Trends in Arts, Sports & Science Education. 2(1), ss. 8-26.
• 14.Hussain, R. (2012). Students’ views of impact of textbooks on their achievements. In Search of Relevance and Sustainability of Educational Change: An International Conference at Aga Khan University Institute for Educational Development, 430-438.
• 15.Kab, İ. (2012). Türkiye’deki sosyal bilgiler ders kitaplarının Almanya’daki tarih, coğrafya ve vatandaşlık eğitimi ders kitaplarıyla karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü: İstanbul.
• 16.Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• 17.Kayabaşı, B. (2003). İlköğretim sosyal bilgiler ders kitapları ile ilgili öğretmen ve öğrenci görüşleri (Sakarya ili örneği). (Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• 18.Kılıç, A. ve Seven. S. (2007). Konu alanı ders kitabı incelmesi, Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• 19.Küçükahmet, L. (2011). Konu alanı ders kitabı inceleme kılavuzu (Ed. Leyla Küçükahmet), Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• 20.Loewen, J. W. (1996). Lies my teacher told me : Everything your American history textbook got wrong. New York :Simon & Schuster.
• 21.MEB, Ders kitapları ve eğitim araçları yönetmeliği. 15.10.2018 tarihinde http://mevzuat.meb.gov.tr/dosyalar/1605.pdf sayfasından erişilmiştir.
• 22.MEB, Ders kitapları ve eğitim araçları yönetmeliği taslak ders kitabı inceleme kriterleri 15.10.2018 tarihinde http://e-mufredat.meb.gov.tr/Dokumanlar/incelemekriterleri_30032018.pdfsayfasından erişilmiştir.
• 23.Nalçacı, A. (2011). İlköğretim 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabının Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi (Erzurum Örneği). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15 (2): 321-335.
• 24.Ocak, G. ve Yurtseven, R. (2009). Besinci sınıf sosyal bilgiler ders kitaplarının yapılandırmacı öğrenme yaklaşımına göre değerlendirilmesi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12 (22), ss.94-109.
• 25.Osmanoğlu, A. E. (2012). Türkiye Cumhuriyeti ve Mısır Arap Cumhuriyeti sosyal bilgiler öğretim programları ve ders kitaplarının karşılaştırılması. (Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• 26.Önal, H. ve Kaya, N. (2013). Sosyal bilgiler ders kitaplarının (4 ve 5. Sınıf) değerlendirilmesi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(29), ss.21-37.
• 27.Roberts, S. L. (2014). Effectively using social studies textbooks in historical inquiry. Social Studies Research and Practice. 9(1), ss.119-128.
• 28.Robson, C. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri gerçek dünya araştırmaları. (Çev. Şakir Çankır ve Nihan Demirkasımoğlu). Ankara: Anı Yayıncılık.
• 29.Saçlı, E. (2007). Türkiye’de ilköğretim okullarında okutulan sosyal bilgiler ders kitapları ile ABD’nin Virginia ve Los Angeles eyaletlerinde aynı yaş grubundaki öğrencilere okutulan ders kitaplarının şekil ve içerik yönünden karşılaştırılması. (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• 30.Schug, M. C., Western, R. D. and Enochs, L. G. (1997). Why do social studies teachers use textbooks? The answer may lie in economic theory. Social Education, 61(2), ss.97-101.
• 31.Semerci, Ç. (2004). İlköğretim Türkçe ve matematik ders kitaplarını genel değerlendirme ölçeği. C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 28(1), 49-54.
• 32.Steffey, S., Hood, W.J. (1994). If this is social studies why isn’t it boring?, USA: Stenhouse Publisher.
• 33.Stetson, E. G. and Williams, R. P. (1992). Learning from social studies textbooks: Why some students succeed and others fail. Journal of Reading, 36(1), ss. 22-30.
• 34.Şahin, M. (2012). Ders kitaplarının mesaj tasarımı ilkeleri açısından değerlendirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 13(3), ss. 129-154.
• 35.Tindall, L. C. (1996). A comparison of teaching social studies using a traditional textbook approach versususing a literature based approach. Master Theses, Mercer University Atlanta, Georgia.
• 36.Ünal, Ç. ve Ilgaz, S. (2005). I. kademe ilköğretim sosyal bilgiler ders kitaplarındaki coğrafya konularının öğrencilerin soru sorma ve eleştiri yapma becerilerine olan katkısı (Erzurum İl Merkezi Örneği). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 6, Sayı 2, ss. 129-139.
• 37.Woodward, A. (1993). Introduction: Learning from textbooks. (Ed.: B. K. Britton, A. Woodward, M. Binkley). Learning From Textbooks Theory and Practice, New Jersey:Lawrence Erlbaum Associates, Publishers.