ULUSAL, BÖLGESEL VE KÜRESEL GÜÇ MÜCADELESİ BAĞLAMINDA İRAN’IN SURİYE İÇ SAVAŞI’NDAKİ ROLÜ

Yıl 2021, Cilt: 1 Sayı: 2, 164 - 175, 28.12.2021

Recep Kemal Kuzu

Öz

Aralık 2010'da "Arap Baharı"nın başlamasıyla birlikte Ortadoğu'da birçok değişiklik meydana gelmiştir. İsyanın başlangıcında barışçıl bir şekilde yapılan protestolar Esad yönetiminin ayaklanmaları bastırmak için halka karşı şiddet kullanmasıyla bir iç savaşa evrilmiştir. Bu iç savaş birçok bölgesel ve küresel aktörü kendisine çekmiş ve her bir aktör kendi çıkarları doğrultusunda bu savaşa doğrudan veya dolaylı bir şekilde dâhil olmuştur. Bu aktörlerin başında ise İran gelmektedir. Bu makalede, İran’ın Arap Baharı ayaklanmalarından sonra Suriye politikasını anlamak temel amaçtır. Bu bağlamda, İran’ın Arap Baharı ayaklanmalarına karşı tutumu ve bu tutumun Suriye’de değişimi incelenmiştir. Arap Baharı'nın sunduğu fırsattan yararlanan İran, Suriye'deki sadık tabanını sağlamlaştırıp ekonomik istikrarsızlık ve çalkantılara rağmen bölgedeki gücünü genişletmeye devam etmiştir.

Anahtar Kelimeler

Arap Baharı, Suriye İç Savaşı, İran, Güç Mücadelesi, Ortadoğu

Kaynakça

• Abdo, G. (2017). The New Sectarianism – The Arab Uprisings and the Rebirth of the Shi’a-Sunni Divide. Oxford: Oxford University Press.
• “‘Arap Baharı’ Kışa Döndü”, Karar, 30 Aralık 2018, https://www.karar.com/dunya-haberleri/arap-bahari-kisa-dondu-1075512 (Erişim Tarihi 29 Eylül 2019).
• Ayvaz, Z. (2020). Astana ve Soçi Süreçlerinin Türk-Rus İlişkilerine Etkileri. Diplomasi Araştırmaları Dergisi, 2 (2), 46-63. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/jdr/issue/60425/890845
• Baczko, A. vd. (2018) Suriye – Bir İç Savaşın Anatomisi, İstanbul: İletişim Yayınları.
• CNN TURK, “Son dakika... Cumhurbaşkanı Erdoğan, 'Barış Pınarı Harekâtı'nın başladığını duyurdu”, 09 Ekim 2019, https://www.cnnturk.com/turkiye/son-dakika-baris-pinari-harekati-basladi, (Erişim Tarihi 10 Ekim 2019).
• Çomak, H. vd. (2016). Uluslararası Politikada Suriye Krizi. İstanbul: Beta Basım A.Ş.
• Çubukçu, M. Arap Baharı ‘kışa’ mı döndü. 25 Aralık 2011, http://www.radikal.com.tr/radikal2/arap-bahari-kisa-mi-dondu-1073648/ (Erişim Tarihi 03 Ekim 2019).
• Dueck, C. (2015). The Obama Doctrine: American Grand Strategy Today. Oxford: Oxford University Press.
• Ehteshami, A.ve Hinnebusch R. A. (1997). Syria and Iran: Middle Powers in a Penetrated Regional System, London: Routledge Press.
• Farzam, R., “İran’ın Barış Pınarı Harekâtı’na Yaklaşımı”, 12 Ekim 2019, https://www.iramcenter.org/iranin-baris-pinari-harekatina-yaklasimi/ (Erişim Tarihi 14 Ekim 2019).
• Golkarİan, G., “Suriye Krizi Bağlamında Astana Süreci”, (17.05.2020), https://www.academia.edu/34930498/SUR%C4%B0YE_KR%C4%B0Z%C4%B0_BA%C4%9ELAMINDA_ASTANA_S%C3% 9CREC%C4%B0.
• Goodarzi, J. M. ()2006. Syria and Iran: Diplomatic Alliance and Power Politics in the Middle East, London: I.B. Tauris.
• Haber Türk, “İran: Türkiye’nin operasyonuna karşıyız”, 08 Ekim 2019, https://www.haberturk.com/son-dakika-aciklamasi-iran-turkiye-nin-operasyonuna-karsiyiz-haberler-2528939, (Erişim Tarihi 10 Ekim 2019).
• İRAM, “ABD’nin Nükleer Anlaşmadan Çekilmesi ve Olası Senaryolar”, Analiz, 04 Haziran 2018, https://iramcenter.org/abdnin-nukleer-anlasmadan-cekilmesi-ve-olasi-senaryolar/, (Erişim Tarihi 20 Ekim 2019).
• Ismail S. (2011). “The Syrian Uprising: İmagining and Performing the Nation”, Studies in ethnicity and nationalism, Cilt 11, No 3, s. 538-549.
• Mihaylov, D. (2017). ‘Why the Arab Spring Turned into Arab Winter: Understanding the Middle East Crises through Culture, Religion, and Literature’, Israel Journal of Foreign Affairs, Cilt 11, No 1, s. 3-14.
• Oğuzlu, T. ve Çiçekçi, C. (2019). Küresel ve Bölgesel Güçlerin Ortadoğu Politikaları: Arap Baharı ve Sonrası, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Pouladi, F. “Iran and Syria sign pact against 'common threats”, 16 Haziran 2006, http://www.dailystar.com.lb/articleprint.aspx?id=72583&mode=print, (Erişim Tarihi 08 Ekim 2019). Ramadan, T. (2012). Islam and the Arab Awakening. Oxford: Oxford University Press.
• Sofuoğlu, M. “How Iran helped keep Assad in power” 26 Aralık 2016, https://www.trtworld.com/mea/how-iran-helped-keep-assad-in-power-260694, (Erişim Tarihi 10 Ekim 2019).
• Tasken, C. İran ve Arap Baharı, 22 Ekim 2018, https://www.karar.com/gorusler/iran-ve-arap-bahari-1005938 (Erişim Tarihi 29 Eylül 2019).
• Wehrey, F. (2017). Beyond Sunni and Shia – The Roots of Sectarianism in a Changing Middle East. Oxford: Oxford University Press.
• Yalçın, H. B. ve Duran, B. (2017). Küresel ve Bölgesel Aktörlerin Suriye Stratejileri. İstanbul: SETA Kitapları.
• Yeşı̇ltaş, M., Pı̇rı̇nççı̇, F. (2021). Küresel Dönüşüm Sürecinde Türkiye’nin Büyük Stratejisi. İstanbul: SETA Kitapları.