Türk Eğitim Sistemi Politikaları ve Uygulamalarına İlişkin Emekli Eğitim Yöneticilerinin Görüşleri: Bir Öznel Yaşantı Araştırması (Fenomenoloji)

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 1, 37 - 81, 30.06.2023

Beykul Küpeli , Süleyman Karataş

https://doi.org/10.47503/jirss.1262210

Öz

Bu çalışmanın amacı, Türk eğitim sistemi, politikaları ve uygulamalarına ilişkin emekli eğitim yöneticilerinin görüşlerini ve önerilerini ortaya koymaktır. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden olan bir öznel yaşantı (fenomenoloji) deseni kullanılmıştır. Çalışmanın katılımcıları, Türkiye Cumhuriyeti Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı kurumların emekli yöneticileri arasından kartopu örnekleme yöntemiyle seçilmiş 20 kişiden oluşmaktadır. Katılımcılara yarı yapılandırılmış görüşme formunda belirtilen açık uçlu soruların sorulduğu görüşme tekniği uygulanmış ve ses kaydı alınmıştır. Elde edilen veriler, bulgular betimsel ve tematik analiz yöntemiyle çözümlenmiş ve yorumlanmıştır. Bu çalışma ile sistemsel hiçbir beklentisi ve kaygısı olmayan emekli eğitim yöneticilerinin görüşleri değerlendirilmiştir. Yapılan bu çalışma yöntem ve çalışma grubu olarak bir ilk olması yönüyle önemlidir. Çalışmadan elde edilecek çıkarımların, Türkiye’nin ulusal değerlerine dayanarak çağdaş ve evrensel eğitim politikalarının geliştirilmesine ve uygulanmasına katkı sağlanması beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Eğitim, Eğitim sistemi, Eğitim politikası, Politika uygulamaları, Emekli eğitim yöneticisi

Opinions of Retired Education Managers on the Turkish Educational System Policies and Practices: A Subjective Life Research (Phenomenology)

Öz

This study aims to reveal the views and suggestions of retired education administrators regarding the Turkish education system, policies and practices. In the study, a subjective experience (phenomenology) design, which is one of the qualitative research methods, was used. The study participants comprised 20 education administrators selected by snowball sampling method among retired education administrators who served as administrators in institutions affiliated with the Ministry of National Education of the Republic of Turkey. Data was gathered by interview technique, and interviews were recorded after getting permission. The obtained data and findings were analyzed and interpreted with descriptive and thematic analysis methods. This study evaluated the views of retired education administrators with no systemic expectations and concerns. This study is essential in terms of being a first in terms of method and working group. It can be thought that the necessary inferences to be obtained from the study will contribute to the development and implementation of education policies in accordance with the modern and universal education approach based on the national values of Turkey.

Anahtar Kelimeler

Education, Education system, Education policy, Policy practices, Retired education manager

