Açık Uçlu Sorulardan Oluşan Lise Düzeyi Ülke ve İl Geneli Sınavların Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi

Yıl 2025, Cilt: 11 Sayı: 1, 51 - 70, 30.06.2025

Ercan Tozluoğlu , Semra Güven

https://doi.org/10.34137/jilses.1679832

Öz

Bu çalışma, 2023-2024 eğitim-öğretim yılında lise kademesinde uygulanan merkezi sınavlarda açık uçlu soruların kullanılmasıyla ilgili öğretmen görüşlerini incelemektedir. Çalışma, Giresun’da farklı lise türlerinde görev yapan 13 Türk Dili ve Edebiyatı, Matematik ve Tarih öğretmeni ile yürütülen nitel bir durum çalışmasıdır. Veri toplama sürecinde öğretmenlerle yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmış ve içerik analizi yöntemiyle değerlendirilmiştir. Bulgular, öğretmenlerin açık uçlu soruların öğrenci kazanımlarını ölçme yeterliliği, kapsam geçerliği, güvenilirliği, öğrenci düzeyine uygunluğu, sisteme dönüt sağlama ve objektiflik açısından farklı görüşler sunduğunu göstermektedir. Öğretmenler, açık uçlu soruların öğrencilerin üst düzey düşünme becerilerini geliştirmesi açısından önemli olduğunu belirtirken, bu soruların ayırt edicilik ve zorluk seviyelerinin düşük olmasının, değerlendirme sürecinde nesnelliği zorlaştırdığını ifade etmişlerdir. Ayrıca, lise türlerine özgü soru havuzları oluşturulmasının, değerlendirme süreçlerinde yapay zeka destekli sistemlerin kullanılmasının ve öğretmenlerin değerlendirme konusunda daha fazla eğitim almasının gerekliliği vurgulanmıştır. Bu bağlamda, araştırma, açık uçlu soruların değerlendirme süreçlerinde daha etkili hale getirilmesi için öneriler sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Açık Uçlu Soru , Program Değerlendirme , Eğitim Programları ve Öğretim , Öğretmen Görüşü , Kazanım Değerlendirme

Evaluation of Country And Province-Wide Exams at Secondary Level Comprising of Open-Ended Questions Based On Teachers' Opinions

Öz

This study examines teachers' perspectives on the introduction of open-ended questions in centralized exams during the 2023-2024 academic year. Conducted as a qualitative case study, it involves 13 teachers of Turkish Language and Literature, Mathematics, and History from various high schools in Giresun. Data were collected through semi-structured interviews and analyzed using content analysis to determine teachers' views on learning outcome measurement, content validity, reliability, student appropriateness, system feedback, and objectivity. The findings reveal that while open-ended questions promote higher-order thinking skills, their low difficulty and discrimination levels pose challenges for accurate assessment. Teachers highlight concerns regarding subjectivity in grading and emphasize the need for more structured evaluation criteria. Additionally, suggestions include developing differentiated question pools tailored to specific high school types, implementing AI-supported grading systems, and providing further training for teachers on assessment methods. The study underscores the importance of refining open-ended question assessments to enhance their effectiveness and fairness within standardized exams, contributing to the broader discourse on educational evaluation practices.

Anahtar Kelimeler

Open-Ended Question , Curriculum Evaluation , Curriculum And Instruction , Teacher Opinion , Evaluation of Learning Outcomes

