Görme Engelli Çocukların Ziyaret Ettikleri Müzeye Dair Görüşlerinin İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 4, 1 - 16, 30.11.2022

Emin Demir , Aysel Köksal Akyol

https://doi.org/10.51637/jimuseumed.1094483

Öz

Müzeler farklı duyulara hitap eden koleksiyonları aracılığıyla öğrenme sürecini kolaylaştırmaktadır. Bu araştırmada, görme engelli çocukların ziyaret ettikleri müzeye dair görüşlerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma, nitel araştırma yöntemlerinden temel yorumlayıcı deseninde gerçekleştirilmiştir. 2018-2019 eğitim-öğretim döneminde Milli Eğitim Bakanlığı ve Maden Tetkik Arama Genel Müdürlüğünden gerekli izinlerin alınmasından sonra beşinci ve altıncı sınıf düzeyinde daha önce müze ziyareti yapan beş çocuk ve daha önce müze ziyareti yapmayan beş çocuk olmak üzere toplam 10 çocuk MTA Genel Müdürlüğü Şehit Cuma Dağ Tabiat Tarihi müzesini ziyaret etmişlerdir. Çocuklar ziyaret sırasında müzenin sahip olduğu dokunabilen materyalleri yakından incelemişlerdir. Ayrıca çocukların ziyaret sürecine görevli müze personelleri eşlik etmişlerdir. Müze ziyaretinin tamamlanmasında sonra çocuklarla görüşme yapılmış olup veriler araştırmacılar tarafından uzman görüşü alınarak hazırlanan görüşme formu aracılığıyla toplanmıştır. Hazırlanan görüşme formu kişisel bilgiler, önceki müze deneyimleri, çalışma kapsamında ziyaret edilen müzeye dair düşünceler, müzeye dair tanımlar gibi çeşitli sorular içermektedir. Elde edilen veriler, dijital ortama aktarıldıktan sonra MAXQDA programı yardımıyla içerik analizine tabii tutulmuştur. Araştırma sonucunda çocuklar tabiat tarihi müzesiyle ilgili olarak hayvanları inceleme, fosilleri tanıma, materyallere dokunma fırsatı bulduklarını ifade etmişlerdir. Araştırmada çocukların en çok dokunulabilen materyallerden etkilendikleri, çocukların müze gezisini beğenmelerinde dokunulabilen materyallerin etkili olduğu görülmüştür. Ayrıca çocukların müzeyi tekrar ziyaret etmek istediği belirlenmiştir. Bulgular doğrultusunda uygulamacılara ve araştırmacılara yönelik öneriler sunulmuştur

Anahtar Kelimeler

Görme engelli çocuklar, müze, müzede eğitim

Investigation of Visually Impaired Children's Views on the Museum Visited

Öz

Museums facilitate the learning process through their collections that appeal to different senses. This research, it is aimed to examine the opinions of visually impaired children about the museum they visit. The research was carried out in the basic qualitative research design. In the 2018-2019 academic year, necessary permissions were obtained from the Ministry of National Education and the General Directorate of Mineral Research and Exploration. A total of 10 children, including five children who had visited the museum before, and five children who had not visited the museum before, visited the Şehit Cuma Dağ Natural History Museum. During the visit, the children closely examined the tactile materials of the museum. In addition, museum personnel in charge of the children's visit process accompanied them. After the museum visit was completed, the children were interviewed and the data were collected through the interview form prepared by the researchers by taking expert opinions. The obtained data were subjected to content analysis with the help of the MAXQDA program after being transferred to digital media. As a result of the research, the children stated that they had the opportunity to examine the animals, recognize the fossils, and touch the materials in the natural history museum. In the research, it has been seen that children are most affected by touchable materials, and touchable materials are effective in children's liking of the museum tour. In addition, it was determined that the children wanted to visit the museum again. In line with the findings, suggestions for practitioners and researchers were presented.

