Sosyal Bilgiler Dersinin Etkili Vatandaş Yetiştirme Rolüne Yönelik Öğretmen Adaylarının Algıları

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 2, 131 - 146, 30.12.2020

Veysel Yiğen , Recep Dündar

https://doi.org/10.47503/jirss.817058

Cited By: 1

Öz

Bu araştırmanın amacı öğretmen adaylarının sosyal bilgiler dersinin etkili vatandaş yetiştirme rolüne yönelik algılarını incelemektir. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden tarama modeli kullanılmıştır. Araştırma 2018-2019 eğitim-öğretim yılı güz döneminde İnönü Üniversitesi eğitim fakültesi temel eğitim sınıf ve sosyal bilgiler öğretmenliği bölümlerinde öğrenim gören 400 öğretmen adayı ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmada “Etkili Vatandaşlık Ölçeği” kullanılmıştır. Toplanan verilerin analizi SPSS v25.0 paket programı kullanılarak aritmetik ortalama, standart sapma, t testi ve tek yönlü anova testi aracılığıyla çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda öğretmen adaylarının bilgi, beceri, değer ve sosyal bilgiler ile cinsiyet değişkenine göre sosyal bilgiler dersinin etkili vatandaş yetiştirme üzerindeki etkisine ilişkin algılarında anlamlı bir farklılık görülmemiştir. Sosyal bilgiler dersinin etkili vatandaş yetiştirme rolüne yönelik sınıf ve sosyal bilgiler öğretmen adayları benzer algıya sahiptir. Yaşadığımız yüzyıl bireylerin karmaşık sorunlarla iç içe olduğu bir zaman dilimidir. Bu dönemde sorunlar karşısında çözüm üretebilecek bilgi ve beceriye sahip etkili vatandaşlar yetiştirmek okullarda sosyal bilgiler dersinin programı içerisinde yer almaktadır. Bu dersi okutacak öğretmen adaylarına çağımızın bilgi, beceri ve değerleri doğrultusunda güncel eğitimlerin verilmesi önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Öğretmen Adayı, Vatandaşlık, Etkili Vatandaşlık, Algı, Sosyal Bilgiler

Perceptions of Preservice Teachers Regarding the Role of Social Studies Course Raising Effective Citizens

Öz

The aim of this study is to examine prospective teachers' perceptions of the effective teacher training role of social studies course. In the research, scanning model, one of the quantitative research methods, was used. The research was carried out with 400 teacher candidates studying in İnönü University, Faculty of Education, primary education classroom and social studies teachers during the 2018-2019 academic year. "Effective Citizenship Scale" was used in the study. Displaying the collected test SPSS v25.0 package program was analyzed with arithmetic mean, standard deviation, t test and one-way ANOVA test. The study did not share a meaningful quotation on the effect of teacher candidates' knowledge, skills, values, social studies and course knowledge on effective citizen raising. Classroom and social studies teacher candidates have similar perceptions about the role of social studies course in raising effective citizens. It is a time when the complex solution of the individuals we live in is intertwined. It is where the knowledge of the lesson is taught in schools to educate young citizens who can find solutions to these difficulties. The current education, know-how and current education of our age can be learned to prospective teachers who will teach this course.

Anahtar Kelimeler

Teacher Candidate, Citizenship, Effective Citizenship, Perception, Social studies

