OKULLARDA KIYAFET SERBESTLİĞİNE İLİŞKİN ÖĞRENCİ GÖRÜŞLERİ1

Yıl 2017, Cilt: 3 Sayı: 2, 159 - 176, 25.12.2017

Ebru Demir Meliha Köse

Öz

Okullarda serbest kıyafet uygulaması, eğitimin bir sorunu olarak
varlığını sürdürmektedir. Serbest kıyafeti savunanlar, bu durumu genel
özgürlükler içerisinde görerek serbest kıyafeti kendini ifade etme aracı olarak
değerlendirmektedirler. Ayrıca tek tip kıyafetin öğrenciye kamuflaj yaptığını
ve bu nedenle öğrenci psikolojisinin olumsuz yönde etkilendiğini de
düşünmektedirler. Tek tip kıyafeti savunanlar ise serbest kıyafetin sosyoekonomik
eşitliği bozacağını ve kimin öğrenci olduğu anlaşılamayacağından okullarda
güvenlik sorunu oluşturacağını belirtmektedirler. Bu çalışmanın amacı,
öğrencilerin kendilerini yakından ilgilendiren serbest kıyafet uygulaması
hakkındaki görüşlerinin belirlenmesidir. Çalışma sonuçları, kıyafet
serbestliğinin okullarda oluşturacağı etkileri ortaya koyabilmesi; öğretmen,
okul yöneticileri, veliler ve de toplumu bilinçlendirmesi yönüyle oldukça önem
taşımaktadır. Betimsel araştırma
modelini esas alan bu çalışma ile okullarda öğrencilere, veri toplama aracı olarak açık uçlu üç sorudan oluşan bir anket uygulanmıştır. Anket formunun
birinci bölümünde öğrencinin okulu, sınıfı ve cinsiyeti sorulmuştur. Bu bölüme verilen cevaplarla, serbest kıyafet uygulamasına
ilişkin kız ve erkek öğrencilerin görüşlerinde farklılık olup olmadığına
bakılmıştır. İkinci bölümde yer alan açık uçlu sorularla öğrencilerin okullarda
serbest kıyafet uygulamasına nasıl baktıkları, okula serbest kıyafetle
gelinmesinin öğrenci üzerinde ne tür etkiler oluşturacağı bilgisine ulaşılmak
istenmiştir. Ayrıca okullarda öğrenci için kıyafet serbestliğinin
getirilmesinde en büyük engelin kimler ve neler olabileceğine ilişkin bir
sorgulama yapılmıştır. Araştırma sonucunda öğrencilerin bir bölümünün serbest
kıyafet uygulamasına olumlu baktıkları, bir bölümünün de çeşitli nedenlerle
olumlu bakmadıkları dolayısıyla öğrencilerin ortak net bir görüşlerinin
olmadığı tespit edilmiştir. Serbest kıyafet uygulamasının olumlu ve olumsuz
görünen yönlerinin daha uzun süre tartışma gündemi oluşturmaya devam edeceği
öngörülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Okul, öğrenci, serbest kıyafet

STUDENTS’ OPINIONS ABOUT FREEDOM OF CLOTHING IN SCHOOLS

Öz

Implementation of freedom of clothing in schools is still being discussed
as a problem of education. Advocates of freedom of clothing in schools regard
this situation in scope of general freedom and think that it is a tool of self-expression.
In addition, they think that the uniform camouflages students, and the students
are effected negatively. Advocates of uniform believe that freedom of clothing
in schools prevents maintaining socioeconomic equality in schools and causes
security problems in schools because identification of students will not be
clear. The aim of this study is to determine students’ opinions
about implementation of freedom of clothing in schools which closely concerns students. The
results of this study are very important with regard to bringing out impacts of
freedom of clothing in schools. In this study based on the descriptive research
model, an application survey consisting of three open-ended questions was used
as a data collection tool. In the first part of the survey, students were asked
about their schools, gender and levels. In the second part of the survey it was
aimed to get students’ opinions about freedom of clothing in schools and
effects of this implementation on the students by asking those open-ended
questions. Also what are the biggest obstacle for implementation of freedom of
clothing in school were discussed. It was understood that that the students do not
have a common opinion about freedom of clothing in schools. It seems that positive and negative aspects of implementation of freedom
of clothing in schools will continue to be on the discussion agenda.