Kaynakça

• Açıkalın, A. (1995). Toplumsal Kurumsal ve Teknik Yönleriyle Okul Yöneticiliği. Pegem Yayınları.
• Adem, M. (1993). Ulusal Eğitim Politikamız ve Finansmanı. Ankara Üniversitesi Yayınları.
• Ağaoğlu, E., Altınkurt, Y., Yılmaz, K. ve Karaköse, T. (2012). Okul yöneticilerinin yeterliklerine ilişkin okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin görüşleri (Kütahya ili). Eğitim ve Bilim, 37(164), 159-175.
• Akbaşlı, S., ve Balıkçı, A. (2013). Okul yöneticisi ve öğretmen görüşlerine göre okul yöneticiliğinin meslekleşmesinin değerlendirilmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2), 366-377.
• Aktepe, V. (2014). Okul yöneticilerinin seçme ve yetiştirme uygulamalarına yönelik öğretmen ve yönetici görüşleri. International Perodical For The Languages, Literature and History of Tukish or Turkic, 9(2), 89-105.
• Akyüz, Y. (1997). Türk Eğitim Tarihi. İstanbul Kültür Üniversitesi Yayınları.
• Akyüz, Y. (2012). Türk Eğitim Tarihi. Pegem Yayınları.
• Altın, F. ve Vatanarttıran, S. (2014). Türkiye’de okul yöneticisi yetiştirme, atama ve sürekli geliştirme model önerisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(2), 17-35.
• Altun, S. A. (2009). İlköğretim öğrencilerinin akademik başarısızlıklarına ilişkin veli, öğretmen ve öğrenci görüşlerinin incelenmesi. İlköğretim Online (Elektronik Dergi). 8(2), 567-586.
• Arabacı, İ. B. (2011). Türkiye’de OECD ülkelerinde eğitim harcamaları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, (35), 100-112.
• Argon, T. ve Özçelik, N. (2008). İlköğretim okulu yöneticilerinin değişimi yönetme yeterlikleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (16), 70- 89.
• Aslanargun, E. (2012). Okul müdürlerinin sahip olması gereken değerler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(2), 1327-1344.
• Aşıcı, H., Seylim, E., Tezcan, E., Karaca, İ. ve Aydınlı, R. (2009). Öğretmen yeterlikleri hakkında biyoloji öğretmenlerinin görüşlerinin belirlenmesi. I. Uluslararası Türkiye Eğitim Araştırmaları Kongresi. 1-3 Mayıs 2009. (24.05.2010). Çanakkale, 2009. s, 499.
• Aydın, M. (2014). Toplum Kültür Eğitim. Gazi Kitabevi.
• Babaoğlan, E. ve Yılmaz, F. (2012). İlköğretim okullarında karara katılma. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(3), 1-12.
• Balcı, A. (1993). Etkili Okul, Kuram Uygulama ve Araştırma. Pegem Yayıncılık.
• Brett, C. ve Weymark, J. (2003). Financing education using optimal redistributive taxation, Journal of Public Economics, (87), 2549-2569. (akt. İnan ve Demir, 2018).
• Bucak, E. B. (2000). Eğitimde Yerelleşme. Detay Yayıncılık.
• Bucuka, Y. (2009). Eğitim Sosyologlarının Türk eğitim Sistemine İlişkin Görüşleri, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
• Bursalıoğlu, Z. (1994). Okul Yönetiminde Yeni Yapı ve Davranış. Pegem Yayınları.
• Callan, T., Smeeding, T., and Tsakloglou, P. (2008). Short-run Distributional Effects of Public Education Transfers to Tertiary Education Students in Seven European Countries. Education Economics. 16(3), 275–288.
• Creswell, J. W. (1998). Qualitative Inquiry and Research Design: Choosing Among Five Traditions. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Çetin, Ş. (2001). İdeal öğretmen üzerine bir araştırma. Milli Eğitim Dergisi, (149).
• Çınkır, Ş. (2002). Eğitim yönetiminde yerelleşmenin üstünlükleri ve sakıncaları. Eğitim Araştırmaları Dergisi, (8), 100–110.
• Daresh J. C. (2001). Supervision as Proactive Leadership. Waveland Press Inc.
• Demirel, Ö (1999). Planlamadan Değerlendirmeye Öğretmen Sanatı. Pegem A. Yayıncılık.
• Demirtaş, H., ve Güneş, H. (2002). Eğitim Yönetimi ve Denetimi Sözlüğü. Anı Yayıncılık.
• Dursun, F. (2006). Birleştirilmiş sınıflarda eğitim sorunları ve çözüm önerileri. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 1(2), 33-57.
• Ellett, C. D. ve Teddlie, C. (2003). Teacher evaluation, teacher effectiveness and school effectiveness: perspectives from the USA. Journal of Personnel Evaluation in Education, 17(1), 101-128.
• Erden, M. (2004). Öğretmenlik Mesleğine Giriş. Alkım Yayınları.