Anahtar Kelimeler

Visually impaired children, museum, museum education

Kaynakça

• Abacı, O. (2005). Çocuk ve müze. Morpa Kültür Yayınları.
• Aktın, K. (2017). Okul öncesi dönemde müze eğitimi ile çocukların tarihsel düşünme becerilerinin geliştirilmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(2), 465–486. https://doi.org/10.17860/mersinefd.336734
• Akyürek, T. (2011). İlköğretim I. kademe görsel sanatlar dersinde müze eğitiminin tarih ve kültür bilinci oluşturmasındaki önemi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi
• Akyol, A., A. & Akyol, A., K. (2015). Museums and early childhood education, Global Journal on Humanites & Social Sciences.. 01, pp 101-108. http://www.world-education-center.org/index.php/pntsbs
• Altay, L. (2009). İlköğretim ikinci kademe yedinci sınıf görme engelli öğrencilerin görsel sanatlar eğitimine yönelik bir inceleme. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi
• Álvarez, P., Dávila, P., & Naya, L. M. (2017). Education museums: Historical educational discourse, typology and characteristics. The case of Spain. Paedagogica Historica, 53(6), 827–845. https://doi.org/10.1080/00309230.2017.1392991
• Akyol, A. A. & Alpagut, A. (2012). Educational projects for the children at Anatolian civilization museum between the years 2002-2008, Journal of Procedia-Social and Behavioral Sciences, 51, 1087-1096.
• Akyol, A., Alpagut, A. & Serdar, G. (2020). Anadolu medeniyetleri müzesi frig kostümleri tasarımı projesi. Sanat ve Tasarım Dergisi, 237-251. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sanatvetasarim/issue/58750/848309
• Anagnostakis, G., Antoniou, M., Kardamitsi, E., Sachinidis, T., Koutsabasis, P., Stavrakis, M., ... & Zissis, D. (2016). Accessible museum collections for the visually impaired: combining tactile exploration, audio descriptions and mobile gestures. In Proceedings of the 18th International Conference on Human-Computer Interaction with Mobile Devices and Services Adjunct, pp. 1021-1025.
• Bapoğlu Dümenci̇, S. & Yıldız Bıçakçı, M. (2019). Üstün ve yetenekli çocukların gözüyle müzedeki etkinlikler: Şehit Cuma DAĞ tabiat tarihi müzesi. Uluslararası Müze Eğitimi Dergisi, 1(1), 18-31.
• Buyurgan, S. (2009a). The expectations of the visually ımpaired university students from museums. Educational Sciences: Theory & Practice, 9(3), 1167-1204.
• Buyurgan, S. (2009b). Görme engelliler eğitimi anabilim dalı öğrencilerine yönelik programlı bir müze ziyareti. Milli Eğitim, 182, 214-231.
• Buyurgan, S. (2017). Yaşayan ve yaşatan müze. Yaratıcı Drama Dergisi, 12(2), 127–136. https://doi.org/10.21612/yader.2017.018
• Buyurgan, S. (2019). Müzede eğitim: Öğrenme ortamı olarak müzeler. Pegem Akademi
• Buyurgan, S. & Demirdelen, H. (2009). Total kör bir öğrencinin öğrenmesinde dokunma, işitsel bilgilendirme, hissetme ve müze. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(3), 563–580.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2018). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
• Creswell, J. W. (2017). Nitel araştırmacılar için 30 temel beceri (H. Özcan, Ed.). Anı Yayıncılık.
• Çeti̇n, Y. (2010). Çağdaş eğitimde müze eğitiminin rolü ve önemi. Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 8, 57-61.
• Danaci Polat, B. (2019). Görme engelli öğrencilerin sanatı öğrenmesinde müzelerin katkısı. Yayımlanmamış doktora tezi. Gazi Üniversitesi
• Danacı Polat, B. & Buyurgan, S. (2021). Museum and disabled individuals. Art education an overview içinde. 121-148.
• Dilli, R. & Dümenci, S. B. (2015). Okul öncesi dönemi çocuklarına Anadolu’da yaşamış nesli tükenmiş hayvanların öğretilmesinde müze eğitiminin etkisi. Eğitim ve Bilim, 40(181), 217–230. https://doi.org/10.15390/EB.2015.4653
• Erbay, N. Ö. (2017). Müzelerde dezavantajlı gruplara yönelik eğitimler. Milli Eğitim Dergisi, 46(214), 289–302.