Kaynakça

• Ablak, S. (2020). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının sahip oldukları 21. Yüzyıl becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Journal of History School, 48, 3316-334.
• Acun, İ., Demir, M., ve Göz, N. L. (2010). Öğretmen adaylarının vatandaşlık yeterlilikleri ile eleştirel düşünme becerileri arasındaki ilişki. Sosyal Bilgiler Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 1(1), 107-123.
• Balbağ, N. L. ve Bayır, Ö. G. (2016). Eğitim bilimlerinde yenilikler ve nitelik arayışı. Özcan Demirel ve Serkan Dinçer (Ed.), Etkin vatandaşlık ve çatışma çözme becerisi, içinde (s.1-20). Ankara: Pegem Akademi.
• Check, J. ve Schutt, R. K. (2012). Research methods in education. Boston: Sage Publications.
• Cronbach, L. J. (I990). Essentials of Psychological Testing. (Fifth Ed.), New York: HarperCoIIins.
• Doğanay, A. (2004). Sosyal bilgiler eğitiminin genel amaçları ne olmalıdır? 1. Sosyal Bilgiler Eğitimi Kongresi Bildirileri. (ss.204-2015). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Dolanbay, H. (2016). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının insan hakları ve demokrasi dersine ilişkin görüşleri. Marmara Coğrafya Dergisi, 33, 135-154.
• Ersoy, A. F. (2007). Sosyal bilgiler dersinde öğretmenlerin etkili vatandaşlık eğitimi uygulamalarına ilişkin görüşleri. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Falkingham, L. T. ve Reeves, R., (1998). Context analysis a technique for analyzing research in a field, applied to literature on the management of rand at the section level. Scientometrics, 42 (2), 97.
• Geboers, E., Geijsel, F. Admiraal, W., ve Geert, D. (2013). Vatandaşlık eğitiminin etkilerinin gözden geçirilmesi. Educational Research Review, (56),158-173.
• Güler, Y. (2019). Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği Bölümü Öğrencilerinin 21. Yüzyıl Becerileri Öz-Yeterlik Algıları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Gündüz, M. ve Gündüz, F. (2005). Yurttaşlık bilinci. Ankara: Anı Yayınları.
• Heater, D. (2007). Yurttaşlığın kısa tarihi. Ankara: İmge Yayınevi.
• Kansu, C. Ç. (2017). Öğretmen adaylarının etkili vatandaşlık yeterlik düzeylerinin demokrasi anlayışlarına ilişkin algılarının incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(3).25-36.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kerr, D. (2003). Citizenship: Local, National and International (Ed: Liam Gearon). Learning to teach citizenship in the secondary school. New York: Routledge Falmer.
• MEB, (2005). İlköğretim sosyal bilgiler dersi 6-7. sınıflar öğretim programı ve kılavuzu. Ankara: MEB.
• MEB. (2018). İlköğretim sosyal bilgiler dersi 4-7. sınıf öğretim programı ve kılavuzu. Ankara: MEB.
• Merey, Z., Karatekin, K., ve Kuş, Z. (2012). İlköğretimde vatandaşlık eğitimi: karşılaştırmalı kuramsal bir çalışma. GEFAD, 32(3),795-821.
• NCSS. (2012). National council for the social studies. Retrieved from www.socialstudies.org: http://www.socialstudies.org/positions/effectivecitizens/.
• Nwaubani, O. O. ve Okafor, O. S. (2015) Nijerya'da etkili vatandaşlık katılımı için temel eğitim sosyal bilgiler ders programında barış eğitimi içeriğinin ahlaki uygunluğunun değerlendirilmesi. Journal of Education and Practice, 6(13), 79- 87.
• Öztürk, C. ve Otluoğlu, R. (2002). Sosyal bilgiler öğretiminde edebi ürünler ve yazılı materyaller. Ankara. Pegem Akademi.
• Pamuk, A. ve Alabaş, R. (2008). Tarih eğitimi ve vatandaşlık algısı. M. Safran ve D. Dilek (Ed.), 21. Yüzyılda Kimlik, Vatandaşlık ve Tarih Eğitimi Kitabı içinde (s. 23-37). İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi.
• Punch, K. (2005). Introduction to Social Research- Quantitive and Qualitive Approach. Second Ed., Sage Publications Inc.: California.
• Sağlam H., İ. (2017). İlkokulda insan hakları yurttaşlık ve demokrasi eğitimi. Refik Turan (Ed.), Öğretmen adayları ve öğretmenler için insan hakları ve demokrasi eğitimi. içinde (s.219-228). Ankara: Pegem Akademi.
• Sağlam, H. İ. (2012). İlköğretim öğretmenlerinin etkili vatandaşlık yeterlik algılarının çeşitli değişkenler arasından incelenmesi. Sosyal Bilgiler Eğitimi Araştırma Dergisi, 3(2), 71-85.
• Üstel, F. (1999). Yurttaşlık ve demokrasi. Ankara: Dost Yayınları.
• Yavuz, N. D. ve T. Karakaya, N. (2016). İnsan hakları ve demokrasi vatandaşlık bilgisi. Ankara: Pegem Akademi.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yiğen, V. (2019). Etkili vatandaş yetiştirmede sosyal bilgiler dersinin rolü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.