• Eren, E. (2000). Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi. Beta Yayınları.
• Erzan, A. (2005). Bilimden Kaçış mı? Günce, (32), 4–8.
• Gedikoğlu, T. (2005). Avrupa Birliği sürecinde Türk eğitim sistemi: Sorunlar ve çözüm önerileri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1 (1), 66–80.
• Gök, R. (2019). Türk eğitim sisteminde liyakat (meritokrasi) esaslı eğitim yöneticiliği. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (52), 39-64 .
• Görgülü, D. (2019). Eğitim örgütlerinde yerelleşme. Uluslararası Liderlik Çalışmaları Dergisi: Kuram ve Uygulama, 2 (1), 73-85.
• Gözübüyük, A. Ş. (2000). Yönetim Hukuku (13. Baskı). Turan Kitabevi.
• Gülcan, M. C. (2008). Kamu Harcamaları İçinde Eğitim ve Sağlık Harcamalarının Yeri, Ekonomik Etkiler ve Türkiye Uygulaması (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kırıkkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Günbayı, İ. (2011). Principals’ perceptions on school management: A case study with metaphorical analysis. International Online Journal of Educational Sciences, 3(2), 541-561.
• Günbayı, İ. (2019). Nitel Araştırmada Veri Analizi: Tema Analizi, Betimsel Analiz, İçerik Analizi ve Analitik Genelleme. Erişim adresi (03.02.2020): http://www.nirvanasosyal.com/h-392-nitel-arastirmada-veri-analizi-tema-analizi-betimsel-analiz-icerik-analizi-ve-analitik-genelleme.html
• Güngör, G. ve Göksu, A. (2013). Türkiye’de eğitimin finansmanı ve ülkelerarası bir karşılaştırma. Yönetim ve Ekonomi, 20(1), 59-72.
• Gürol, M. ve Bavlı, B. (2015). Eğitim Politikaları Bağlamında Eğitim Programlarının Değerlendirilmesi. Türkiye’de Eğitim Politikaları içinde (ed. Arife Gümüş), Nobel Yayın Dağıtım.
• Halis, İ. (2002). Demokratik Sınıf Ortamı için Profesyonel Sınıf Yönetimi. 2. Baskı. Mikro Yayın.
• ISCASS. (2019). Türk Eğitim Sisteminin Temel Sorunları ve Eğitimde Güncel Tartışmalar Raporu. http://iscass.org/
• İlgar, İ. (1996). Eğitim Yönetimi, Okul Yönetimi, Sınıf Yönetimi. Beta Yayınları.
• Karagözoğlu, G., (1977). İlköğretimde Teftiş Uygulamaları. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Karakaya, Ş. (2004). Eğitimde Program Geliştirme Çalışmaları ve Yeni Yönelimler. Asil Yayın Dağıtım. Karasar, N. (2006). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Nobel Yayın Dağıtım.
• Karataş, S., Gök, R. ve Özçetin, S.(2015). Okul yöneticilerinin yenilik yönetimi yeterliklerine ilişkin öğretmen algıları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (33), 167–185.
• Kızılkaya, H. (2014). Postmodern Felsefe Işığında Türk Eğitim Sistemi Sorunlarının Değerlendirilmesi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Korkmaz, M. (2005). Okul yöneticilerinin yetiştirilmesi: Sorunlar çözümler ve öneriler. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(3), 237- 252.
• Kurt, T. (2006). Eğitim yönetiminde yerelleşme eğilimi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(1), 61-72.
• Mazlum, M. M. (2019). Yöneticilerin ve Öğretmenlerin Görüşlerine Göre Eğitim Sisteminde Kısır Döngü, (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimler Enstitüsü.
• MEB. (2017). Öğretmen Mesleki Yeterlikleri, Ankara.
• Milli Eğitim Temel Kanunu (1973). Kanun Numarası. : 1739. Kabul Tarihi. : 14/6/1973. Yayımlandığı Resmi Gazete: Tarih : 24/6/1973 Sayı : 14574.
• Murray, S. E., Evans, W, N. ve Schwab, R. M. (1998). Education-Finance Reform and The Distribution of Education Resources. The American Economic Review, 88 (4), 789-812.
• Özan, M. B. (2006). İlköğretim okulu yöneticilerinin iletişim becerilerinin öğretmen ve yönetici bakış açısıyla değerlendirilmesi. Eurasian Journal of Educational Research, (24), 153-160.
• Özdemir, A. (2013). Okul yöneticilerindeki adalet ve liyakat ile öğretmenlerdeki sadakat ve gayret arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 1(1), 99-117.
• Özdemir, F. ve Kaplan, A. (2017). Öğretmen adaylarının bakış açısından Türk eğitim sisteminin sorunları ve bu sorunlara yönelik çözüm önerileri. Turkish Studies, 12(28), 577-592.