• Govekar-Okoliš, M. (2018). Effectiveness of school lessons from the past as living forms of museum education for university students. Museum Management and Curatorship, 33(4), 382–397. https://doi.org/10.1080/09647775.2018.1490198
• Göğebakan, Y. (2018). Alternatif öğrenme mekânları olarak müzelerin eğitim-öğretimde kullanılmasının önemi. Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 40, 9–41.
• Handa, K., Dairoku, H. & Toriyama, Y. (2010). Investigation of priority needs in terms of museum service accessibility for visually impaired visitors. British Journal of Visual Impairment, 28(3), 221–234. http://dx.doi.org/10.1177/0264619610374680
• Hayhoe, S. (2013). Expanding our vision of museum education and perception: An analysis of three case studies of independent blind arts learners. Harvard Educational Review, 83(1), 67-86. https://doi.org/10.17763/haer.83.1.48170l3472530554
• Hein, G. E. (2008). Museum studies (J. bintliff, Ed.). A Companion to Archaeology içinde. ss. 454-472. https://doi.org/10.1002/9780470998618.ch24
• Heller, M. A. & Ballesteros, S. (2005). Touch and blindness: Psychology and neuroscience. Touch and Blindness: Psychology and Neuroscience. https://doi.org/10.4324/9781410615671
• Hooper-Greenhill, E. (1999). Museum and gallery education (B. Onur, Ed.). http://kitaplar.ankara.edu.tr/dosyalar/pdf/374.pdf
• Kaya Koçak, S. (2010). İlköğretim görsel sanatlar eğitimi dersindeki müze etkinliklerine yönelik, öğrenci, öğretmen ve müze yetkililerinin görüşleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi
• Köksal Akyol, A. & Akyol, A. A. (2015). Museums and early childhood education. Global Journal on Humanities and Social Sciences, 1(1), 101-108.
• Kwon, N., Koh, Y. & Oh, U. (2019). Supporting object-level exploration of artworks by touch for people with visual impairments. The 21st International ACM SIGACCESS Conference on Computers and Accessibility -ASSETS ’19. http://dx.doi.org/10.1145/3308561.3354620
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber. Nobel Yayınları
• Milli Eğitim Bakanlığı (2018). Özel eğitim hizmetleri yönetmeliği. http://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_07/09101900_ozel_egitim_hizmetleri_yonetmeligi_07072018.pdf
• Müzeler İç Hizmetler Yönetmeliği, (1990). http://teftis.kulturturizm.gov.tr/TR,14442/muzeler-ichizmetler-yonetmeligi.html
• Onur, B. (2012). Çağdaş müze eğitim ve gelişim. İmge Kitabevi.
• Özbek, G., Akyol, A. A. & Köksal Akyol, A. (2017). Ankara’daki müzelerin eğitim işlevleri açısından incelenmesi, Milli Eğitim–Eğitim ve Sosyal Bilimler Dergisi, 214, 137-154.
• Peacock, K. (2012). Museum education and art therapy: Exploring an innovative partnership. Art Therapy, 29(3), 133–137. https://doi.org/10.1080/07421656.2012.701604
• Şahan, M. (2005). Müze ve eğitim. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(4), 487–501.
• Usbaş, H. (2010). Okul öncesi eğitimde müzelerden yararlanma programının 6 yaş çocukları üzerindeki etkilerinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi
• Whitesell, E. R. (2016). A day at the museum: The impact of field trips on middle school science achievement. Journal of Research in Science Teaching, 53(7), 1036–1054. https://doi.org/10.1002/tea.21322
• Wilson, P. F., Stott, J., Warnett, J. M., Attridge, A., Smith, M. P. & Williams, M. A. (2017), Evaluation of touchable 3D‐Printed replicas in museums. Curator, 60, 445-465. https://doi.org/10.1111/cura.12244
• Yeşilyurt, H., Kırlar, B. & Lale, C. (2014). Müzelerin sessiz ve karanlık dünyası: Herkes için müzeler mümkün mü?, Gazi Üniversitesi Turizm Fakültesi Dergisi, 2, 1-19.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. 6. Baskı. Seçkin yayıncılık.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. 10. Baskı. Seçkin yayıncılık.
• Yurtsever, E. Ö. (2018). Özel gereksinimli bireylere yönelik müzelerde düzenlenen müze eğitimi ve fiziki koşulların durumu (Ankara İl Örneği). Gazi Üniversitesi