Anahtar Kelimeler

School, student, freedom of clothing, uniform

Kaynakça

• Açıkalın, A. (2003). Okul önlük forma giysi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 33, 5-7. Akbaba, A. ve Konak, M. (2014). Yeni ilk, orta ve lise kıyafet yönetmeliğinin veli ve öğrenci görüşlerine göre incelenmesi. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(2), 21-40. Akçalı, S. ve Toker, H. (2012). 22 Temmuz, Oslo, Norveç: Toplum Kendini Sorguluyor Breivik Saldırısı Örnek Olayı. International Journal of Social Science, 5(7), 27-48. Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2010). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri spss uygulamalı (6. Baskı). Ankara, Pegem Akademi. Arıkan, R. (2004). Araştırma teknikleri ve rapor hazırlama (1. Baskı). Ankara: Asil Yayın. Ateş, T. ve Titrek, O. (2015). İlköğretim Okullarında Öğrenci Kılık-Kıyafet Serbestliğine İlişkin Öğretmen Görüşleri. IV. Sakarya’da Eğitim Araştırmaları Kongresi, Sakarya. Bal, H. (2001). Bilimsel araştırma yöntem ve teknikleri. Isparta: SDÜ Fen-Edebiyat Fak. Yayınları. Balcı, A. (2004). Sosyal bilimlerde araştırma yöntem, teknik ve ilkeler (4. Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık. Bilgin, N. (2006). Sosyal bilimlerde içerik analizi teknikler ve örnek çalışmalar (2. Baskı). Ankara: Siyasal Kitabevi. Bodine, A. (2003). School uniforms, academic achivement, and uses of research. The Journal of Educational Research, 97(2), 67-71. Büyüköztürk, Ş. (2005). Anket geliştirme. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(2), 133-151. Caruso, P. (1996). Individuality vs. conformity: The issue behind school üniforms. NASSP Bulletin, 80 (581), 83-88. Cohn, C. A. & Siegel, L. (1996). Should students wear uniforms? Learning, 25(2), 38-39. Coşkun, H. (2014). Okullarda kıyafet serbestliği uygulamasına ilişkin öğrenci ve veli görüşlerinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Daugherty, R.F. 2002. Leadership in action: Piloting a school uniform program. Education, 123(2), 390-393. Dees, S. C. (2002). Making a case for student uniforms. Illinois School Board Journal, http://archives.iasb.com/journal/j2070804.htm. (Erişim tarihi: 16.04.2017). Deliçay Günen, F. (2014). Okullarda serbest kıyafet uygulamasının öğrenci, öğretmen, veli, idareci, sendikacılar açısından değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep. Dinçer, T. (2005). Lise öğrencilerinin okul üniformalarına ilişkin tercihlerinin ve sorunlarının belirlenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Doğan, İ. (2011). Eğitim sosyolojisi (1. Baskı). Ankara: Nobel Akademi Yayıncılık. Dönmez, B. (2001). Okul güvenliği sorunu ve okul yöneticisinin rolü. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 25, 63-74. Döş, İ. (2013). Mutlu okul. Eğitim ve Bilim, 38(170), 266-280. Düzgün, A. (2014). Okullarda serbest kıyafet uygulamasına ilişkin yöneticilerin bakış açısı. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Bahçeşehir Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. Epçaçan. C., Epçaçan, E., Çelik, A., Ekin, A.İ. ve Yüksel, İ. (2016). Serbest kıyafet uygulamasına ilişkin veli görüşlerinin incelenmesi. Ekev Akademi Dergisi, 20(66), 215-236. Gökçe, O. (2006). İçerik analizi: kuramsal ve pratik bilgiler (1. Baskı). Ankara: Siyasal Kitabevi. Gündüz, H. B. ve Süer, N. B. (2016). Ortaöğretim öğrencilerinin serbest kıyafet politakısına ilişkin görüşleri: Mümtaz Turhan Sosyal Bilimler Lisesi örneği. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 6(1), 13-75. Ergin, O. (1977). Türk maarif tarihi. İstanbul: Eser Matbaası. Erkan, S. (2003). Okullarda tek tip ya da serbest kıyafet. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 34, 268-279. Essex, N. L. (2001). School uniforms: Guidelines for principals. Principal, 80(3), 38-39. Essex, N. L. (2004). Student dress codes using zero tolerance? Education Digest, 84, 54–57. Hesapçıoğlu, M. ve Meşeci G., F. (2009). Siyah önlük beyaz yakanın kökeni. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9(4), 1717-1750. Howe, H. (1996). School üniforms: Leaningg toward the sortans and away from the athenians. Education Week, 15(28), 36-52. Hughes, E. (2006). Effects of mandated school uniforms on student attendance, discipline referrals, and classroom environment. (In D. L. Brunsma, Ed.) Uniforms in public schools: a decade of research and debate (pp.51-77). Lanham, MD: Rowman& Littlefield Education. Johnson, W. S. (2010). Analyses of the impact of school uniforms on violence in North Carolina public highschools. (Unpublished doctoral dissertation). East Carolian University, USA. Kahraman, İ. ve Karacan, H. (2013). Serbest kıyafet uygulamasının öğrenciler üzerindeki etkilerine ilişkin paydaş görüşleri. Sosyal Bilimler Dergisi, 3(5), 120-142. Karasar, N. (2002). Bilimsel araştırma yöntemi (11. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Kaptan, S. (1998). Bilimsel araştırma ve istatistik teknikleri (11.Baskı). Ankara: Tek Işık Web Ofset. Kapucu, S. ve Sezgin, F. (2015). Liselerde serbest kıyafet uygulamasının çok perspektifli analizi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 5(5), 2015, 681-704. Kıran, H. (2001). İlköğretimde öğrenci kiyafetine ilişkin tutumlar. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(5), 79-84. Kırcaali-İftar, G. ve Tekin, E. (1997). Tek Denekli Araştırma Yöntemleri (1. Basım). Ankara:Türk Psikologlar Derneği Yayınları. King Keith, A. (1998). Should school uniforms be mandated in elementary school. Journal of School Health, 68(1), 32-38. Koçbaş, U. (2012). ABD’de tek tip suç oranını düşürdü! Retrieved from http://haber.gazetevatan.com/abdde-tek-tip-suc-oranini-dusurdu/495754/ 30/dünya Köse, Ö. (2013). Öğrenci kıyafetleri ile ilgili görüşler ve öneriler. İstanbul: Eğitim Denetmenleri Başkanlığı. Lumsden, L. (2001). Uniforms and dress-code policies. (ERIC Document Reproduction Service No. ED 454 568). MEB (1997). İlk ve ortaöğretimde öğrenci kıyafetleri. Ankara: MEB Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı Yayınları. Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis. Thousand Oaks, CA:Sage. Murray, R. K. (1997). The ımpact of school uniforms on school climate. NASSP Bulletin, 81(593), 106-112. Özcan, B. (2008). Basına göre şapka ve kılık kıyafet inkılabı. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul. Sağlam, H. İ., Şen, C., Tınmaz, E. ve Süzer, S. (2014). İlkokullarda serbest kıyafet uygulamasının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Ondokuz Mayıs ÜniversitesiEğitim Fakültesi Dergisi, 33(2), 480-491. Resmî Gazete, (1981). Millî eğitim bakanlığı ile diğer bakanlıklara bağlı okullardaki görevlilerle öğrencilerin kılık kıyafetlerine ilişkin yönetmelik, Sayı:17537. Resmî Gazete, (2012). Millî eğitim bakanlığına bağlı okul öğrencilerinin kılık ve kıyafetlerine dair yönetmelik, Sayı: 28480. Resmî Gazete (2013). Millî Eğitim Bakanlığına bağlı okul öğrencilerinin kılık ve kıyafetlerine dair yönetmelikte değişiklik yapılmasına dair yönetmelik, Sayı: 28718. Resmî Gazete (2014). Millî Eğitim Bakanlığına bağlı okul öğrencilerinin kılık ve kıyafetlerine dair yönetmelikte değişiklik yapılması hakkında yönetmelik, Sayı: 29132. Resmî Gazete (2016). Millî Eğitim Bakanlığına bağlı okul öğrencilerinin kılık ve kıyafetlerine dair yönetmelik, Sayı: 29132. Sağlayan, M. (2015). İlkokullarda serbest kıyafet uygulamasının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elâzığ. Solomon, M. R. (Ed.). (1989). The psychology of fashion. Toronto: Lexington. Süzer, S. ve Sağlam, H. İ. (2014). İlkokullarda serbest kıyafet uygulamasının öğrenci velilerinin görüşlerine göre incelenmesi. III. Sakarya’da Eğitim Araştırmaları Kongresi. 18-25. Şen, C. ve Sağlam, H. İ. (2014). Sınıf öğretmenlerinin ilkokullarda serbest kıyafet uygulamasına ilişkin görüşlerinin incelenmesi. III. Sakarya’da Eğitim Araştırmaları Kongresi, Sakarya. Taneri, P. O., Ulutaş, B. ve Akgündüz, M. M. (2015). Öğrencilere getirilen kılık kıyafet serbestliğinin okul bileşenleri gözünden incelenmesi (Ankara örneği). Eğitim Bilim Toplum Dergisi, 13(49), 32-60. Tınmaz, E., ve Sağlam, H. İ. (2014). İlkokul öğrencilerinin serbest kıyafet uygulamasına ilişkin görüşlerinin incelenmesi. III. Sakarya'da Eğitim Araştırmaları Kongresi, Sakarya. Turan, M. (2012). Okullarda kıyafet serbestliği üzerine bir araştırma. http://www.milliyet.com.tr/okullarda-kiyafet-serbestligi-uzerine-arastirma- egitimdunyasi 1640143/. (Erişim tarihi: 12.03.2017). Uğurlu, C. T., Doğan, S., Topçu, İ. ve Demir, A. (2015). Serbest kıyafet uygulaması: kim ne söyledi? Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 21(2), 213-246. Üstün, G. ve Çeğindir, N. Y. (2006). İlköğretim çağı çocukları ve annelerinin okul önlük ve formalarının konforundan memnuniyet durumlarının incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar E-Dergisi, 1-13. Yeung, R. (2009). Are school uniforms a good fit? Results from the ECLS-K and the NELS. Educational Policy, 23, 847–874. Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (6. Baskı).Ankara: Seçkin Yayıncılık. Yıldırım, B. ve Sezginsoy, B. (2004). Liselerde öğrencilerin disiplinsiz davranışları ve sebepleri. Sözlü bildiri, XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, Malatya. http://www.pegem.net/dosyalar/dokuman/350.pdf. (Erişim Tarihi: 15.05.2017).