• Özdemir, S. (2005). Yeni Öğretim Programı Ne Getiriyor? MEB İlköğretim Programları Genel Müdürlüğünce Hazırlanan Tanıtım Slaytları, Ankara.
• Özdemir, S. M. (2011). Toplumsal değişme ve küreselleşme bağlamında eğitim ve eğitim programları: Kavramsal bir çözümleme. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1) 85-110.
• Özgen, V. (2011). Eğitim Hizmetlerinde Yerelleşme ve Hizmet Kalitesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Adnan Menderes Üniversitesi.
• Patton, M. Q. (1990). Qualitative Evaluation and Research Methods. (2. Baskı). Adaçayı Yayınları.
• Pınar, Ş. (2016). Günümüz Türk Eğitim Sistemi ve Öğrenci Profili (Kırıkkale örneği), (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kırıkkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Recepoğlu, E. ve Kılınç, A. Ç. (2014). Türkiye’de Okul Yöneticilerinin Seçilmesi ve Yetiştirilmesi, Mevcut Sorunlar ve Çözüm Önerileri, 9(2), 1817-1845. https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.6136.
• Sağlam, A., Saylık, A. ve Saylık, N. (2021). Eğitimcilerin Gözünden Türk Eğitim Sistemi: Bir Metafor Çalışması. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 522-546.
• Sarıbaş, S., ve Babadağ, G. (2015). Temel eğitimin temel sorunları. Anadolu Eğitim Liderliği ve Öğretim Dergisi , 3 (1) , 18-34 .
• Süngü, H. (2012). Türkiye, Almanya, Fransa ve İngiltere’de okul müdürlerinin atanması ve yetiştirilmesi. Sakarya University Journal of Education, 2(1), 33-48.
• Şahin, F. T. & Ünver, N. (2005). Okul öncesi eğitim programlarına aile katılımı. Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(1), 23-30.
• Şekerci, R. ve Gök, R. (2017). Yeni denetim uygulamalarına ilişkin ilçe milli eğitim müdürlüğü ve ortaöğretim okulu yöneticilerinin görüşleri. The Journal of Academic Social Science Studies. (63), 127-140 https://dx.doi.org/10.9761/JASSS7425.
• Şişman, M., ve Turan, S. (2003). Eğitimde yerelleşme ve demokratikleşme çabaları: Teorik bir çözümleme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, (34), 300-315.
• Taşdemir, M. (2015). Öğretmen adaylarının Türk mili eğitim sistemi üzerine algıladıkları sorunlar. Turkish Studies, 10(7), 881-898.
• Taymaz, H. (1986). Okul yönetimi ve yönetici yetiştirme. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 19(1), 123-135.
• Taymaz, H. (2013). Teftiş. Pegem Akademi Yayınları. Taymur, A. (2010). Türk Eğitim Sistemi Denetim Alt Sisteminin Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin Bir Model Önerisi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Tural, N. K. (2002). Eğitim Finansmanı. Anı Yayıncılık.
• Türnüklü, A. (2000). Eğitim bilim araştırmalarında etkin olarak kullanılabilecek nitel araştırma tekniği: Görüşme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 6(24), 543.
• Varış, F. (1998). Eğitime Bilimine Giriş. Alkım Yayınları.
• Yalçın, A. (2020). Eğitim sistemimizin başlıca sorunları. Eğitim sistemimizin ihtiyacı tamir mi, imar mı? Eğitim Öğretim ve Bilim Araştırma Dergisi, 16(48), 3-6.
• Yavuz, Y. (2003). Lise yönetici ve öğretmenlerinin yerinden ve merkezden yönetim yönelimlerinin karar verme sürecine etkileri. Ege Eğitim Dergisi, 3(2), 25-35.
• Yener, Ö. Vd. (2007). Demokratik eğitim politikası (eleştirel bir yaklaşım). Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2), 111-130.
• Yeşil, R. ve Şahan, E. (2013). Öğretmen adaylarının Türk eğitim sisteminin en önemli sorun, neden ve çözüm yollarına ilişkin algıları. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(3), 123-143.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, O. ve Yıldız, T. (2016). Türkiye Cumhuriyeti eğitim politikaları. Journal of Research in Education and Society, 3(1), 24-41.
• Yılman, M. (2006). Türkiye’de Öğretmen Eğitiminin Temelleri. (2. Baskı). Nobel Yayınları.
• Yılmaz, K. ve Altınkurt, Y. (2011). Öğretmen adaylarının Türk eğitim sisteminin sorunlarına ilişkin görüşleri. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8 (1).
• Yüksel, A. ve Duman, T. (2017). Sınıf öğretmenlerinin sınıf yönetimi becerilerinin değerlendirilmesi. International Journal of Social Science, (63), 101-125.