Kaynakça

• Altıntas, Ö. (2022). The use of open-ended items for giving feedback during the formative assessment process. International Journal of Assessment Tools in Education, 9. doi:https://doi.org/10.21449/ijate.1132981
• Aydın, B. (2019). Yazılı Yoklamalar. H. Atılgan içinde, Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme (s. 131-150). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Balcı, A. (2018). Sosyal bilimlerde araştırma (13 b.). Ankara: Pegem Akademi. doi:10.14527/9789756802403
• Başol, G. (2019). Eğitimde ölçme ve değerlendirme (6 b.). Ankara: Pegem Akademi.
• Berberoğlu, G., & İş Güzel, Ç. (2009). Eğitim sistemimizdeki ölçme ve değerlendirme uygulamaları nasıl olmalıdır? Cito Eğitim: Kuram ve Uygulama.
• Birgili, B. (2014). Çoktan Seçmeli Sorulara Alternatif Olarak Açık Uçlu Sorular: Türk Eğitim Sistemindeki İkilem. (Yüksek Lisans Tezi).
• Brookhart, S. M. (2015). Making the most of multiple-choice. Educational Leadership, 73(1), 36-39.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2019). Bilimsel araştırma yöntemleri (26 b.). Ankara: Pegem Akademi. doi:10.14527/9789944919289
• Can, A. (2019). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi (7 b.). Ankara: Pegem Akademi.
• Creswell, W. J. (2021). Nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Siyasal Yayın Dağıtım.
• Çakan, M. (2020). Eğitim sistemimizde yaygın olarak kullanılan sınav türleri. S. Tekindel (Dü.) içinde, Eğitimde ölçme ve değerlendirme.
• Çakır, H., & Cengiz, Ö. (2016). The use of open-ended versus closed-ended questions in Turkish classrooms. Open Journal of Modern Linguistics, 6.
• Demirel, Ö. (2020). Eğitimde Program Geliştirme: Kuramdan Uygulamaya (29 b.). Ankara: Pegem Akademi.
• Ertürk, S. (2017). Eğitimde Program Geliştirme. Ankara: Edge Akademi.
• Gelen, İ. (2018). Academicians' predictions of 21st century education and education in the 21st century. European Journal of Education Studies, 4(5). doi:10.5281/zenodo.1233478
• Gobbo, E., Guarino, A., Cafarelli, B., Grilli, L., & Limone, P. (2023). Automatic evaluation of open-ended questions for online learning. A. Studies in Educational Evaluation, 77.
• Güler, N. (2019). Eğitimde ölçme ve değerlendirme (14 b.). Ankara: Pegem Akademi.
• Gündoğdu, K. (2015). Ölçülebilir öğrenme amaçlarının oluşturulması. E. Karip (Dü.) içinde, Ölçme ve değerlendirme. Ankara.
• Huang, X. (2019). The Backwash Effect of Language Testing on Professional English Learning and Teaching. Advances in Social Science, Education and Humanities Research, 311.
• Karadağ, N., Boz Yüksekdağ, B., Akyıldız, M., & Ibileme, A. (2021). Assessment and evaluation in open education system: Students' opinions about open ended questions practice. Turkish Online Journal of Distance Education, 22(1).
• Karadeniz, A. (2016). Kitlesel açık ve uzaktan öğrenmede başarının açık uçlu sorularla ölçülmesine yönelik bir sistemin tasarımı, uygulanması ve değerlendirilmesi. (Yüksek Lisans Tezi).
• Karaman, P., & Büyükkıdık, S. (2023). Teacher's use of open-ended questions: A mixed-methods study. The Clearing House: A Journal of Educational Strategies, Issues and Ideas, 96(2).
• Karasar, N. (2023). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar, ilkeler, teknikler. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Koyuncu, E. v. (2019). Geniş ölçekli sınavlarda açık uçlu soruların kullanılmasına ilişkin öğrenci görüşlerinin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 18(69).
• MEB. (2017). 2023 Eğitim Vizyonu. chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://www.gmka.gov.tr/dokumanlar/yayinlar/2023_E%C4%9Fitim%20Vizyonu.pdf (Adresinden erişilmiştir).
• MEB. (2024). "Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli" yeni müfredat taslağı. https://ttkb.meb.gov.tr/www/turkiye-yuzyili-maarif-modeli-yeni-mufredat-taslagi-kamuoyunun-gorusune-acildi/icerik/598 (Adresinden erişildi).
• MEB. (2024). 2023-2024 Eğitim öğretim yılı 2. dönem 1. yazılı sınavlar (Ülke geneli ortak kılavuz). https://odsgm.meb.gov.tr/www/ikinci-donem-yapilacak-ortak-sinavlara-iliskin-kilavuz-yayimlandi/icerik/1177 (Adresinden erişildi).
• Myford, C. M., ve Wolfe, E. W. (2003). Detecting and measuring rater effects using many-facet Rasch measurement: Part I. Journal of Applied Measurement, 4(4), 386-422.
• MYK. (2018). Türkiye yeterlikler çerçevesi. chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://www.tyc.gov.tr/uploads/dosyalar/1620213194b56212ce761efbabbbd18d0cc30c4e3e.pdf (Adresinden erişilmiştir).
• OECD. (2022). How did countries perform in PISA? chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://www.oecd-ilibrary.org/how-did-countries-perform-in-pisa_9149c2f5-en.pdf?itemId=%2Fcontent%2Fcomponent%2F9149c2f5-en&mimeType=pdf (Adresinden erişildi).
• Oral, B., & Yazar, T. (2017). Eğitimde program geliştirme ve değerlendirme. Ankara: Pegem Akademi.
• Ornstein, A. C., & Hunkins, F. P. (2016). Eğitim Programı: Temeller, İlkeler ve Sorunlar. Ankara: Eğitim Yayınevi.
• ÖSYM. (2023). 2023 YKS Sayısal Veriler. chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://cdn.osym.gov.tr/pdfdokuman/2023/YKS/sayisalbilgiler20072023.pdf (Adresinden erişildi).
• Özçelik, D. A. (2016). Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme (5 b.). Ankara: Pegem Akademi.
• Shilo, G. (2015). Formulating Good Open-Ended Questions in Assessment. Educational Research Quarterly, 38(4).
• Sönmez, V. (2022). Program geliştirmede öğretmen el kitabı (20 b.). Ankara: Anı Yayıncılık.